Έχοντας κομβική γεωγραφική θέση στην ευρύτερη περιοχή, ο νομός Καρδίτσας,αποτέλεσε σταυροδρόμι διαφορετικών λαών και πολιτισμών.
Ευρήματα μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία από τα 6000 π.χ. Η περιοχή αποτέλεσε τμήμα της αρχαίας Θεσσαλιώτιδας μαζί με τις περιοχές της Φθιώτιδας, της Ιστιαιώτιδας και της Πελασγιώτιδας, την Θεσσαλική Τετράδα, μια πρώτης μορφής συμμαχία. Αναφορά στην περιοχή γίνεται και από τον Όμηρο, στην Ιλιάδα, όπου τρεις πόλεις( Ιθώμη, Τιτάνιο και Αστέριο) συμμετείχαν με πλοία τους στον Τρωικό πόλεμο.
Οι παλαιότερες θέσεις κατοίκησης έχουν επισημανθεί στις πεδινές περιοχές του νομού. Εκεί η εύφορη γη με τα άφθονα νερά ευνοούσε την εγκατάσταση, όπως το Καρποχώρι, η Σικυώνα, η Μύρινα, η Μαγούλα, η Μαγουλίτσα, ο Πρόδρομος, όπου εντοπίστηκαν δείγματα κεραμικής της 6ης χιλιετίας π.Χ. Χαρακτηριστικό είναι το πήλινο ομοίωμα σπιτιού, με θαυμάσια γραπτή διακόσμηση, που βρέθηκε στο νεολιθικό οικισμό Μύρινα, με άνοιγμα στη στέγη για την εστία και στο δάπεδο δύο τρύπες, προφανώς για τους κίονες.
Από τις αρχαιότερες πόλεις, η Άρνη, υπήρξε έδρα των Βοιωτών πριν από την εγκατάσταση των Θεσσαλών, δηλαδή πριν από το 1900 π.Χ. Άρνη ήταν η κόρη του Αίολου και μητέρα του γενάρχη Βοιωτού.
Στα Ιστορικά Χρόνια η πόλη μετονομάστηκε Κιέριο. Σύμφωνα με τις επιγραφές ταυτίζεται με την αρχαία θέση «Ογλά» , δυτικά από το χωριό Πύργος Κιερίου, πολύ κοντά στον Κουάριο ή Κουράλιο ποταμό (Σοφαδίτικο). Σώζονται ερείπια από τα ισχυρά τείχη και από άλλα κτίσματα.
Η Άρνη τοποθετείται στη θέση «Μακριά Μαγούλα». Το Κιέριο ήταν μια από τις τρεις σημαντικές πόλεις του σημερινού νομού (οι άλλες δυο ήταν η Μητρόπολη και οι Γόμφοι) και χαρακτηρίζεται πρώτη πρωτεύουσα της Θεσσαλιώτιδας, στο πρώτο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. Τότε κόπηκαν και τα πρώτα χάλκινα και αργυρά νομίσματα. Εικονίζει το Δία και την Άρνη, κοριτσάκι να παίζει γονατιστή αστραγάλους. Στα ασημένια εικονίζεται και ο Ασκληπιός, η λατρεία του οποίου έχει τις ρίζες στη Θεσσαλία. Στην πόλη λάτρευαν και τον Ποσειδώνα Κουέριο, επίθετο που συσχετίζει το θεό με το ποτάμι, το νερό και τις πηγές. Επιγραφές σώζουν πληροφορίες για επιφανείς Κιέριους που έγιναν ταγοί, στρατηγοί, γραμματείς του Κοινού των Θεσσαλών, ιερομνήμονες στους Δελφούς, πρόξενοι σε άλλες θεσσαλικές πόλεις, και νίκησαν σε αγώνες. Μια επιγραφή του 1ου αιώνα π.Χ. αναφέρεται σε δικαστική απόφαση του Κοινού των Θεσσαλών, όπου δικαιώθηκε το Κιέριο, σε εδαφική διαφορά με τη Μητρόπολη.
Η Μητρόπολη βρισκόταν στη θέση του σημερινού ομώνυμου χωριού και έχει εντοπιστεί από ενεπίγραφο γωνιόλιθο σε σπίτι. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές δημιουργήθηκε με το συνοικισμό τριών μικρών οικισμών. Η πρώτη αναφορά στην πόλη διασώθηκε σε επιγραφή των Δελφών του 360 π.Χ. όπου η πόλη συμμετείχε στην ανακατασκευή του ναού του Απόλλλωνα με το σεβαστό ποσό των 120 δρχ. Αργότερα συνοικίστηκαν άλλες γειτονικές πόλεις στη Μητρόπολη, όπως το Ονθύριο, οι Πολίχνες και η Ιθώμη, που είχε πάρει μέρος στον Τρωικό Πόλεμο με τους βασιλείς της Τρίκκης, Ποδαλείριο και Μαχάονα, τους γιους του Ασκληπιού. Τα παλαιότερα αργυρό νομίσματα της Μητρόπολης χρονολογούνται στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και στα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ. κόπηκαν χάλκινα νομίσματα με την Αφροδίτη - κύρια. θεότητα - ή το περιστέρι, σύμβολο της θεάς. Στη Μητρόπολη λατρεύονταν επίσης ο Δίας, ο Ποσειδώνας, ο Απόλλωνας, ο Διόνυσος και οι Μοίρες.
Στη θέση «Επισκοπή», στην αριστερή όχθη του ποταμού Πάμισου, κοντά στο Μουζάκι, έχουν επισημανθεί τα ερείπια της αρχαίας πόλης Γόμφοι. Λείψανα από τα ισχυρό τείχη της έχουν επισημανθεί στην κορυφή του λόφου στα βόρεια της πόλης. Στα χρόνια του Φιλίππου Β' είχε μετονομαστεί σε Φιλιππόπολη. Τότε, γύρω στα 340 π.Χ., έκοψε τα πρώτα αργυρά νομίσματα και αργότερα χάλκινα, με το όνομα Γόμφοι. Εδώ λάτρευαν το Δία Ακραίο - συναντάται και με το επίθετο Παλάμνιος - και το Διόνυσο Κάρπιο. Το 198 π.Χ. οι Γόμφοι περιέρχονται στο βασίλειο της Αθαμανίας, του Αμύνανδρου.
Η Αθαμανία ήταν η περιοχή της κεντρικής Πίνδου που διαρρέεται από τον Άνω Αχελώο, τον αρχαίο Ίναχο. Περιελάμβανε το νοτιοανατολικό τμήμα της Ηπείρου και το δυτικό ορεινό τμήμα της Θεσσαλίας. Αθαμάνες και Μολοσσοί αποκαλούνται λαοί της Ηπείρου από το Στράβωνα.
Η ορεινή περιοχή του νομού Καρδίτσας, όπου βρίσκονται τα χωριά της Αργιθέας, αποτελούσαν στην αρχαιότητα τμήμα της Αθαμανίας. Οι Αθαμάνες ήταν ένα από τα ελληνικά φύλα που εγκαταστάθηκαν εδώ τη 2η χιλιετία π.Χ. και πήραν μέρος στις μετακινήσεις των Ελλήνων στα τέλη του 12ου αιώνα π.Χ. ως τον 9ο αιώνα π.Χ. Γενάρχης τους, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Απολλόδωρου, ήταν ο Αθάμας, βασιλιάς της Βοιωτίας, ο οποίος εγκαταστάθηκε στις πλαγιές της Πίνδου μετά από περιπλανήσεις και «φιλοξενήθηκε» από άγρια ζώα. Διώχθηκε από την πατρίδα του επειδή είχε σκοτώσει το γιο του - με την Ινώ - Λέαρχο.
Στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. οι Αθαμάνες ήταν φίλοι των Λακεδαιμονίων, ενώ το 395 π.Χ. συμμετείχαν στη συμμαχία Αθηναίων, Βοιωτών, Θεσσαλών και άλλων.
Το 375 π.Χ. συμμετείχαν στη Β' Αθηναϊκή Συμμαχία και στον Γ’ Ιερό πόλεμο, το 355 π.Χ., συμμάχησαν με Θεσσαλούς, Μακεδόνες και άλλους Έλληνες εναντίον των Φωκέων. Γνωστοί βασιλείς των Αθαμάνων υπήρξαν ο Θεόδωρος και ο Αμύνανδρος. Στα χρόνια που κυβέρνησε ο Αμύνανδρος, η Αθαμανία υπήρξε σημαντικός πολιτικός και στρατιωτικός παράγων, λόγω της θέσης της ανάμεσα στην Αιτωλία και τη Μακεδονία.
Στα 198 - 191 π.Χ. τα όριά της είχαν επεκταθεί ανατολικά σε αρκετές θεσσαλικές πόλεις, την Τρίκκη, τη Φαλώρεια, το Αιγίνιο, τις οποίες ο Αμύνανδρος είχε αποσπάσει από το Φίλιππο Ε' της Μακεδονίας. Στην κρίσιμη για την ιστορία του έθνους μας μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ., Μολοσσοί και Αθαμάνες τάχθηκαν στο πλευρό του Μακεδόνα Περσέα, σε μια τελευταία προσπάθεια να αντισταθούν στους Ρωμαίους.
Οι Έλληνες έχασαν τη μάχη και ο νικητής Αιμίλιος Παύλος επιδόθηκε σε λεηλασίες και καταστροφές. Αργότερα, το 48 π.Χ., τις διαφορές Πομπηίου Καίσαρα στο ρωμαϊκό εμφύλιο πλήρωσαν οι Γόμφοι με λεηλασία, καταστροφές και θανατώσεις πολιτών.
Επιγραφή του 165 π.Χ., που βρέθηκε στους Δελφούς, αναφέρεται στο Κοινό των Αθαμάνων, το οποίο κράτησε τουλάχιστον ως το 80 π.Χ., σύμφωνα με επιγραφή που βρέθηκε στη Λάρισα. Πρωτεύουσα των Αθαμάνων ήταν η Αργιθέα. Λείψανα έχουν εντοπιστεί κοντά στο ομώνυμο χωριό. Άλλες σπουδαίες πόλεις ήταν η Θευδορία ή Θεοδωρία (Θεοδωριανά Άρτας), η Τετραφυλία στην κοιλάδα του Αχελώου, η Ηράκλεια (Βουλγαρέλι ή Δροσοπηγή Άρτας), η Χαλκίδα (Χαλίκι Τρικάλων), το Πότναιο ή Πότνειο (στην περιοχή της Ελάτης Τρικάλων).
Ο χριστιανισμός επικράτησε νωρίς στην Καρδίτσα και το πανθεσσαλικό ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς, «παρά τον Κουράλιον», μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία. Ανακαλύφθηκαν λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής (5ου αιώνα), ρωμαϊκό ή παλαιοχριστιανικό ψηφιδωτό δάπεδο και χριστιανικοί τάφοι μεταγενέστεροι της βασιλικής.
Οι Γόμφοι και η Μητρόπολη ήταν από τις σημαντικότερες πόλεις της Θεσσαλίας και ο Ιουστινιανός (527-565) ανακαίνισε την οχύρωση.
Κατά την Βυζαντινή περίοδο η Καρδίτσα γνώρισε αλλεπάλληλες εισβολές από Σλάβους, Βλάχους, Καταλανούς. Εξαιρετικό βυζαντινό μνημείο στην περιοχή, το κάστρο του Φαναρίου δεσπόζει στις παρυφές των Αγράφων αγναντεύοντας τον Θεσσαλικό κάμπο.
Ευτυχές γεγονός για τους ιστορικούς και τους σημερινούς επισκέπτες είναι η διατήρηση πολλών εκκλησιών και μοναστηριών όπως η Μονή Παναγίας Πελεκητής και η Μονή Κορώνης στην περιοχή λίμνης Ν. Πλαστήρα, η Μονή Σπηλιάς στην Αργιθέα, η Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Ρεντίνα, κομμάτια ζωντανής ιστορίας που παρέμειναν αναλλοίωτα στο χρόνο.
Όταν κατέλαβαν το νομό οι Τούρκοι στα 1420, οι κάτοικοι αποσύρθηκαν στις δυσπρόσιτες πλαγιές των Αγράφων, εξασφαλίζοντας την ελευθερία τους. Οι κατακτητές αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν προνόμια, τα οποία ανανεώθηκαν με τη συνθήκη του Ταμασίου, το 1525 - αφού δεν κατάφεραν να υποτάξουν τους κατοίκους. Με τη συνθήκη απαγορευόταν η εγκατάσταση Τούρκων στην περιοχή. Έτσι λειτούργησαν ονομαστές σχολές, όπως των Βραγκιανών, όπου δίδαξε ο Ευγένιος Γιαννούλης και φοίτησε ο Κοσμάς ο Αιτωλός και ο Βραγκιανός δάσκαλος του Γένους Αναστάσιος Γόρδιος.
Γνωστή ήταν και η σχολή Φουρνά, με αξιόλογο εργαστήρι αγιογραφίας, όπως δείχνουν οι κατάγραφες εκκλησίες των Αγράφων.
Η περιοχή των Αγράφων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας κράτησε άσβεστο τον πνευματικό και θρησκευτικό λίκνο του Ελληνισμού, με τις ξακουστές της σχολές. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του ντόπιου στοιχείου σ΄ όλους τους αγώνες της ελληνικής ιστορίας. Ο Καραϊσκάκης, ο Κατσαντώνης, ο Δίπλας, οι Μπουκουβαλαίοι κ.ά. μεγάλωσαν ή έδρασαν στην περιοχή βοηθώντας στην απελευθέρωσή της από τον Τουρκικό ζυγό.
