του Γιώργου Μονεμβασίτη, γυναικολόγος, medlabnews.gr
Η τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου έχει αφιερωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον Καρκίνο του Τραχήλου
στην υπενθύμιση όλων των δυνατοτήτων, που υπάρχουν σήμερα για την
πρόληψη αυτής της σοβαρότατης και δυστυχώς πολύ συχνά εμφανιζόμενης
νόσου σε παγκόσμια κλίμακα.
Η
Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2007 με σκοπό την εκστρατεία πληροφόρησης και
πρόληψης κατά του Καρκίνου του τραχήλου (ECCA) ξεκίνησε την Ευρωπαϊκή
Εβδομάδα Πρόληψης του Καρκίνου του Τραχήλου, και αφορά τις γυναίκες της
Ευρώπης, ώστε να μάθουν τι χρειάζεται να κάνουν για να προλάβουν την
ασθένεια και να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες, όπου αυτές είναι
απαραίτητες, και τους έχοντες εξουσία, αλλά και εργαζόμενους σε κάθε
βαθμίδα στη δημόσια υγεία στην Ευρώπη, για να καταλάβουν τα οφέλη των
προγραμμάτων πρόληψης και να δώσουν προτεραιότητα στην εφαρμογή τους ή
στην εντατικοποίηση αυτής.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Στην Ευρώπη, 10,6 ανά
100.000 γυναίκες είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας το
2008. Αυτό αντιστοιχεί στο περίπου 4% του συνόλου των καρκίνων που
διαγιγνώσκονται στις γυναίκες. Σχεδόν το 1% όλων των γυναικών θα
αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά τη διάρκεια ζωής τους
στην Ευρώπη. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τώρα είναι διαθέσιμο ένα
εμβόλιο για την προστασία από τις συχνότερες μορφές ιού του ανθρώπινου
θηλώματος (HPV), που εμπλέκεται στον καρκίνο του τραχήλου, ο καρκίνος
του τραχήλου της μήτρας πιθανότατα θα γίνει λιγότερο συχνός στο μέλλον.
Ο
καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι μία νόσος που προλαμβάνεται και
θεραπεύεται αρκεί να διαγνωστεί εγκαίρως. Πάνω από το 80% των γυναικών
στις οποίες ο καρκίνος διαγνώστηκε σε ένα πρώιμο στάδιο θεραπεύονται
πλήρως.
Η βασική αιτία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι η λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV ιός)
και συγκεκριμένα η λοίμωξη από περίπου 15 τύπους του συγκεκριμένου ιού
(υπάρχουν πάνω από 120 τύποι συνολικά). Ο ιός μεταδίδεται μέσω της
σεξουαλικής επαφής αλλά και μέσω δερματικής επαφής με οποιοδήποτε
μολυσμένο σημείο του σώματος.
Εκτιμάται
ότι το 80% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών έρχονται σε επαφή με τον ιό,
τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Οι περισσότερες γυναίκες αναπτύσσουν
αντισώματα εναντίον του ιού, αλλά στο 20-30% αυτών ο ιός μπορεί να
παραμείνει και να δημιουργήσει προκαρκινικές βλάβες. Κάποιες από αυτές
τις βλάβες είναι δυνατό να μετατραπούν σε καρκίνο αν δε διαγνωστούν
έγκαιρα. Τα καλά νέα είναι ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
εξελίσσεται αργά, και ως εκ τούτου μπορεί να ανιχνευθεί αρκετά έγκαιρα,
όταν η αλλοίωση βρίσκεται ακόμα σε προ-καρκινικό στάδιο.
Τη
λοίμωξη από HPV δε μπορεί κανείς να την αντιληφθεί άμεσα και χωρίς
εξετάσεις, καθώς προκαλεί «σιωπηλή» λοίμωξη, δεν εμφανίζει δηλαδή
συμπτώματα.
Κι όμως, οι γυναίκες στην Ελλάδα, συνεχίζουν να αδιαφορούν, λόγω ελλιπούς ενημέρωσης κι αβεβαιότητας.
Ειδικότερα,
στη χώρα μας, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 25-30% των Ελληνίδων
κάνει τακτικό προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της
μήτρας, με τεστ Παπανικολάου και HPV DNA test, ενώ το ποσοστό των
εμβολιασμένων κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, ο οποίος
ενοχοποιείται για τη νόσο, είναι μόνο 35% σε όλες τις ηλικίες.
Υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Οι παράγοντες αυτοί είναι:
- Η πρώιμη έναρξη σεξουαλικών σχέσεων
- Ο μεγάλος αριθμός των σεξουαλικών συντρόφων
- Η συνύπαρξη άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων (π.χ. χλαμύδια)
- Το κάπνισμα
- Η μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών
- Ο μεγάλος αριθμός κυήσεων και τοκετών Ανοσοκαταστολή (πτώση της άμυνας του οργανισμού)
Στα πρώτα στάδια ο καρκίνος του τραχήλου δεν έχει κανένα σύμπτωμα. Στα μεταγενέστερα στάδια μπορεί να ευθύνεται για:
- Υδαρή, αιμορραγικά δύσοσμα υγρά από τον κόλπο
- Αιμορραγία του κόλπου μετά από σεξουαλική επαφή ή μεταξύ εμμήνων ρύσεων
- Πυελικό πόνο ή πόνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
Η πρόληψη εξακολουθεί να είναι η καλύτερη θεραπεία και στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και έχει ονοματεπώνυμο: Παπ-Τεστ,
το γνωστό τεστ Παπανικολάου. Καλοήθεις παθήσεις, όπως φλεγμονές
(τραχηλίτιδες), φυματίωση ή κονδυλώματα, προκαλούν αλλοιώσεις στον
τράχηλο της μήτρας. Γι’ αυτό όλες οι γυναίκες, με την έναρξη των
ερωτικών τους επαφών, πρέπει οπωσδήποτε να κάνουν κάθε χρόνο Pap-test,
εξέταση χαμηλού κόστους μέσω της οποίας εντοπίζονται – αν υπάρχουν-
καρκινικά κύτταρα.
Η
πρόληψη παίζει καθοριστικό ρόλο καθώς αν διαγνωστεί δυσπλασία ή
προκαρκινική αλλοίωση, η γυναίκα έχει την δυνατότητα να επέμβει πρόωρα
και αποτελεσματικά καθώς η εξέλιξή των παραπάνω σε διηθητικό καρκίνο
απαιτεί χρόνια.
Στην
Ελλάδα, ο εμβολιασμός έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας,
συμπεριλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών από το 2008 και
συνιστάται σε κορίτσια ηλικίας 11-14 ετών σε 2 δόσεις, αλλά και σε
κορίτσια ηλικίας 15-18 ετών σε 3 δόσεις εάν δεν έχουν εμβολιαστεί στη
συνιστώμενη ηλικία. Επίσης, το εμβόλιο HPV συνιστάται και στις γυναίκες
18-26 ετών και θα χορηγείται δωρεάν μέχρι τις 31/12/2016.