Οι Αγραφιώτες έδωσαν πρώτοι το σύνθημα της εξέγερσης το 1854 και η επανάσταση εξαπλώθηκε σε όλη τη Θεσσαλία. Μεγάλη μορφή του αγώνα υπήρξε ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος. Παρά την εξάπλωση της επανάστασης και τις πρώτες νίκες, οι Έλληνες έχασαν ακόμα μια ευκαιρία να επεκτείνουν το κράτος, εξαιτίας της στάσης της Αγγλίας και της Γαλλίας, που υποστήριξαν ανεπιφύλακτα την Τουρκία και άσκησαν πίεση στην ελληνική κυβέρνηση, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των στρατευμάτων και την ήττα της 6ης Ιουνίου 1854.
Τελικά η απελευθέρωσή της από τον Τουρκικό ζυγό, ήρθε στα 1881.
Τα χρόνια που ακολούθησαν την απελευθέρωση χαρακτηρίζονται από την ανασυγκρότηση του τόπου και τον αγώνα για πρόοδο. Γνωστοί είναι άλλωστε και οι αγώνες των αγροτών για τη δίκαιη ανακατανομή της γης με αποκορύφωμα την εξέγερση στο Κιλελέρ (6-3-1910).
Η περίοδος της Ιταλογερμανικής κατοχής ανέκοψε την πορεία προόδου που παρουσιάστηκε κατά το μεσοπόλεμο. Σημαντικός παράγοντας στον απελευθερωτικό αγώνα κατά του Άξονα ήταν η μαζική συμμετοχή του πληθυσμού στην Αντίσταση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: το συμμαχικό αεροδρόμιο που λειτουργούσε στο οροπέδιο της Νεβρόπολης (η σημερινή λίμνη Ν. Πλαστήρα), στα Άγραφα ήταν το αρχηγείο του Ε.Λ.Α.Σ..Στο χωριό Κορυσχάδες ήταν η έδρα της Προσωρινής Επαναστατικής Κυβέρνησης του βουνού.
Την 12 Μαρτίου του 1943 η Καρδίτσα γίνεται η πρώτη ελεύθερη πόλη της σκλαβωμένης Ευρώπης, όταν οι αγωνιστές του Ε.Λ.Α.Σ., μετά την φυγή των Ιταλών στα Τρίκαλα, μπήκαν με σχηματισμό και βήμα παρέλασης στην πόλη.
Από το 1944 η Καρδίτσα ανακηρύσσεται σε νομό και παύει να υφίσταται ως επαρχία Τρικάλων.
Αρχαία θέατρα στη Δυτική Θεσσαλία
Υπήρχαν ή όχι θέατρα κατά την αρχαιότητα στην περιοχή της Δυτικής Θεσσαλίας; Σύμφωνα με τον διευθυντή της ΛΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, Λεωνίδα Χατζηαγγελάκη, αντιπροσωπευτικά αναφέρονται ορισμένες από τις αρχαίες πόλεις στη δυτική Θεσσαλία, όπως το Κιέριον, οι Πειρασιές, η Μητρόπολις, οι Γόμφοι, το Αιγίνιον, η Τρίκκη, η Πέλιννα, ο Ατραγας, ενώ μια σειρά άλλων αρχαίων πόλεων έρχονται στο φως και ταυτίζονται μέσα από την ανασκαφική δραστηριότητα και τα επιγραφικά τεκμήρια. Έτσι, και για τις πόλεις αυτές, θεωρείται λογικό επακόλουθο, πως μετά τον 5ο και κυρίως στον 4ο αιώνα π.Χ., όταν δημιουργούνται νέες πόλεις, με συνοικισμό ή όχι, με τη διαμόρφωση των άρτια οργανωμένων αστικών κέντρων που διαθέτουν εκτεταμένες επιβλητικές οχυρώσεις και οργανωμένο πολεοδομικό ιστό, να κατασκευαστούν δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα κτίρια, ιερά, αγορές και θέατρα, ως έκφραση της ανάπτυξης, της οικονομικής ευμάρειας, της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της πολιτικής συναυτουργίας των πολιτών, και να έχουμε υλικά δείγματα αυτών των δραστηριοτήτων.
Τα παραπάνω στοιχεία περιέχονται στο βιβλίο "Αρχαία Θέατρα στη Θεσσαλία" και είναι καρπός ημερίδας, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων πολυχώρου Τσαλαπάτα, από το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου και το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Θεσσαλικών Σποδών.
Πόλις Κιεριέων
Η αρχαία πόλη "Κιέριον", της οποίας το όνομα έχει επιβεβαιωθεί επιγραφικά τόσο σε στήλες -αναφέρει ο κ. Χατζηαγελάκης- όσο και σε σφραγίσματα σειράς κεραμίδων στέγης, αναφέρεται από τους αρχαίους συγγραφείς και ως Κιάριον, Κίερον ή Πιέριον. Ιδρύθηκε στα ιστορικά χρόνια στο κέντρο της τετράδας Θεσσαλιώτιδας, δυτικά του Σοφαδίτικου ποταμού που στην αρχαιότητα έφερε το όνομα "Κουάριος" ή "Κουράλιος". Κατέλαβε τη θέση της ομηρικής "Άρνης", η οποία ήταν η κοιτίδα των Αιολών και των Βοιωτών, καθώς οι τελευταίοι κατοικούσαν στην περιοχή πριν από την οριστική τους εγκατάσταση στην περιοχή της Βοιωτίας.
Μέχρι σήμερα, η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή του αρχαίου Κιερίου για ύπαρξη αρχαίου θεάτρου έλαβε χώρα σε οικόπεδα ιδιωτών, στο πλαίσιο οικοδόμησης κατοικιών από τους πολίτες και δημοτικών έργων από την πλευρά του Δήμου Άρνης, με τη διενέργεια σωστικών -κατά βάση- ανασκαφικών εργασιών. Από τις έρευνες αυτές δεν εμφανίστηκαν απτές ενδείξεις, που να βεβαιώνουν την ύπαρξη θεάτρου.
Ωστόσο, θεωρείται παράξενο να παρατηρείται απουσία θεάτρου σε μια από τις πιο παλιές, ιστορικές και κύριες πόλεις της δυτικής Θεσσαλίας, όταν στις αρχαίες πόλεις στο ανατολικό τμήμα της Θεσσαλίας, στην Ήπειρο, στην Αιτωλία - Ακαρνανία έχουν αποκαλυφθεί και ερευνηθεί μια σειρά από αρχαία θέατρα.
Εξετάζοντας, λοιπόν, τη διαμόρφωση του χώρου στα πρανή της ακρόπολης του Κιερίου, στη θέση "Ογλάς", τόσο στη βόρεια, βορειοανατολική πλευρά, όσο και στη νότια, νοτιοανατολικά, παρατηρούνται -σύμφωνα με τον αρχαιολόγο- κοίλες επιφάνειες και πλατώματα, που θα μπορούσαν να θεωρηθούν κατάλληλες και πρόσφορες για τη δημιουργία θεατρικής κατασκευής, στα πλαίσια των αρχών της εξεύρεσης του κατάλληλου φυσικού τόπου, της κλίσης του εδάφους, της δομής της κατασκευής και της ακουστικής του συγκεκριμένου χώρου, καθώς επίσης της λειτουργίας των θεσμών της σε συνάρτηση με την ενασχόληση των κατοίκων της με τα δημόσια πράγματα.
Έτσι, στα ανατολικά πρανή του λόφου "Ογλάς", στα όρια με τον σύγχρονο οικισμό, παρατηρείται το πρώτο κοίλωμα, το οποίο παρουσιάζει στοιχεία κοίλου θεάτρου, ο πρώτος "ανοιχτός χώρος" για παράσταση θεάματος, ενώ στο πεδινό τμήμα έχει τη διαμόρφωση πλατείας, ως ορχήστρα. Η δεύτερη πιθανή θέση για την ύπαρξη θεάτρου βρίσκεται στη νότια πλευρά του λόφου της αρχαίας πόλης, που δείχνει μια εικόνα με διαζώματα στο κύριο κοίλο μέρος και αναχώματα στις πλευρές.
Αυτές όμως είναι απλές παρατηρήσεις και χρήζουν ανασκαφικής επιβεβαίωσης, με στόχο οι εικασίες να αποδειχτούν ότι έχουν σχέση με την πραγματικότητα, επισημαίνει ο κ. Χατζηαγγελάκης.
Πόλις Μητροπολιτών
Μια σημαντική πόλη, που περιλαμβανόταν στη διοικητική διαίρεση της τετράδας Εστιαιώτιδας ήταν η αρχαία Μητρόπολις. Βρίσκονταν στους πρόποδες των Αγράφων στη θέση της σημερινής ομώνυμης κωμόπολης που παλαιότερα έφερε την ονομασία "Παλιόκαστρο", σε απόσταση 9 χλμ.δυτικά της Καρδίτσας.
Σε μια πόλη από την αρχή σχεδιασμένη και δομημένη, με ισχυρή οικονομία, όπως η Μητρόπολη, είναι λογικός ο ισχυρισμός και πολύ πιθανή η άποψη να περιλαμβάνει στον σχεδιασμό της και την κατασκευή θεατρικού οικοδομήματος, εξηγεί ο αρχαιολόγος.
Εξετάζοντας τον περιβάλλοντα χώρο της περιοχής που καταλάμβανε η αρχαία Μητρόπολη και με όλες τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στον χώρο κατά την παρέλευση τόσων αιώνων, η πιθανότητα ύπαρξης θεάτρου παρατηρείται σε κοίλωμα που διαπιστώνεται στην ανατολική πλευρά του παρακείμενου δυτικά λόφου, ενώ ένα άλλο στη νότια πλευρά του ίδιου λόφου. Στην ίδια περιοχή ο Δ. Ρ. Θεοχάρης είχε αποκαλύψει ψηφιδωτά δάπεδα. Από πρώτη ματιά, στις θέσεις αυτές δεν παρατηρείται κάποια ιδιαίτερη επεξεργασία και φαίνονται σχετικά αδύναμες, όμως μια περαιτέρω ουσιαστική έρευνα θα λύσει τον γρίφο για την ύπαρξη ή μη θεάτρου στη Μητρόπολη.
Από την άλλη πλευρά, η εύρεση (οικόπεδο Στεριάδη Πέτσα) μιας πήλινης προτομής Διονύσου, με έντονη πλαστικότητα αλλά ήρεμη έκφραση, ύψους 24 εκατ. και πλάτους 22,5 εκατ., στολισμένης με κισσόφυλλα, καρπούς και ταινία, καθώς επίσης και δύο ακόμη μικρότερων σε ανασκαφικές εργασίες στην αρχαία Μητρόπολη, ενισχύει το σενάριο της διονυσιακής λατρείας, των πανηγυρισμών και του εορτασμού της βλάστησης και της γονιμότητας στην πόλη.
Ενδιαφέρον έχει ότι και σήμερα στη σύγχρονη κωμόπολη οι κάτοικοι οργανώνουν λαϊκά δρώμενα και εκδηλώσεις στην περίοδο των Απόκρεω, ενώ από την άλλη φημισμένη είναι η τοπική παραγωγή οίνου της περιοχής Μητρόπολης - Μεσενικόλα.
Τα παραπάνω ενισχύουν την άποψη ότι η Μητρόπολη, μια από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις στη δυτική Θεσσαλία, θα είχε στρέψει την ενδιαφέρον της στη δημιουργία, στην κατασκευή ενός χώρου κοινωνικής συνύπαρξης και δράσης, όπως το θέατρο.
Γομφέων Πόλις
Εξίσου σημαντική και αξιομνημόνευτη θεωρείται η πόλη των αρχαίων Γόμφων, στη θέση "Επισκοπή", ιδρυμένη σε θέση στρατηγική που έλεγχε τις διαβάσεις από την πεδιάδα προς τα ορεινά, από τη Θεσσαλία προς την Ήπειρο και αντίστροφα. Κατά τον Στράβωνα, περιλαμβανόταν στη διοικητική διαίρεση της τετράδας Εστιαιώτιδας, όπου μαζί με τις αρχαίες πόλεις Τρίκκη, Πέλιννα και Μητρόπολη σχημάτιζαν τετράπλευρο.
Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε, πιθανότατα τον 4ο αι. π.Χ. από συνοικισμό κωμών, στο εσωτερικό πλάτωμα αμφιθεατρικής θέσης, που περιβάλλεται από σύστημα λόφων στα νότια, δυτικά, βόρεια, ΒΑ και από την κοίτη του Πάμισου ποταμού στα ανατολικά, ΝΑ. Ήταν οχυρωμένη με ισχυρό τείχος που περιέτρεχε την κορυφογραμμή των λόφων από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά, ενώ κατά διαστήματα ενισχυόταν με πύργους.
Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β' ενίσχυσε το κτίσιμο της νέας πόλης με αποίκους με το πρόσχημα της επιθετικότητας των Αθαμάνων εναντίον των Θεσσαλών. Για το λόγο αυτό, η πόλη έφερε για μικρό χρονικό διάστημα, το όνομα "Φίλιπποι ή Φιλιππόπολις" και έκοψε νομίσματα με την επιγραφή "Φιλιππολιτών".
Οι ανασκαφικές έρευνες μέσα στην αρχαία πόλη απέδωσαν λείψανα του πολεοδομικού της ιστού και μεγάλες αρχιτεκτονικές κατασκευές δημόσιου, ενδεχομένως τμήμα της αγοράς της αρχαίας πόλης, και ιδιωτικού χαρακτήρα που χρονολογούνται κυρίως στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους.
Ο αρχαιολογικός χώρος Γόμφων, όσον αφορά τις πιθανές θέσεις θεάτρου, από μόνος του είναι ένας "ανοιχτός χώρος" θέασης, καθότι φυσικά αμφιθεατρικός, σαν ένα τεράστιο φυσικό κοχύλι. Επιφανειακές έρευνες στην ευρύτερη περιοχή έδωσαν αρκετές πιθανές θέσεις, ανοιχτά φυσικά κοιλώματα, πρόσφορες για την κατασκευή θεατρικών οικοδομημάτων.
Στην περίπτωση των Γόμφων διατίθενται ίσως τα περισσότερα στοιχεία από κάθε άλλη αρχαία πόλη της Εστιαιώτιδας και της Θεσσαλιώτιδας για την ύπαρξη αρχαίου θεάτρου.
Πέρα από την επιγραφική μαρτυρία για τη λατρεία του Διόνυσου Κάρπιου και τη φιλολογική αναφορά του Πλουτάρχου ότι οι στρατιώτες του Ιουλίου Καίσαρα θεραπεύτηκαν από λιμό ύστερα από την "κρασοκατάνυξη" που είχαν μετά την κατάληψη των Γόμφων, ευρήματα στην κοίτη του Πάμισου ποταμού ενισχύουν την εικασία ύπαρξης θεάτρου.
Συγκεκριμένα, με την αποκάλυψη στην κοίτη του Πάμισου ποταμού βάθρου γέφυρας ύστερων ρωμαϊκών χρόνων, διαπιστώθηκε η χρήση αρχιτεκτονικών μελών από γκρίζο ασβεστόλιθο, που είχαν κομισθεί από άλλη θέση. Η εξέταση των ορατών πλευρών των μελών, καθώς και όσων δεν είναι εντοιχισμένα μέσα στο βάθρο, δείχνει ότι αυτά είχαν υποστεί επεξεργασία και διαμορφώθηκαν για άλλο σκοπό και χρησιμοποιήθηκαν μετέπειτα στην κατασκευή της γέφυρας . Το σχήμα που έχουν τα εν λόγω αρχιτεκτονικά μέλη ενισχύουν την άποψη πως πιθανόν αυτά να προέρχονται από μια θεατρική κατασκευή των αρχαίων Γόμφων.
Στο φυσικό ανάγλυφο του αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων Γόμφων υπάρχουν αρκετές θέσεις, στις οποίες θα ήταν δυνατό να υπάρχει μια τέτοια κατασκευή. Τρεις φαίνεται να είναι σε πιο σωστή θέση σε ό,τι έχει σχέση με τη χωροθέτηση ενός αρχαίου θεάτρου. Η μια θέση (αγρός Πάτα) βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του φυσικού πρανούς που περιβάλει την αρχαία πόλη, έχει ομαλές κλίσεις και φαίνεται να δημιουργεί δυο διαζώματα, ενώ μπροστά, όπου το αμπέλι, είναι επίπεδο. Η θέση αυτή είναι πιο κοντά στα δημόσια οικοδομήματα, πιθανόν της αγοράς.
Η δεύτερη θέση (αγρός Κίσσα) βρίσκεται στην ΒΑ πλευρά του πρανούς, κάτω από τη γραμμή που ορίζεται από την εσωτερική παρειά του τείχους των Γόμφων. Οι κλίσεις του κοιλώματος είναι πολύ έντονες και σχετικά απότομες, ενώ στα ΝΔ υπάρχει πλάτωμα.
Στην τρίτη θέση (αγρός Μπάνια), που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του πρανούς των αρχαίων Γόμφων, διαμορφώνεται ένα φυσικό κοίλωμα με σχετικά έντονες κλίσεις, στα βόρεια και νότια δημιουργούνται προεξοχές στο έδαφος και μπροστά από το κοίλωμα αναπτύσσεται μεγάλη επίπεδη έκταση. Η θέση αυτή είναι σχετικά κοντά στα δημόσια κτίρια.
Είναι αρκετά δύσκολο να υποστηρίξει κανείς τη μια ή την άλλη θέση ως πιθανό χώρο ύπαρξης αρχαίου θεάτρου στους Γόμφους. Η διενέργεια δοκιμαστικών τομών και η αποκάλυψη των ανάλογων αρχαιολογικών στοιχείων θα αποδείκνυε του λόγου το αληθές, τονίζει ο κ. Χατζηαγγελάκης.
Τρικκαίων Πόλις
Η αρχαία Τρίκκη ταυτίζεται με τη σημερινή πόλη των Τρικάλων. Ονομάστηκε έτσι από τη νύμφη Τρίκκη, κόρη του Πηνειού ή κατ' άλλους του Ασωπού ποταμού. Από τις αρχαίες πηγές, αλλά και τις επιγραφικές μαρτυρίες παραδίδεται ότι η πόλη ήταν ιερή και συσχετίζονταν με τη λατρεία του Ασκληπιού.
Από τις παλιές, αλλά και τις νεότερες ανασκαφικές έρευνες στην αρχαία Τρίκκη παρατηρείται ένα οργανωμένο σύνολο δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων, τα οποία είχαν ιδρυθεί με βάση ένα συγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο. Έχουν αποκαλυφθεί τμήματα του πολεοδομικού ιστού με δρόμους παράλληλους μεταξύ τους και εκατέρωθεν αυτών στα οικοδομικά τετράγωνα τμήματα μεγάλων οικοδομημάτων.
Δύο είναι οι πιθανές θέσεις, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο για ύπαρξη θεάτρου στην αρχαία Τρίκκη. Η μία στη νότια, ΝΑ παρυφή του λόφου των Τρικάλων, όπου παρατηρούνται αναβαθμοί και επίπεδα στοιχεία, για πιθανά τμήματα της ορχήστρας και της σκηνής και η δεύτερη στην περιοχή όπου το σύγχρονο θέατρο στο Κάστρο των Τρικάλων, λόγω του υφιστάμενου κοιλώματος.
Πόλις Πελλιναίων
Μια ακόμη αρχαία πόλη της τετράδας Εστιαιώτιδας με πιθανές θέσεις θεατρικού οικοδομήματος είναι η αρχαία Πέλιννα ή Πελινναίον, που απλωνόταν ανάμεσα στην Τρίκκη και τη Φαρκαδόνα στην αριστερή όχθη του Πηνειού ποταμού. Η πόλη, σύμφωνα με τον κ. Χατζηαγγελάκη, έχει μυθολογική παράδοση, καθώς την ίδρυσε ο Πέλιννος, που ήταν γιος του Οιχαλιεα, από την πόλη του Ευρύτου Οιχαλία.
Στον αρχαιολογικό χώρο της Πέλιννας εξετάζονται δύο θέσεις όπου ενδεχομένως θα μπορούσε να δημιουργηθεί και λειτουργήσει θεατρική κατασκευή. Αρχικά προτείνεται ένας αμφιθεατροειδής χώρος, όπου παρατηρούνται στοιχεία λατόμευσης στο φυσικό βράχο στη νότια, ΝΑ πλευρά του αρχαιολογικού χώρου, κοντά στο ανατολικό σκέλος του τείχους.
Η δεύτερη πιθανή θέση προτείνεται στις νότιες υπώρειες του λόφου "Παλαιογαρδίκι", όπου παρατηρούνται βύθισμα (ίσως του κοίλου του θεάτρου) και ίχνη της σκηνής. Την ίδια θέση προτείνει και ο Αθαν. Τζιαφάλιας που συμπληρώνει ότι το αρχαίο θέατρο της Πέλιννας είχε προσανατολισμό προς το νότο, όπου σύμφωνα με τις ενδείξεις τοποθετείται η αρχαία αγορά της πόλης.
Η πρόταση ενισχύεται και από το γεγονός ότι, τα κοίλα των θεάτρων χρησιμοποιούνταν όχι μόνο για τα θρησκευτικού χαρακτήρα δρώμενα, αλλά και για τις συναθροίσεις των πολιτικών αρχών των αρχαίων πόλεων και αποτελούσαν και κέντρο της κοινωνικής ζωής των πολιτών. Μελλοντικές επισταμένες έρευνες στον αρχαιολογικό χώρο πιθανά θα προσφέρουν νέα δεδομένα στην έρευνα, καταλήγει ο αρχαιολόγος.
Πηγές: karditsa.gr,thessalia.gr,ΑΠΕ-ΜΠΕ
8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ- ΥΠΗΡΞΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1878
Αν βρίσκεστε ή αν επισκέπτεστε το νομό Καρδίτσας και θέλετε να χαρείτε την ομορφιά της φύσης, να περιπλανηθείτε σε καταπράσινα δάση και να δροσιστείτε στα νερά κάποιου ποταμού, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε την Αργιθέα. Εκεί, οι πλέον τολμηροί δεν θα διστάσουν να περιπλανηθούν και να εξερευνήσουν τις ομορφιές της περιοχής, να αφιερωθούν ολοκληρωτικά στην ορειβασία και τα φυσιολατρικά τους πάθη, ενώ αυτοί που αναζητούν μερικές στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας θα απολαύσουν την …εύλαλη σιωπή της φύσης.
Μέσα από τις σελίδες τουριστικού οδηγού που εξέδωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, μπορείτε να ακολουθήσετε μία από τις γνωστές διαδρομές της φύσης ή να ανακαλύψετε άλλα, λιγότερα γνωστά μα εξίσου πανέμορφα μονοπάτια.
Ακολουθώντας το δρόμο της Ανατολικής Αργιθέας, μετά από 10 χλμ. φθάνουμε στο Πευκόφυτο (υψόμ. 650μ., κάτοικοι 293). Αποτελεί τοπικό διαμέρισμα του Δήμου Μουζακίου και εμφανίζεται στις ιστορικές πηγές το 16ο αιώνα. Η θέση του οικισμού είναι εξαιρετική, όπως και η πλατεία του και η θέα στη γύρω περιοχή είναι απλά μαγευτική.
Συνεχίζοντας την πορεία μας, σε δρόμο ανηφορικό και με κλειστές στροφές, ανάμεσα σε έλατα και οξιές περνάμε τον αυχένα του Αγίου Νικολάου και φθάνουμε στο Βλάσι (υψόμ. 1.060μ., κάτοικοι 214), το οποίο απέχει περίπου 28 χλμ. από το Πευκόφυτο. Είναι οικισμός της ύστερης βυζαντινής περιόδου και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Καράβας (2.184μ.). Από εδώ διέρχεται το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, ενώ εντυπωσιακό είναι και το φαράγγι "Σκαμνί" του Βλασιώτη ποταμού στην περιοχή του Τυρολόγου, όπου υπήρχε το παλιό χωριό του Πετρίλου και τούρκικος ταχυδρομικός σταθμός. Αξίζει μια επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο του οικισμού, στο οποίο εκτίθενται -μεταξύ άλλων- εκκλησιαστικά βιβλία και ιερά σκεύη από την περίφημη Ι. Μ. Γενεσίου της Θεοτόκου, που βρίσκεται σε απόσταση 2 χλμ. από το Βλάσι. Από τη μονή σώζεται το τρίκογχο καμαροσκεπές καθολικό του 17ου αιώνα.
Για να φθάσουμε στο Πετρίλο, με τους πολλούς συνοικισμούς του (υψόμ. 1.160μ., κάτοικοι 765), μπορούμε να παρακάμψουμε τον κυκλικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο των 12 χλμ. και να ακολουθήσουμε τον κοντινό βατό χωματόδρομο. Σημαντικός βυζαντινός οικισμός, έδρα σήμερα της Κοινότητας Ανατολικής Αργιθέας, το Πετρίλο ξεπερνούσε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας τους 2.000 κατοίκους, το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα των οποίων οδήγησε στη δημιουργία 40 περίπου μοναστηριών και εκκλησιών στην περιοχή. Από αυτά, αξίζει κάποιος να επισκεφθεί την Ι. Μ. Γεννήσεως της Θεοτόκου (Αργυραίικα), τον Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Χάρις- Κρανιά), τον Ι, Ν. Γεννήσεως του Χριστού (Ρώσση) και το νερόμυλο στην Κρανιά.
Στο ιστορικό Δημοτικό Σχολείο (1883), που σήμερα στεγάζει τις υπηρεσίες της Κοινότητας Αν. Αργιθέας είχε την έδρα της το 1944 η προσωρινή κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας. Το γεφύρι του Τυρολόγου, στον Πετριλιώτη ποταμό, είναι από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Το Πετρίλο απέχει από την Καρδίτσα περίπου 60 χλμ.
Επόμενος οικισμός στην πορεία μας προς τη Στεφανιάδα είναι το Δροσάτο, με το μονότοξο γεφύρι του από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, δίπλα στη νέα τσιμεντένια γέφυρα. Οι Ι. Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου του 17ου αιώνα και Αγίου Αθανασίου των αρχών του 18ου παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Προχωρώντας προς τον οικισμό του Φουντωτού, ο επισκέπτης ατενίζει με δέος τους πέτρινους όγκους του θεόρατου Ντεληδημιού (2.164μ.) και το μονότοξο γεφύρι του Παληαντώνη από τον καιρό της Τουρκοκρατίας.
Το Λεοντίτο (υψόμ. 960μ., κάτοικοι 204) αποτελεί τον επόμενο σταθμό. Είναι βυζαντινός οικισμός με εξαιρετική πλατεία, στην οποία δεσπόζει ο αιωνόβιος θεόρατος πλάτανος. Αναφέρεται στις καταγραφές του ιστορικού Φραγκίσκου Πουκεβίλ από τις περιηγήσεις του στο θεσσαλικό χώρο. Μια επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο, που λειτουργεί ως Βιβλιοθήκη και Λαογραφικό Μουσείο, καθώς και στην ανακαινισμένη Ι. Μ. του Αγίου Χαραλάμπους παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζουν ο νερόμυλος του Παληαντώνη και η νεροτριβή, που βρίσκονται στο ποτάμι του χωριού. Στο Λεοντίτο εγκαταστάθηκε ο ήρωας Γ. Καραϊσκάκης ως αρματολάρχης των Αγράφων την περίοδο 1822-1823. Η απόσταση Λεοντίτου - Καρδίτσας είναι 70 χλμ. περίπου.
Επανερχόμαστε στη διασταύρωση του Λεοντίτου και λίγο πιο κάτω θα συναντήσουμε το Χάνι Νασιώκα, όπου η παράκαμψη αριστερά μάς οδηγεί στη Μονή Σπηλιάς και τη Στεφανιάδα, ενώ δεξιά στα Κουμπουριανά και το Πετροχώρι. Το συγκρότημα της Ι. Μ. Σπηλιάς έχει κτιστεί στη θέση παλαιότερης μονής σε βραχώδη πλαγιά απόκρημνης και δύσβατης τοποθεσίας στα 780μ. υψόμετρο.
Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με τους αγώνες του Έθνους, ιδιαίτερα στην προεπαναστατική περίοδο. Ο μικρός Ι. Ν. της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι ο παλαιότερος. Το νεότερο καθολικό, ο Ι. Ν. της Ζωοδόχου Πηγής είναι του 1736. Χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ελλάδα, καθ' όλη τη διάρκεια του έτους και ιδιαίτερα το Δεκαπενταύγουστο, κατακλύζουν τους χώρους της μονής για να ζητήσουν τη Χάρη της Παναγίας της Σπηλιώτισσας ή για να εκπληρώσουν κάποιο τάμα.
Κατευθυνόμενοι από την Ι. Μ. Σπηλιάς προς τη Στεφανιάδα και τους οικισμούς της (υψόμ. 960μ., κάτοικοι 155), θα αντικρίσουμε την ομώνυμη λίμνη, η οποία δημιουργήθηκε το 1963 από κατολίσθηση. Έχει έκταση 165 στρέμματα και βάθος 150μ.. Ο βυζαντινός οικισμός της Στεφανιάδας, το μονότοξο γεφύρι στη θέση "Ραγάζια" από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας το μικρότερο πετρογέφυρο εντός του οικισμού, η σκεπαστή βρύση "Βουλωμένη", το κλειστό Δημοτικό Σχολείο και ο Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου μαρτυρούν περασμένα μεγαλεία, αφού στο παρελθόν ο οικισμός υπήρξε και έδρα του Δήμου Αργιθέας. Η Στεφανιάδα απέχει από την Καρδίτσα 83 χλμ..
Ακολουθώντας τη δεξιά παράκαμψη στο Χάνι Νασιώκα οδηγούμαστε στο Πετροχώρι (υψόμ. 1.080μ., κάτοικοι 83). Είναι βυζαντινός οικισμός και σήμερα διαθέτει τρία σημαντικά θρησκευτικά μνημεία: τον τρίκογχο ενοριακό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με τοιχογραφίες του 1734, τον κοιμητηριακό ναό της Αγίας Παρασκευής, με ζωγραφικό διάκοσμο του ίδιου έτους και την Ι. ΛΑ. του Προφήτη Ηλία του 17ου αιώνα. Στη θέση "Πατλιά" (υψομ. 1.500μ.) βρίσκονται τα πέτρινα κονάκια των τσελιγκάδων.
Ο τελευταίος οικισμός της Κοινότητας Ανατολικής Αργιθέας είναι τα Κουμπουριανά με τους συνοικισμούς τους (υψόμ. 1.000μ., κάτοικοι 166). Είναι και αυτός βυζαντινός οικισμός, με μεγάλο πληθυσμό στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην προεπαναστατική περίοδο πυρπολήθηκε από τους Μπουκουβαλαίους αλλά και από τους Τούρκους. Ήταν η έδρα του ενιαίου Δήμου Αργιθέας.
Η Ι. Μ. Κώστη, η οποία ιδρύθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής και μετόχι της Ι. ΛΑ. Σπηλιάς. Από τη μονή σώζεται το τρίκογχο καθολικό με τρούλο και εξωνάρθηκα, καθώς και τμήμα του περιβόλου.
Δυτική Αργιθέα
Αφού ολοκληρώσουμε την περιήγηση μας στην Ανατολική Αργιθέα, επανερχόμαστε περίπου 3 χλμ. μετά το Μουζάκι, στη διασταύρωση, και ακολουθούμε την κατεύθυνση προς τα δεξιά για να επισκεφθούμε την περιοχή της Δυτικής Αργιθέας. Πρώτος σταθμός μας η Βατσουνιά (υψόμ. 480μ., κάτοικοι 605), τοπικό διαμέρισμα του Δήμου Μουζακίου. Ιδρύθηκε στα χρόνια του Βυζαντίου και στην Τουρκοκρατία γνώρισε περιόδους μεγάλης ακμής. Ο μονόκλιτος, δίρριχτος και με χαγιάτι Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου χρονολογείται στις αρχές του 18ου αιώνα. Στη Βατσουνιά λειτουργεί μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός, ο οποίος δέχεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς αρκετές επισκέψεις σχολείων. Η περιοχή είναι πανέμορφη και διαθέτει καταγάργαρα νερά και αξιόλογη τουριστική υποδομή. Σε κοντινή απόσταση, πριν από το χωριό, βρίσκεται ο οικισμός του Κεραμαριού. Η απόσταση Μουζακίου -Βατσουνιάς είναι 11 χλμ..
Συνεχίζοντας την πορεία μας 4,5 χλμ. μετά τη διασταύρωση της Βατσουνιάς θα συναντήσουμε τη Δρακότρυπα με τους συνοικισμούς της (υψόμ. 580μ., κάτοικοι 690). Βυζαντινός οικισμός, με οικονομική ανάπτυξη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αφού οι κάτοικοι κατασκεύαζαν λεπίδες σπαθιών και κάνες όπλων. Ένας συνοικισμός της φέρει και σήμερα την ονομασία Σπάθες.
Η Δρακότρυπα είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του Οσίου Διονυσίου του εν Ολύμπω αλλά και μεγάλων πρωταθλητών, όπως του Ολυμπιονίκη της ενόργανης γυμναστικής, Δημοσθένη Ταμπάκου. Απαραίτητη θεωρείται η επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο και στη Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Τριάδας, η οποία διαθέτει έναν τετρακιόνιο σταυροειδή ναό με πλάγιους χώρους και εξωνάρθηκα του 18ου αιώνα. Η εξαιρετική θέση της Δρακότρυπας, με την πανοραμική θέα, το ατελείωτο πράσινο και τα σύγχρονα καταστήματα εστίασης και αναψυχής αποτελούν πόλο έλξης για όσους αναζητούν κάτι το ξεχωριστό.
Σε απόσταση 10 χλμ. θα συναντήσουμε την Οξυά με τους 11 συνοικισμούς της (υψόμ. 850μ., κάτοικοι 689). Ιδρύθηκε στα χρόνια του Βυζαντίου και αποτελεί τον τελευταίο οικισμό του Δήμου Μουζακίου προς την κατεύθυνση αυτή. Η Ι. Μ. Αγίας Τριάδας Σιάμου είναι ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της ευρύτερης περιοχής Μουζακίου. Σώζεται το Καθολικό (σταυροειδής, καμαροσκέπαστος ναός) με τοιχογραφίες του 1682.
Επανερχόμενοι από την παράκαμψη της Οξυάς, στην κύρια οδική αρτηρία, έπειτα από συνεχείς ανηφορικές στροφές φθάνουμε στον αυχένα του Τύμπανου (1.500μ.), όπου συχνά το χειμώνα ο πάγος και το χιόνι καθιστούν τη διέλευση ιδιαίτερα δύσκολη, αν όχι αδύνατη.
Κατηφορίζοντας στη συνέχεια σε ένα υπέροχο ελατοσκέπαστο τοπίο, μετά από 7 χλμ. βρισκόμαστε στην Αργιθέα (υψόμ. 930μ., κάτοικοι 256). Αρχαίος οικισμός, πάνω στην στρατηγικής σημασίας αρχαία οδό Άρτας - Γόμφων. Στη θέση "Ελληνικά", κοντά στη διασταύρωση Μεσοβουνίου και Θερινού, υπάρχει αρχαιολογικός χώρος με αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της αρχαίας πόλης και των νεκροταφείων της. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το μικρό μονότοξο γεφύρι του οικισμού και το πρόσφατα ανακαινισμένο μονοπάτι που διέρχεται από αυτό και οδηγεί στον παλιό νερόμυλο.
Το Μεσοβούνι (υψόμ. 900μ., κάτοικοι 55) είναι οικισμός τουλάχιστον της ύστερης βυζαντινής εποχής. Η Ι. Μ. Γενεσίου της Θεοτόκου ανοικοδομήθηκε το 1904 στη θέση παλαιού ναού του 17ου αιώνα, ενώ ο ενοριακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου κτίστηκε στη θέση παλαιού ομώνυμου ναού του 1637. Στον οικισμό του Θερινού (υψόμ. 940μ., κάτοικοι 135) αξίζει να βρεθεί ο επισκέπτης για να θαυμάσει το μονότοξο πέτρινο γεφύρι που χρονολογείται στο 13ο-14ο αιώνα. Τον ίδιο θαυμασμό θα νιώσει ο επισκέπτης και στο βυζαντινό οικισμό της Καρυάς (υψόμ. 770μ., κάτοικοι 64), αντικρίζοντας το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι της περιοχής (άνοιγμα τόξου 30μ., ύψος 15,5μ.) που χρονολογείται στο 13ο αιώνα.
Από την Καρυά οδηγούμαστε στο Ανθηρό με τους επτά συνοικισμούς του (υψόμ. 800μ., κάτοικοι 988). Είναι η έδρα του Δήμου Αργιθέας και η ίδρυση του ανάγεται στα χρόνια του Βυζαντίου. Σύγχρονος και νοικοκυρεμένος οικισμός που διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές εστίασης και αναψυχής. Αξιόλογο το Ιστορικό - Εκκλησιαστικό Μουσείο που προβάλλει και αναδεικνύει την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Κοντά στον οικισμό Λαγκάδι ο ανακαινισμένος νερόμυλος και ο πεστροφογεννητικός σταθμός σε μια ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοποθεσία εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Η Ι. Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου με τοιχογραφίες του 1682 βρίσκεται 1 χλμ. μετά το Ανθηρό, προς την Αγορασια. Τα κελιά και οι άλλες εγκαταστάσεις της έχουν καταστραφεί Το περίτεχνο τέμπλο της, οι εικόνες και άλλα κειμήλια φυλάσσονται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Ανθηρού. Σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής αποτελεί και η Ι. Μ. Κατουσίου, αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου, με τοιχογραφίες του 1663. Για τους φίλους της περιπέτειας μία επίσκεψη στο Βιότοπο της Κατούνας είναι ενδιαφέρουσα.
Το τελευταίο τμήμα του Δήμου Αργιθέας αποτελούν οι οικισμοί Πετρωτό, Καλή Κώμη και Ελληνικά. Το Πετρωτό με τους συνοικισμούς του (υψόμ. 660μ., κάτοικοι 304) ανάγεται στην ύστερη βυζαντινή εποχή. Στη θέση "Παλαιόκαστρο" υπάρχουν ερείπια ενός σημαντικού ελληνιστικού οχυρού και πολύ κοντά στη θέση "Πουρναράκια" αποκαλύφθηκε τμήμα αρχαίου νεκροταφείου. Η Καλή Κώμη με τους συνοικισμούς της (υψόμ. 600μ., κάτοικοι 311) βρίσκεται σε ένα τοπίο σπάνιας ομορφιάς έναν φυσικό παράδεισο. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το φαράγγι Κώστιανο που καταλήγει στον Αχελώο και ο Ι. Ν. του Αγίου Νικολάου, του οποίου το τέμπλο είναι από πωρόλιθο. Τελευταίο χωριό του Δήμου Αργιθέας είναι τα Ελληνικά με τους συνοικισμούς τους [υψόμ. 900μ., κάτοικοι 305]. Πρόκειται για έναν, επίσης, βυζαντινό οικισμό.
Αξίζει να επισκεφθεί κάποιος το μονότοξο γεφύρι του Κορακονησίου ή Παλαιοκαμάρα που συνδέει τα Ελληνικά με το Πολυνέρι Τρικάλων. Κατασκευάστηκε το 13ο αιώνα και έχει άνοιγμα βάσης 11,20μ, ύψος 7,50μ. και περπατητό κατάστρωμα μήκους 20μ. και πλάτους 2,10μ.. Τα Ελληνικά απέχουν από την Καρδίτσα περίπου 9 3 χλμ..
Επιστρέφουμε στο Πετρωτό, όπου θαυμάζουμε το επιβλητικό Λιασκοβίτικο γεφύρι (ίσως του 13ου αιώνα). Εδώ, στο Πετρωτό, το τμήμα του Άρη Βελουχιώτη στις 12 Ιουνίου του 1945 δέχτηκε επίθεση και οπισθοχώρησε. Μετά από τριήμερη καταδίωξη στα γειτονικά χωριά, ο Καπετάνιος με τους συντρόφους του έφτασε στη θέση "Φάγγος-Μεσούντας", όπου ήρθε και το τέλος της ζωή του.
Κατόπιν κατευθυνόμαστε προς τη Συκιά, όπου εδώ και χρόνια πραγματοποιούνται τα έργα μερικής εκτροπής του Αχελώου ποταμού προς τη Θεσσαλία. Είναι η θέση που υπήρχε το περίφημο γεφύρι του Κοράκου, το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων, με άνοιγμα βάσης 45μ., ύψος 25μ. και περπατητό κατάστρωμα 100μ. περίπου. Το είχε κτίσει ο Άγιος Βησσαρίων το 1515 σε ένα φοβερό βραχοστένωμα του Αχελώου και ένωνε το Πετρωτό (Λιάσκοβο) με τις Πηγές (Βρεστενίτσα) της Άρτας. Η γέφυρα ανατινάχτηκε το 1949 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου από τον Δ.Σ.Ε.. Λίγο πιο κάτω, μέσα στην κοίτη του Αχελώου υπήρχε η λεγόμενη "Κουτσοκαμάρα", γεφύρι των ρωμαϊκών χρόνων που πλέον έχει σκεπασθεί από τα μπάζα των εργασιών του φράγματος της Συκιάς.
Πηγή:http://walking-greece.ana-mpa.gr/Περισσότερα...»»»»
8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ- ΥΠΗΡΞΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1878
 |
| Η
Κεντρική πλατεία της πόλης της Καρδίτσας,στο βάθος ο Μητροπολιτικός
Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, η ανέγερση του οποίου άρχισε το
1887. Η Απελευθέρωση της Καρδίτσας , στις 18 Αυγούστου 1881 -μετά από περίπου 500 χρόνια Οθωμανικής κατοχής- , υπήρξε το αποτέλεσμα της Επανάστασης του 1878. Η Επανάσταση εκδηλώθηκε σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και την Ήπειρο αλλά υπήρξε νικηφόρα μόνον στα όρια του σημερινού νομού Καρδίτσας. Στην περιοχή διεξήχθηκαν πολλές μάχες και αψιμαχίες όπως στο Μουζάκι, τη Σέκλιζα, το Χαλαμπρέζι ( Κέδρος), το Λουτρό, την Κρύα Βρύση, το Ρούσσο, Τη Ματαράγκα και σε πολλά ορεινά και ημιορεινά σημεία του νομού μας. Σχετικά με την Επανάσταση, θα ήθελα να σημειώσω ότι, από τη δική μας πλευρά - του νομού Καρδίτσας -όχι μόνον δεν γίνεται καμία προβολή των γεγονότων αλλά και όσες φορές γίνεται κάποια αναφορά παραποιούμε εμείς οι ίδιοι τα γεγονότα σε βάρος της Καρδίτσας. Συγκεκριμένα: 1ον. Στην επανάσταση που προηγήθηκε( το 1878 και όχι το 1881 που έφυγαν οι Τούρκοι), τις περισσότερες φορές, δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στα ονόματα τωνπολλών Καρδιτσιωτών επαναστατών. Ούτε καν στα ονόματα των αρχηγών ή των επικεφαλής. Όμως ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΧΩΡΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΓΙΝΕΤΑΙ; Αναφέρονται μόνον τα ονόματα των στρατιωτικών που ήλθαν να βοηθήσουν την επανάσταση (Λάϊος, Τερτίπης, Ισχόμαχος κ.λ.π.). 2ον. Κανένας δεν αναφέρει ότι η επανάσταση πυροδοτήθηκε μεν- μέχρι ενός σημείου - από την Ελληνική κυβέρνηση, του τότε Ελληνικού κράτους που έφτανε μέχρι τη Λαμία, αλλά απέτυχε στην Ήπειρο , τη Μακεδονία,τη Μαγνησία, την περιοχή Αλμυρού κ.λ.π. Πέτυχε μόνον στο νομό Καρδίτσας λόγω της ικανότητας και της γενναιότητας των ΚΑΡΔΙΤΣΙΩΤΏΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΏΝ. Αλλά μαζί με το νομό Καρδίτσας στη συνθήκη του Βερολίνου που <<οριστικοποίησε>> την κατάσταση απελευθερώθηκε και η υπόλοιπη Θεσσαλία και ο νομός Άρτας.
Δομήνικος Βερίλλης
|
ΝΟΜΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
Το εντυπωσιακό νεοκλασικό στη συμβολή των οδών Καραϊσκάκη και Μπλατσούκα είναι το ξενοδοχείο "Άρνη". Δημιουργός του, το 1921, ο Κων. Τερτίπης, αδελφός του Δημητρίου Τερτίπη, ενός από τους πρωτεργάτες της επανάστασης του 1878. Η "Άρνη" έφερε περίτεχνο τρούλο, ο οποίος κατέρρευσε με τον ισχυρό σεισμό του 1954. Σήμερα, αποτελεί περιουσιακό στοιχείο του Ιδρύματος Υποτροφιών Απ. Αλεξόπουλος.
Λίμνη Πλαστήρα
Eίναι το στολίδι του νομού Καρδίτσας και έχει δικαιολογημένα συμβάλει σημαντικά στην τουριστική του ανάπτυξη.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας το 1925 είχε την ιδέα της κατασκευής του φράγματος και σήμερα όλοι τον μνημονεύουν...
Οδοιπορικό
Aφήστε την Καρδίτσα με προορισμό τα παραλίμνια χωριά. Αφού περάσετε τη Μητρόπολη, συνεχίστε νοτιοδυτικά και θα φτάσετε στο ορεινό χωριό Μεσενικόλας. Εκεί να προσκυνήσετε στο ξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής, του 1647. Σειρά έχει το Μορφοβούνι, ιδιαίτερη πατρίδα του Νικoλάου Πλαστήρα. Αν προχωρήσετε πιο χαμηλά θα βρεθείτε δίπλα στη λίμνη, στο χώρο αναψυχής του Δασαρχείου. Το τοπίο είναι μοναδικής ομορφιάς, αφού μπροστά σας απλώνεται η λίμνη και στις όχθες της κατηφορίζουν πανύψηλα δέντρα.
Έπειτα γνωρίστε την Κερασιά και σταθείτε λίγο στο γραφικό οικισμό του Αγίου Γεωργίου. Συνεχίζοντας στον ίδιο δρόμο θα φτάσετε στην κατάφυτη Πεζούλα με τα πέτρινα σπίτια και την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, του 16ου αι.. Θα δείτε ακόμη κι έναν παραδοσιακό νερόμυλο! Στρίψτε δυτικά για να περάσετε και από τη Φυλακτή, που είναι από τα πιο τουριστικά χωριά της περιοχής. Εκεί ξεχωρίζει η εκκλησία της Αγίας Τριάδας καθώς και η γραφική πλατανοσκέπαστη πλατεία. Λίγο πριν το Νεοχώρι θα δείτε τα Καλύβια Πεζούλας, όπου υπάρχει πλαζ για μπάνιο στη λίμνη (το καλοκαίρι, εννοείται!). Κάνετε βόλτα στο Νεοχώρι και λίγο πιο κάτω σας περιμένει το χωριό Μπελοκομίτης, με την καλύτερη θέα.
Συνεχίζοντας θα φτάσετε στην Καρίτσα. Δείτε το σπήλαιο του Γάκη, αλλά και την Παναγιά Πελεκητή, που είναι σκαλισμένη επάνω σε ένα βράχο. Σειρά έχει το καλύτερο σημείο της διαδρομής: το φράγμα! Αξίζει να ανεβείτε ως επάνω για να θαυμάσετε το πανόραμα. Μπροστά σας απλώνεται η βαθυγάλανη λίμνη με όμορφα δάση να την περιτριγυρίζουν, ενώ ανάμεσά τους ξεφυτρώνουν οι στέγες από τα σπίτια. Ακριβώς απέναντί σας θα δείτε και το μικρό νησάκι Νιάγκα.
Έπειτα θα διασχίσετε τα πανέμορφα χωριά Καστανιά και Λαμπερό για να βρεθείτε στην Ιερά Μονή Πέτρας. Το ιστορικό αυτό μοναστήρι λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό. Από κει να συνεχίσετε μέχρι το χωριό Καταφύγιο, και ακόμα πιο ψηλά στη Μονή Κορώνας, που προσφέρει εκπληκτική θέα στο θεσσαλικό κάμπο. Τελευταίος σταθμός σας θα είναι το Μοσχάτο, ένα ακόμη αξιόλογο χωριό.
Σπορ
Περπατήστε με την ψυχή σας ανάμεσα στα έλατα και τις καστανιές. Για πεζοπορία υπάρχουν ειδικά μονοπάτια στο Εκπαιδευτικό Δάσος, αλλά μπορείτε να περπατήσετε και στο Οικολογικό Μονοπάτι, μία διαδρομή μήκους 32 χλμ., που συνδέει τα Ζυγογιαννέικα με το χωριό Άγραφα στην Ευρυτανία. Μπορείτε να κάνετε και ορειβασία, αφού κοντά στον Μπελοκομίτη -στην τοποθεσία Ελατάκος- λειτουργεί ορειβατικό καταφύγιο σε υψόμετρο 1455 μ.. Κοντά στο φράγμα υπάρχει Παρατηρητήριο Πτηνών, ένα ενδιαφέρον και ακίνδυνο σπορ. Στην περιοχή μπορείτε ακόμη να κάνετε ιππασία, ορειβατική ποδηλασία, σκι (στο χιονοδρομικό κέντρο στο χωριό Νεράιδα), παραπέντε και ανεμόπτερο.
Δείτε οπωσδήποτε
Στο Νεοχώρι να περάσετε από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Έρευνας και Ενημέρωσης για να μάθετε σχετικά με το φυσικό περιβάλλον και τα οικοσυστήματα.
Πού και τι θα φάτε
Δοκιμάστε τραχανά, πίτες, αγραφιώτικα τυριά και κρέατα, τα οποία θα συνοδέψετε με κόκκινο κρασί από τα αμπέλια της Καστανιάς. Αναζητήστε ακόμη φρέσκο σολομό που ψαρεύεται από τη λίμνη. Καλό φαγητό θα βρείτε στις ταβέρνες Μανιτάρι και Αγνάντι στο Νεοχώρι καθώς και στο Φαγοπότι -ξεχωρίζει για το φαγητό του- και (για ψαρικά) στην πλαζ Πεζούλας, στην Πεζούλα. Επίσης, μπορείτε να καθίσετε για φαγητό και στα εστιατόρια των ξενώνων ή στις ταβέρνες του Μεσενικόλα, του Λαμπερού και των άλλων χωριών.
Τι θα πάρετε μαζί σας
Θα βρείτε είδη λαϊκής τέχνης, ξυλόγλυπτα και μάλλινα. Προμηθευτείτε ακόμη τοπικά προϊόντα, όπως πλιγούρι, μέλι και θαυμάσιο κρασί.
Πληροφορίες
Μετάβαση: Θα φτάσετε στην Καρδίτσα (300 χλμ. από Αθήνα και 228 χλμ. από Θεσ/νίκη). Μετά θα κάνετε άλλα 30 χλμ. για τη Λίμνη. Τα χωριά δεν απέχουν πολύ μεταξύ τους και ο δρόμος είναι σχετικά καλός. Στην Καρδίτσα μπορείτε να πάτε και με λεωφορείο του ΚΤΕΛ (Αθήνα τηλ.: 210-8317181, Θεσ/νίκη τηλ.: 2310-522162).
Χρήσιμα:
Αυτόματο: 24410.
Κοινότητα Πεζούλας: 92298.
Αγροτικό Ιατρείο Πεζούλας: 92297.
Koινότητα Φυλακτής: 92585.
Τουριστική Αστυνομία: 21534.
Γραφείο Οικοτουρισμού: 26345, 42363.
rc-cafe.blog
Αργιθέα: Ομορφιά και Ιστορία
Σημαντικές προσωπικότητες
Οι σημαντικότερες θρησκευτικές και ιστορικές προσωπικότητες της περιοχής είναι ο Άγιος Σεραφείμ, ηγούμενος της Μονής Κορώνας και αργότερα Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, ο οποίος ανέπτυξε δράση ενάντια στον τούρκο δυνάστη, ο ήρωας της επανάστασης Γεώργιος Καραϊσκάκης, γεννημένος στο Μαυρομμάτι το 1872, από μητέρα καλόγρια και ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο «μαύρος καβαλλάρης», ο οποίος είχε ενεργή συμμετοχή στις σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας του αιώνα μας και διετέλεσε πρωθυπουργός στην περίοδο 1944 - 1945.
Η Καρδίτσα ήταν η πρώτη πόλη της Ευρώπης που απελευθερώθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής (2-9-1943). Η είδηση μεταδόθηκε σε όλες τις γλώσσες από το ραδιοφωνικό σταθμό του Λονδίνου: «Οι Έλληνες αντάρτες απελευθέρωσαν την Καρδίτσα. Είναι η πρώτη πόλη της Ευρώπης που απελευθερώνεται από δυνάμεις αντιστάσεως».
(Τα τελευταία χρόνια, μέσα από πλήθος σωστικών και συστηματικών ανασκαφικών ερευνών, έχουν έρθει στο φως αρκετές θέσεις και μνημεία, μερικά από τα οποία έχουν διαμορφωθεί σε ανοιχτούς, επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους (συνήθως, έπειτα από τηλεφωνική συνεννόηση με τις αρμόδιες Εφορείες Αρχαιοτήτων).Τα σημαντικότερα και αξιολογότερα ευρήματα από το Νομό θα εκτίθενται πολύ σύντομα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας, ενώ επισκέψιμη είναι και η Αρχαιολογική Αποθήκη Κέδρου. Παράλληλα, για την πληρέστερη ενημέρωση του επισκέπτη σχετικά με τον αρχαιολογικό πλούτο της περιοχής, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας - σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού– ετοιμάζει ήδη και προωθεί την έκδοση Λευκώματος για τις αρχαιότητες και τα μνημεία του Νομού, από τους προϊστορικούς έως και τους νεώτερους χρόνους)
Η πόλη της Καρδίτσας
Η Καρδίτσα, η πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού, χτισμένη σε παραπόταμο του Πηνειού, σε απόσταση 10 χλμ από τις υπώρειες της Πίνδου (και σε υψόμετρο 110 μέτρων), ακριβώς στο μέσον της Ελλάδας, στην καρδιά του εύφορου θεσσαλικού κάμπου - από όπου πιθανώς και το όνομα - αποτελεί διοικητικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο του νομού, με ζωηρή εμπορική κίνηση. Οι ευρύχωρες πλατείες, το μεγάλο πάρκο Παυσίλυπο οι πεζόδρομοι, οι μικροί πευκώνες και τα καλλωπιστικό φυτά, ανάμεσα σε παλαιά και σύγχρονα κτίρια, δίνουν αέρα και ξεχωριστό χρώμα στην πόλη. Η Καρδίτσα ιδρύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στα τέλη του 17ου αιώνα από τους κατακτητές, που δεν άντεχαν τις επιθέσεις των Αγραφιωτών. Μαζί εγκαταστάθηκαν και ορισμένοι εύποροι Έλληνες. Η πρώτη σημαντική μαρτυρία για την πόλη προέρχεται από πρόθεση της Ι. Μ. Αγ. Τριάδας (Δρακότρυπα), όπου γίνεται λόγος για τη "Μαγούλα Καρδιτζίου" (μέσα 18ου αιώνα). 'Άλλωστε ο Άγγλος περιηγητής Leake θα επιβεβαιώσει την ύπαρξη της πόλης στα 1810. Γύρω στα 1810 -1818 αποτελούσε ήδη σταθμό και κέντρο εμπορίου ανάμεσα στην πεδινή και την ορεινή περιοχή. Στα 1821 η πανώλη ερήμωσε την πόλη. Κατοικήθηκε ξανά μετά τον απελευθερωτικό αγώνα, το 1858. Οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στη συνοικία Βαρούσι - 32 οικογένειες - και συνέχισαν τον αγώνα με τη γη και τον εχθρό. Η πόλη της Καρδίτσας θα ανακηρυχθεί σε δήμο το 1882.
Μια σύγχρονη πόλη, με καλό ρυμοτομικό σχέδιο, επαρκείς αθλητικούς χώρους, αλλά κι ένα εξαιρετικό δίκτυο ποδηλατοδρόμων αντικρίζει ο επισκέπτης στην Καρδίτσα. Σήμερα, η πόλη αυτή της Θεσσαλίας διαθέτει ένα δίκτυο 4 χλμ. αστικού και 10 χλμ. περιαστικού ποδηλατοδρόμου, αφού το ποδήλατο είναι το δημοφιλέστερο μέσο μετακίνησης εντός της πόλης για την πλειοψηφία των κατοίκων.
Πληροφορίες για το τι μπορεί να δει κάποιος στην Καρδίτσα, αλλά και πώς μπορεί να κινηθεί εύκολα στους δρόμους της περιέχει ένας καλαίσθητος οδηγός, που εκδόθηκε από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας και τη νομαρχιακή επιτροπή τουριστικής προβολής. Κεντρική πλατεία της πόλης, όπως αναφέρει ο οδηγός, είναι η πλατεία Ελευθερίας, με πληθώρα κάθε είδους καταστημάτων γύρω της και με σήμα κατατεθέν, αφενός μεν το νέο σιντριβάνι, έργο της γλύπτριας Νέλλας Γκόλλαντα, αφετέρου δε τα αγάλματα που αποδίδουν τις Μούσες Ερατώ, Θάλεια και Κλειώ, καθώς και τη Χάριτα Αγλαΐα. Τα αγάλματα αυτά ήταν δώρο του Δημάρχου Αθηναίων Παυσανία Κατσώτα στο Δήμο της Καρδίτσας, το 1957. Μέχρι να πάρει τη σημερινή της μορφή, η πλατεία δέχτηκε, κατά καιρούς, πολλές επεμβάσεις, κυριότερες των οποίων ήταν η κατάργηση κάποιων γύρω δρόμων, η αντικατάσταση των δεντροστοιχιών από πρασιές που αργότερα καταργήθηκαν, η πλακόστρωση του δαπέδου κ.ά.
Σε πολύ μικρή απόσταση, προς τα βόρεια, βρίσκεται η πλατεία Εθνικής Αντίστασης, η οποία είναι περισσότερο γνωστή, σήμερα, ως πλατεία Δικαστηρίων, από το επιβλητικό Δικαστικό Μέγαρο, που δεσπόζει στο χώρο αυτό. Τα καταστήματα αναψυχής που βρίσκονται εδώ καθιστούν τη συγκεκριμένη πλατεία έναν αγαπημένο τόπο συνάντησης, κυρίως της νεολαίας. Στο νότιο άκρο της πλατείας, επί της οδού Ιεζεκιήλ, είναι το ανακαινισμένο διώροφο Μητροπολιτικό Μέγαρο. Δημιούργημα των αρχών του 20ου αιώνα, το νεοκλασικό αυτό κτήριο αποτελούσε την ιδιωτική κατοικία του Δημητρίου Μαλλιόπουλου, ιδιοκτήτη τσιφλικιών και βουλευτή. Το 1924 αγοράστηκε με χρήματα της Ι.Μ. Κορώνας και έκτοτε χρησιμοποιείται ως έδρα της Μητρόπολης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων.
Στη διασταύρωση των οδών Ιεζεκιήλ και Α. Παπανδρέου βρίσκεται το Δημαρχείο, στο δεύτερο όροφο του οποίου στεγάζεται η ιστορική Λαϊκή Βιβλιοθήκη η "Αθηνά". Ιδρύθηκε το 1927 και στην πολυετή λειτουργία της σημείωσε πολυποίκιλη δράση και προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στο κοινό της πόλης. Ήδη, από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της δημιούργησε αναγνωστήριο, δανειστικό τμήμα, μορφωτικό και καλλιτεχνικό τμήμα, νυχτερινές σχολές απόρων και αγραμμάτων, καθιέρωσε τη γιορτή των Ανθεστηρίων από το 1931 κ.ά. Μεγάλες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών, όπως ο Γιάννης Ρίτσος ο Ζήσης Σκάρος ο Νικηφόρος Βρεττάκος ο Δημήτρης Γιολδάσης και πολλοί άλλοι τίμησαν με την παρουσία τους εκδηλώσεις της Λαϊκής Βιβλιοθήκης και τιμήθηκαν από αυτή. Για την πολύπλευρη κοινωνική της δράση η Ακαδημία Αθηνών τής απένειμε δίπλωμα τιμής.
Το εντυπωσιακό νεοκλασικό στη συμβολή των οδών Καραϊσκάκη και Μπλατσούκα είναι το ξενοδοχείο "Άρνη". Δημιουργός του, το 1921, ο Κων. Τερτίπης, αδελφός του Δημητρίου Τερτίπη, ενός από τους πρωτεργάτες της επανάστασης του 1878. Η "Άρνη" έφερε περίτεχνο τρούλο, ο οποίος κατέρρευσε με τον ισχυρό σεισμό του 1954. Σήμερα, αποτελεί περιουσιακό στοιχείο του Ιδρύματος Υποτροφιών Απ. Αλεξόπουλος.
Κοντά στο ξενοδοχείο και μπροστά στο εμπορικό κέντρο βρίσκεται η μαρμάρινη προτομή του ήρωα της επανάστασης του 1821 Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο του Αθηναίου γλύπτη Νικ. Γεωργαντή, το οποίο στήθηκε το 1936, με πρωτοβουλία του αείμνηστου μητροπολίτη Ιεζεκιήλ για να αποδοθεί η οφειλόμενη τιμή στον στρατάρχη της Ρούμελης, γνήσιο τέκνο του Μαυρομματίου. Ακριβώς απέναντι υψώνεται το διώροφο πέτρινο κτήριο της Εθνικής Τράπεζας. Έξοχο δημιούργημα του 1910, συνεχίζει τη λειτουργία του μέχρι και σήμερα.
Το κτήριο της Δημοτικής Αγοράς (Νέα Αγορά), στο τέρμα της οδού Βάλβη, αποτελεί κόσμημα για την πόλη της Καρδίτσας. Πρόκειται για ένα μοναδικό, για τα ελληνικά δεδομένα, αρχιτεκτονικό μνημείο, ευρωπαϊκής εμβέλειας. Κατασκευάστηκε από σκυρόδεμα, μέταλλο και γυαλί το χρονικό διάστημα 1925 - 1930, επί Δημάρχου Αστερίου Αλλαμανή, με σχέδια που έφερε ο ίδιος από το Παρίσι. Είναι ένα απολύτως τετράγωνο κτίσμα με πλευρά κάτοψης 55μ., ελεύθερο ύψος 18μ., διάταξη πυραμιδωτή και στέγη που στηρίζεται σε φεγγίτη ύψους 11,50μ.. Το 1992 χαρακτηρίστηκε Μνημείο της Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς από επιτροπή αρχιτεκτόνων όλων των κρατών-μελών της Κοινότητας. Η τελευταία αποκατάσταση του κτηρίου έγινε το 1998 και η επανάχρησή του έδωσε στην πόλη ένα χώρο για πολιτιστικές δράσεις και άλλες ήπιες χρήσεις.
Στον ισόγειο χώρο της Δημοτικής Αγοράς στεγάζεται το Μουσείο Λέσχης Φωτογραφίας και Κινηματογράφου Καρδίτσας (ΛΕ.Φ.Κ.Κ). Ο επισκέπτης μπορεί εδώ να θαυμάσει φωτογραφικές μηχανές και ξύλινες μηχανές προβολής παρελθόντων ετών, αρνητικά διαφόρων τύπων, φωτογραφίες και καρτποστάλ της Καρδίτσας και της γύρω περιοχής από τα τέλη του 19ου αιώνα και έπειτα, καθώς και άλλα τεκμήρια εξέλιξης της τέχνης της φωτογραφίας και του κινηματογράφου. Η διοίκηση της ΛΕ.Φ.Κ.Κ διοργανώνει, κατά καιρούς, διαγωνισμούς φωτογραφίας, εκδίδει σχετικά βιβλία και πραγματοποιεί μαθήματα φωτογραφίας. Απέναντι από τη Δημοτική Αγορά βρίσκεται το συγκρότημα του εργοστασίου της Παλιάς Ηλεκτρικής. Χτίστηκε το 1910 και τον ίδιο χρόνο τέθηκε σε λειτουργία για τον ηλεκτροφωτισμό της Καρδίτσας από το βιομήχανο του Βόλου Μελέτιο Σταματόπουλο, ο οποίος είχε υπογράψει με τη δημοτική αρχή συμβόλαιο πενήντα χρόνων. Το συγκρότημα αποτελείται από ένα ισόγειο κτήριο, που φιλοξενούσε το μηχανοστάσιο και από ένα διώροφο οικοδόμημα, ο πρώτος όροφος του οποίου ήταν κατοικία του Διευθυντή, ενώ το ισόγειό του στέγαζε τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις. Λειτούργησε μέχρι το 1957 και στη συνέχεια εξαγοράστηκε από τη Δ.Ε.Η.
Στην αρχή της οδού Ιεζεκιήλ, στο Παυσίλυπο, βρίσκεται ο Μητροπολιτικός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, η ανέγερση του οποίου άρχισε το 1887 και ολοκληρώθηκε ύστερα από 23 χρόνια, αφού πέρασε πολλές περιπέτειες. Ήταν ο μεγαλύτερος ναός ολόκληρης της Θεσσαλίας την εποχή εκείνη. Για την ολοκλήρωσή του απαιτήθηκαν πάρα πολλά χρήματα, ενώ αποφασιστικός ήταν ο ρόλος του Δημάρχου Χρήστου Λάππα. Ως οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά η πέτρα, που μεταφέρθηκε, με κάρα, από την παραποτάμια περιοχή της Μητρόπολης, προερχόμενη ίσως από τα τείχη και τα κτήρια της αρχαίας πόλης. Συγκίνηση και δέος καταλαμβάνει τον προσκυνητή όταν εισέρχεται στο ναό, όπου κυριαρχεί η τέχνη, το κάλλος και το δημιουργικό πνεύμα των ανθρώπων. Ατενίζοντας στο εσωτερικό του ναού τους πέτρινους κίονες με τα σπουδαίας τεχνοτροπίας τοξοειδή πλαίσια, το μαρμάρινο τέμπλο, τον τεράστιο τρούλο με τον βυζαντινής τέχνης Παντοκράτορα, τις άριστης τεχνοτροπίας αγιογραφίες των σπουδαίων Καρδιτσιωτών ζωγράφων Νικ. Δόντα και Δημ. Γιολδάση και την αισθητική τής όλης διάταξης των χρωμάτων, νιώθεις πιο κοντά στο θεό. Το προαύλιο του ιερού ναού κοσμούν οι προτομές ηρώων της θεσσαλικής ιστορίας.
Εντός της πόλης και στην αρχή της οδού Ιεζεκιήλ βρίσκεται το περίφημο πάρκο του Παυσίλυπου, ένας πανέμορφος χώρος, ικανός να "διώξει τη λύπη", ένας εξαιρετικός πνεύμονας πρασίνου, αλλά και μια όαση δροσιάς τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού. Η αξιοποίησή του άρχισε το 1901 επί Δημάρχου Στέργιου Λάππα, σε μια έκταση 165 στρεμμάτων, που περιελάμβανε τη δενδροφυτεία (άλσος) στα βόρεια και τον ανθώνα με το περίπτερο στα νότια. Με την πάροδο του χρόνου, το Παυσίλυπο περιορίστηκε στα 50 στρέμματα, αφού στο νότιο τμήμα του δημιουργήθηκε η πλατεία Πλαστήρα, ενώ άλλα τμήματα του οικοδομήθηκαν.
Στην ομώνυμη πλατεία δεσπόζει, σήμερα, ο μπρούτζινος έφιππος ανδριάντας του Νικολάου Πλαστήρα, έργο του γλύπτη Στέλιου Τριάντη, το οποίο στήθηκε με πρωτοβουλία της "Ένωσης Επιστημόνων Ν. Καρδίτσας". Στη δεκαετία του 1990 έγινε ανάπλαση του Παυσίλυπου, που βασίστηκε σε μελέτη που βραβεύτηκε σε πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Απέναντι από το πάρκο του Παυσίλυπου, επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου, βρίσκεται το Δημοτικό Ιστορικό - Λαογραφικό Μουσείο " Λ. & Ν. Σακελλαρίου" - Κέντρο Τεκμηρίωσης και Επικοινωνίας (Μουσείο Πόλης). Πρόκειται για το Λαογραφικό Μουσείο που ιδρύθηκε το 1982 από το Δήμο Καρδίτσας και προήλθε από δωρεά του ζεύγους Λάμπρου και Ναυσικάς Σακελλαρίου. Μετά την ανακαίνιση και την αναδιοργάνωσή του, οι χώροι του τριώροφου κτηρίου έγιναν περισσότερο λειτουργικοί, παρά την περιορισμένη τους επιφάνεια. Στον δεύτερο όροφο η "αίθουσα Πλαστήρα" περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφίες, αρχειακό και κινηματογραφικό υλικό από την πολυτάραχη ζωή του στρατηγού και πρωθυπουργού Νικολάου Πλαστήρα. Στον πρώτο όροφο, σε επτά θεματικές ενότητες που καλύπτουν την περίοδο από την Τουρκοκρατία μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, παρουσιάζονται οθωμανικά επιτύμβια, χριστιανικές εικόνες και κειμήλια, καραγκούνικες ενδυμασίες και αγροτικά εργαλεία, οικιακά έπιπλα και σκεύη, καθώς κα πλήθος αντικειμένων κάθε χρήσης.
Όμως, η δράση του μουσείου είναι πολυποίκιλη: εκτός από την προβολή του υπάρχοντος υλικού, στόχο έχει τη διάσωση κάθε είδους τεκμηρίων ιστορίας αλλά και την ενημέρωση του φιλίστορος κοινού μέσα από ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων. Στο τέρμα της οδού Καμινάδων ο επισκέπτης θα συναντήσει τον Ι. Ν. της Ζωοδόχου Πηγής, τον αρχαιότερο ναό της πόλης, αφού σύμφωνα με λιθανάγλυφη επιγραφή, που βρίσκεται στη ΝΔ γωνία του, κτίστηκε το 1842. Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική με θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1846, πλούσια αγιογραφημένη το 1853. Η ανέγερση του κωδωνοστασίου έγινε το 1881. Στην αγροτική εξέγερση των αρχών του 20ου αιώνα, το προαύλιο του ναού χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές για τις συνελεύσεις των μελών του "Γεωργικού Πεδινού Συνδέσμου Καρδίτσας", ο οποίος είχε πρόεδρο το δικηγόρο Δημήτριο Μπούσδρα και είχε αναλάβει το δύσκολο έργο να στηρίξει τον αγώνα των αγροτών για απαλλοτρίωση.
Η Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας, που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βασιαρδάνη και Β. Τζέλλα, ιδρύθηκε το 1993 και από το 2002 απέκτησε τη δική της μόνιμη στέγη. Το τετραώροφο κτήριό της ακολουθεί τις σύγχρονες μουσειολογικές προδιαγραφές όσον αφορά στην κατασκευή και οργάνωση του, καλύπτοντας όλες τις εξειδικευμένες απαιτήσεις ενός χώρου με ιδιαίτερη λειτουργικότητα, ο οποίος περιλαμβάνει τρεις εκθεσιακούς χώρους για την έκθεση των μόνιμων συλλογών, μια αίθουσα περιοδικών εκθέσεων, μια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και μια βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο. Η συλλογή της Πινακοθήκης ξεκίνησε με δωρεές έργων καλλιτεχνών, οι οποίοι είχαν ως τόπο καταγωγής ή διαμονής τους την Καρδίτσα και τον ευρύτερο θεσσαλικό χώρο.
Το 2002, ο Καρδιτσιώτης συλλέκτης Απ. Κάρκας κληροδότησε στη Δημοτική Πινακοθήκη μια ενδιαφέρουσα συλλογή έργων σύγχρονων καλλιτεχνών, πανελλήνιας εμβέλειας, που εκτίθεται στο ισόγειο. Στις δράσεις της Πινακοθήκης περιλαμβάνονται ο εμπλουτισμός των συλλογών της, η επιμέλεια παρουσίασης περιοδικών εκθέσεων, η οργάνωση διαλέξεων και συνεδρίων, οι ξεναγήσεις σχολείων και άλλου είδους εκπαιδευτικά προγράμματα, η συνέχιση της εκδοτικής της δράσης κ.ά. Το Αρχαιολογικό Μουσείο αναγέρθηκε στη θέση του παλαιού νοσοκομείου της πόλης της Καρδίτσας, απέναντι από τη Δημοτική Πινακοθήκη, ικανοποιώντας έτσι ένα μόνιμο αίτημα της τοπικής κοινωνίας.
Λίμνη Πλαστήρα
Eίναι το στολίδι του νομού Καρδίτσας και έχει δικαιολογημένα συμβάλει σημαντικά στην τουριστική του ανάπτυξη.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας το 1925 είχε την ιδέα της κατασκευής του φράγματος και σήμερα όλοι τον μνημονεύουν...
Οδοιπορικό
Aφήστε την Καρδίτσα με προορισμό τα παραλίμνια χωριά. Αφού περάσετε τη Μητρόπολη, συνεχίστε νοτιοδυτικά και θα φτάσετε στο ορεινό χωριό Μεσενικόλας. Εκεί να προσκυνήσετε στο ξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής, του 1647. Σειρά έχει το Μορφοβούνι, ιδιαίτερη πατρίδα του Νικoλάου Πλαστήρα. Αν προχωρήσετε πιο χαμηλά θα βρεθείτε δίπλα στη λίμνη, στο χώρο αναψυχής του Δασαρχείου. Το τοπίο είναι μοναδικής ομορφιάς, αφού μπροστά σας απλώνεται η λίμνη και στις όχθες της κατηφορίζουν πανύψηλα δέντρα.
Έπειτα γνωρίστε την Κερασιά και σταθείτε λίγο στο γραφικό οικισμό του Αγίου Γεωργίου. Συνεχίζοντας στον ίδιο δρόμο θα φτάσετε στην κατάφυτη Πεζούλα με τα πέτρινα σπίτια και την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, του 16ου αι.. Θα δείτε ακόμη κι έναν παραδοσιακό νερόμυλο! Στρίψτε δυτικά για να περάσετε και από τη Φυλακτή, που είναι από τα πιο τουριστικά χωριά της περιοχής. Εκεί ξεχωρίζει η εκκλησία της Αγίας Τριάδας καθώς και η γραφική πλατανοσκέπαστη πλατεία. Λίγο πριν το Νεοχώρι θα δείτε τα Καλύβια Πεζούλας, όπου υπάρχει πλαζ για μπάνιο στη λίμνη (το καλοκαίρι, εννοείται!). Κάνετε βόλτα στο Νεοχώρι και λίγο πιο κάτω σας περιμένει το χωριό Μπελοκομίτης, με την καλύτερη θέα.
Συνεχίζοντας θα φτάσετε στην Καρίτσα. Δείτε το σπήλαιο του Γάκη, αλλά και την Παναγιά Πελεκητή, που είναι σκαλισμένη επάνω σε ένα βράχο. Σειρά έχει το καλύτερο σημείο της διαδρομής: το φράγμα! Αξίζει να ανεβείτε ως επάνω για να θαυμάσετε το πανόραμα. Μπροστά σας απλώνεται η βαθυγάλανη λίμνη με όμορφα δάση να την περιτριγυρίζουν, ενώ ανάμεσά τους ξεφυτρώνουν οι στέγες από τα σπίτια. Ακριβώς απέναντί σας θα δείτε και το μικρό νησάκι Νιάγκα.
Έπειτα θα διασχίσετε τα πανέμορφα χωριά Καστανιά και Λαμπερό για να βρεθείτε στην Ιερά Μονή Πέτρας. Το ιστορικό αυτό μοναστήρι λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό. Από κει να συνεχίσετε μέχρι το χωριό Καταφύγιο, και ακόμα πιο ψηλά στη Μονή Κορώνας, που προσφέρει εκπληκτική θέα στο θεσσαλικό κάμπο. Τελευταίος σταθμός σας θα είναι το Μοσχάτο, ένα ακόμη αξιόλογο χωριό.
Σπορ
Περπατήστε με την ψυχή σας ανάμεσα στα έλατα και τις καστανιές. Για πεζοπορία υπάρχουν ειδικά μονοπάτια στο Εκπαιδευτικό Δάσος, αλλά μπορείτε να περπατήσετε και στο Οικολογικό Μονοπάτι, μία διαδρομή μήκους 32 χλμ., που συνδέει τα Ζυγογιαννέικα με το χωριό Άγραφα στην Ευρυτανία. Μπορείτε να κάνετε και ορειβασία, αφού κοντά στον Μπελοκομίτη -στην τοποθεσία Ελατάκος- λειτουργεί ορειβατικό καταφύγιο σε υψόμετρο 1455 μ.. Κοντά στο φράγμα υπάρχει Παρατηρητήριο Πτηνών, ένα ενδιαφέρον και ακίνδυνο σπορ. Στην περιοχή μπορείτε ακόμη να κάνετε ιππασία, ορειβατική ποδηλασία, σκι (στο χιονοδρομικό κέντρο στο χωριό Νεράιδα), παραπέντε και ανεμόπτερο.
Δείτε οπωσδήποτε
Στο Νεοχώρι να περάσετε από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Έρευνας και Ενημέρωσης για να μάθετε σχετικά με το φυσικό περιβάλλον και τα οικοσυστήματα.
Πού και τι θα φάτε
Δοκιμάστε τραχανά, πίτες, αγραφιώτικα τυριά και κρέατα, τα οποία θα συνοδέψετε με κόκκινο κρασί από τα αμπέλια της Καστανιάς. Αναζητήστε ακόμη φρέσκο σολομό που ψαρεύεται από τη λίμνη. Καλό φαγητό θα βρείτε στις ταβέρνες Μανιτάρι και Αγνάντι στο Νεοχώρι καθώς και στο Φαγοπότι -ξεχωρίζει για το φαγητό του- και (για ψαρικά) στην πλαζ Πεζούλας, στην Πεζούλα. Επίσης, μπορείτε να καθίσετε για φαγητό και στα εστιατόρια των ξενώνων ή στις ταβέρνες του Μεσενικόλα, του Λαμπερού και των άλλων χωριών.
Τι θα πάρετε μαζί σας
Θα βρείτε είδη λαϊκής τέχνης, ξυλόγλυπτα και μάλλινα. Προμηθευτείτε ακόμη τοπικά προϊόντα, όπως πλιγούρι, μέλι και θαυμάσιο κρασί.
Πληροφορίες
Μετάβαση: Θα φτάσετε στην Καρδίτσα (300 χλμ. από Αθήνα και 228 χλμ. από Θεσ/νίκη). Μετά θα κάνετε άλλα 30 χλμ. για τη Λίμνη. Τα χωριά δεν απέχουν πολύ μεταξύ τους και ο δρόμος είναι σχετικά καλός. Στην Καρδίτσα μπορείτε να πάτε και με λεωφορείο του ΚΤΕΛ (Αθήνα τηλ.: 210-8317181, Θεσ/νίκη τηλ.: 2310-522162).
Χρήσιμα:
Αυτόματο: 24410.
Κοινότητα Πεζούλας: 92298.
Αγροτικό Ιατρείο Πεζούλας: 92297.
Koινότητα Φυλακτής: 92585.
Τουριστική Αστυνομία: 21534.
Γραφείο Οικοτουρισμού: 26345, 42363.
rc-cafe.blog
Αργιθέα: Ομορφιά και Ιστορία
Αν βρίσκεστε ή αν επισκέπτεστε το νομό Καρδίτσας και θέλετε να χαρείτε την ομορφιά της φύσης, να περιπλανηθείτε σε καταπράσινα δάση και να δροσιστείτε στα νερά κάποιου ποταμού, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε την Αργιθέα. Εκεί, οι πλέον τολμηροί δεν θα διστάσουν να περιπλανηθούν και να εξερευνήσουν τις ομορφιές της περιοχής, να αφιερωθούν ολοκληρωτικά στην ορειβασία και τα φυσιολατρικά τους πάθη, ενώ αυτοί που αναζητούν μερικές στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας θα απολαύσουν την …εύλαλη σιωπή της φύσης.
Μέσα από τις σελίδες τουριστικού οδηγού που εξέδωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, μπορείτε να ακολουθήσετε μία από τις γνωστές διαδρομές της φύσης ή να ανακαλύψετε άλλα, λιγότερα γνωστά μα εξίσου πανέμορφα μονοπάτια.
Ακολουθώντας το δρόμο της Ανατολικής Αργιθέας, μετά από 10 χλμ. φθάνουμε στο Πευκόφυτο (υψόμ. 650μ., κάτοικοι 293). Αποτελεί τοπικό διαμέρισμα του Δήμου Μουζακίου και εμφανίζεται στις ιστορικές πηγές το 16ο αιώνα. Η θέση του οικισμού είναι εξαιρετική, όπως και η πλατεία του και η θέα στη γύρω περιοχή είναι απλά μαγευτική.
Συνεχίζοντας την πορεία μας, σε δρόμο ανηφορικό και με κλειστές στροφές, ανάμεσα σε έλατα και οξιές περνάμε τον αυχένα του Αγίου Νικολάου και φθάνουμε στο Βλάσι (υψόμ. 1.060μ., κάτοικοι 214), το οποίο απέχει περίπου 28 χλμ. από το Πευκόφυτο. Είναι οικισμός της ύστερης βυζαντινής περιόδου και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Καράβας (2.184μ.). Από εδώ διέρχεται το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, ενώ εντυπωσιακό είναι και το φαράγγι "Σκαμνί" του Βλασιώτη ποταμού στην περιοχή του Τυρολόγου, όπου υπήρχε το παλιό χωριό του Πετρίλου και τούρκικος ταχυδρομικός σταθμός. Αξίζει μια επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο του οικισμού, στο οποίο εκτίθενται -μεταξύ άλλων- εκκλησιαστικά βιβλία και ιερά σκεύη από την περίφημη Ι. Μ. Γενεσίου της Θεοτόκου, που βρίσκεται σε απόσταση 2 χλμ. από το Βλάσι. Από τη μονή σώζεται το τρίκογχο καμαροσκεπές καθολικό του 17ου αιώνα.
Για να φθάσουμε στο Πετρίλο, με τους πολλούς συνοικισμούς του (υψόμ. 1.160μ., κάτοικοι 765), μπορούμε να παρακάμψουμε τον κυκλικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο των 12 χλμ. και να ακολουθήσουμε τον κοντινό βατό χωματόδρομο. Σημαντικός βυζαντινός οικισμός, έδρα σήμερα της Κοινότητας Ανατολικής Αργιθέας, το Πετρίλο ξεπερνούσε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας τους 2.000 κατοίκους, το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα των οποίων οδήγησε στη δημιουργία 40 περίπου μοναστηριών και εκκλησιών στην περιοχή. Από αυτά, αξίζει κάποιος να επισκεφθεί την Ι. Μ. Γεννήσεως της Θεοτόκου (Αργυραίικα), τον Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Χάρις- Κρανιά), τον Ι, Ν. Γεννήσεως του Χριστού (Ρώσση) και το νερόμυλο στην Κρανιά.
Στο ιστορικό Δημοτικό Σχολείο (1883), που σήμερα στεγάζει τις υπηρεσίες της Κοινότητας Αν. Αργιθέας είχε την έδρα της το 1944 η προσωρινή κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας. Το γεφύρι του Τυρολόγου, στον Πετριλιώτη ποταμό, είναι από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Το Πετρίλο απέχει από την Καρδίτσα περίπου 60 χλμ.
Επόμενος οικισμός στην πορεία μας προς τη Στεφανιάδα είναι το Δροσάτο, με το μονότοξο γεφύρι του από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, δίπλα στη νέα τσιμεντένια γέφυρα. Οι Ι. Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου του 17ου αιώνα και Αγίου Αθανασίου των αρχών του 18ου παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Προχωρώντας προς τον οικισμό του Φουντωτού, ο επισκέπτης ατενίζει με δέος τους πέτρινους όγκους του θεόρατου Ντεληδημιού (2.164μ.) και το μονότοξο γεφύρι του Παληαντώνη από τον καιρό της Τουρκοκρατίας.
Το Λεοντίτο (υψόμ. 960μ., κάτοικοι 204) αποτελεί τον επόμενο σταθμό. Είναι βυζαντινός οικισμός με εξαιρετική πλατεία, στην οποία δεσπόζει ο αιωνόβιος θεόρατος πλάτανος. Αναφέρεται στις καταγραφές του ιστορικού Φραγκίσκου Πουκεβίλ από τις περιηγήσεις του στο θεσσαλικό χώρο. Μια επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο, που λειτουργεί ως Βιβλιοθήκη και Λαογραφικό Μουσείο, καθώς και στην ανακαινισμένη Ι. Μ. του Αγίου Χαραλάμπους παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζουν ο νερόμυλος του Παληαντώνη και η νεροτριβή, που βρίσκονται στο ποτάμι του χωριού. Στο Λεοντίτο εγκαταστάθηκε ο ήρωας Γ. Καραϊσκάκης ως αρματολάρχης των Αγράφων την περίοδο 1822-1823. Η απόσταση Λεοντίτου - Καρδίτσας είναι 70 χλμ. περίπου.
Επανερχόμαστε στη διασταύρωση του Λεοντίτου και λίγο πιο κάτω θα συναντήσουμε το Χάνι Νασιώκα, όπου η παράκαμψη αριστερά μάς οδηγεί στη Μονή Σπηλιάς και τη Στεφανιάδα, ενώ δεξιά στα Κουμπουριανά και το Πετροχώρι. Το συγκρότημα της Ι. Μ. Σπηλιάς έχει κτιστεί στη θέση παλαιότερης μονής σε βραχώδη πλαγιά απόκρημνης και δύσβατης τοποθεσίας στα 780μ. υψόμετρο.
Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με τους αγώνες του Έθνους, ιδιαίτερα στην προεπαναστατική περίοδο. Ο μικρός Ι. Ν. της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι ο παλαιότερος. Το νεότερο καθολικό, ο Ι. Ν. της Ζωοδόχου Πηγής είναι του 1736. Χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ελλάδα, καθ' όλη τη διάρκεια του έτους και ιδιαίτερα το Δεκαπενταύγουστο, κατακλύζουν τους χώρους της μονής για να ζητήσουν τη Χάρη της Παναγίας της Σπηλιώτισσας ή για να εκπληρώσουν κάποιο τάμα.
Κατευθυνόμενοι από την Ι. Μ. Σπηλιάς προς τη Στεφανιάδα και τους οικισμούς της (υψόμ. 960μ., κάτοικοι 155), θα αντικρίσουμε την ομώνυμη λίμνη, η οποία δημιουργήθηκε το 1963 από κατολίσθηση. Έχει έκταση 165 στρέμματα και βάθος 150μ.. Ο βυζαντινός οικισμός της Στεφανιάδας, το μονότοξο γεφύρι στη θέση "Ραγάζια" από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας το μικρότερο πετρογέφυρο εντός του οικισμού, η σκεπαστή βρύση "Βουλωμένη", το κλειστό Δημοτικό Σχολείο και ο Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου μαρτυρούν περασμένα μεγαλεία, αφού στο παρελθόν ο οικισμός υπήρξε και έδρα του Δήμου Αργιθέας. Η Στεφανιάδα απέχει από την Καρδίτσα 83 χλμ..
Ακολουθώντας τη δεξιά παράκαμψη στο Χάνι Νασιώκα οδηγούμαστε στο Πετροχώρι (υψόμ. 1.080μ., κάτοικοι 83). Είναι βυζαντινός οικισμός και σήμερα διαθέτει τρία σημαντικά θρησκευτικά μνημεία: τον τρίκογχο ενοριακό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με τοιχογραφίες του 1734, τον κοιμητηριακό ναό της Αγίας Παρασκευής, με ζωγραφικό διάκοσμο του ίδιου έτους και την Ι. ΛΑ. του Προφήτη Ηλία του 17ου αιώνα. Στη θέση "Πατλιά" (υψομ. 1.500μ.) βρίσκονται τα πέτρινα κονάκια των τσελιγκάδων.
Ο τελευταίος οικισμός της Κοινότητας Ανατολικής Αργιθέας είναι τα Κουμπουριανά με τους συνοικισμούς τους (υψόμ. 1.000μ., κάτοικοι 166). Είναι και αυτός βυζαντινός οικισμός, με μεγάλο πληθυσμό στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην προεπαναστατική περίοδο πυρπολήθηκε από τους Μπουκουβαλαίους αλλά και από τους Τούρκους. Ήταν η έδρα του ενιαίου Δήμου Αργιθέας.
Η Ι. Μ. Κώστη, η οποία ιδρύθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής και μετόχι της Ι. ΛΑ. Σπηλιάς. Από τη μονή σώζεται το τρίκογχο καθολικό με τρούλο και εξωνάρθηκα, καθώς και τμήμα του περιβόλου.
Δυτική Αργιθέα
Αφού ολοκληρώσουμε την περιήγηση μας στην Ανατολική Αργιθέα, επανερχόμαστε περίπου 3 χλμ. μετά το Μουζάκι, στη διασταύρωση, και ακολουθούμε την κατεύθυνση προς τα δεξιά για να επισκεφθούμε την περιοχή της Δυτικής Αργιθέας. Πρώτος σταθμός μας η Βατσουνιά (υψόμ. 480μ., κάτοικοι 605), τοπικό διαμέρισμα του Δήμου Μουζακίου. Ιδρύθηκε στα χρόνια του Βυζαντίου και στην Τουρκοκρατία γνώρισε περιόδους μεγάλης ακμής. Ο μονόκλιτος, δίρριχτος και με χαγιάτι Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου χρονολογείται στις αρχές του 18ου αιώνα. Στη Βατσουνιά λειτουργεί μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός, ο οποίος δέχεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς αρκετές επισκέψεις σχολείων. Η περιοχή είναι πανέμορφη και διαθέτει καταγάργαρα νερά και αξιόλογη τουριστική υποδομή. Σε κοντινή απόσταση, πριν από το χωριό, βρίσκεται ο οικισμός του Κεραμαριού. Η απόσταση Μουζακίου -Βατσουνιάς είναι 11 χλμ..
Συνεχίζοντας την πορεία μας 4,5 χλμ. μετά τη διασταύρωση της Βατσουνιάς θα συναντήσουμε τη Δρακότρυπα με τους συνοικισμούς της (υψόμ. 580μ., κάτοικοι 690). Βυζαντινός οικισμός, με οικονομική ανάπτυξη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αφού οι κάτοικοι κατασκεύαζαν λεπίδες σπαθιών και κάνες όπλων. Ένας συνοικισμός της φέρει και σήμερα την ονομασία Σπάθες.
Η Δρακότρυπα είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του Οσίου Διονυσίου του εν Ολύμπω αλλά και μεγάλων πρωταθλητών, όπως του Ολυμπιονίκη της ενόργανης γυμναστικής, Δημοσθένη Ταμπάκου. Απαραίτητη θεωρείται η επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο και στη Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Τριάδας, η οποία διαθέτει έναν τετρακιόνιο σταυροειδή ναό με πλάγιους χώρους και εξωνάρθηκα του 18ου αιώνα. Η εξαιρετική θέση της Δρακότρυπας, με την πανοραμική θέα, το ατελείωτο πράσινο και τα σύγχρονα καταστήματα εστίασης και αναψυχής αποτελούν πόλο έλξης για όσους αναζητούν κάτι το ξεχωριστό.
Σε απόσταση 10 χλμ. θα συναντήσουμε την Οξυά με τους 11 συνοικισμούς της (υψόμ. 850μ., κάτοικοι 689). Ιδρύθηκε στα χρόνια του Βυζαντίου και αποτελεί τον τελευταίο οικισμό του Δήμου Μουζακίου προς την κατεύθυνση αυτή. Η Ι. Μ. Αγίας Τριάδας Σιάμου είναι ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της ευρύτερης περιοχής Μουζακίου. Σώζεται το Καθολικό (σταυροειδής, καμαροσκέπαστος ναός) με τοιχογραφίες του 1682.
Επανερχόμενοι από την παράκαμψη της Οξυάς, στην κύρια οδική αρτηρία, έπειτα από συνεχείς ανηφορικές στροφές φθάνουμε στον αυχένα του Τύμπανου (1.500μ.), όπου συχνά το χειμώνα ο πάγος και το χιόνι καθιστούν τη διέλευση ιδιαίτερα δύσκολη, αν όχι αδύνατη.
Κατηφορίζοντας στη συνέχεια σε ένα υπέροχο ελατοσκέπαστο τοπίο, μετά από 7 χλμ. βρισκόμαστε στην Αργιθέα (υψόμ. 930μ., κάτοικοι 256). Αρχαίος οικισμός, πάνω στην στρατηγικής σημασίας αρχαία οδό Άρτας - Γόμφων. Στη θέση "Ελληνικά", κοντά στη διασταύρωση Μεσοβουνίου και Θερινού, υπάρχει αρχαιολογικός χώρος με αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της αρχαίας πόλης και των νεκροταφείων της. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το μικρό μονότοξο γεφύρι του οικισμού και το πρόσφατα ανακαινισμένο μονοπάτι που διέρχεται από αυτό και οδηγεί στον παλιό νερόμυλο.
Το Μεσοβούνι (υψόμ. 900μ., κάτοικοι 55) είναι οικισμός τουλάχιστον της ύστερης βυζαντινής εποχής. Η Ι. Μ. Γενεσίου της Θεοτόκου ανοικοδομήθηκε το 1904 στη θέση παλαιού ναού του 17ου αιώνα, ενώ ο ενοριακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου κτίστηκε στη θέση παλαιού ομώνυμου ναού του 1637. Στον οικισμό του Θερινού (υψόμ. 940μ., κάτοικοι 135) αξίζει να βρεθεί ο επισκέπτης για να θαυμάσει το μονότοξο πέτρινο γεφύρι που χρονολογείται στο 13ο-14ο αιώνα. Τον ίδιο θαυμασμό θα νιώσει ο επισκέπτης και στο βυζαντινό οικισμό της Καρυάς (υψόμ. 770μ., κάτοικοι 64), αντικρίζοντας το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι της περιοχής (άνοιγμα τόξου 30μ., ύψος 15,5μ.) που χρονολογείται στο 13ο αιώνα.
Από την Καρυά οδηγούμαστε στο Ανθηρό με τους επτά συνοικισμούς του (υψόμ. 800μ., κάτοικοι 988). Είναι η έδρα του Δήμου Αργιθέας και η ίδρυση του ανάγεται στα χρόνια του Βυζαντίου. Σύγχρονος και νοικοκυρεμένος οικισμός που διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές εστίασης και αναψυχής. Αξιόλογο το Ιστορικό - Εκκλησιαστικό Μουσείο που προβάλλει και αναδεικνύει την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Κοντά στον οικισμό Λαγκάδι ο ανακαινισμένος νερόμυλος και ο πεστροφογεννητικός σταθμός σε μια ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοποθεσία εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Η Ι. Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου με τοιχογραφίες του 1682 βρίσκεται 1 χλμ. μετά το Ανθηρό, προς την Αγορασια. Τα κελιά και οι άλλες εγκαταστάσεις της έχουν καταστραφεί Το περίτεχνο τέμπλο της, οι εικόνες και άλλα κειμήλια φυλάσσονται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Ανθηρού. Σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής αποτελεί και η Ι. Μ. Κατουσίου, αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου, με τοιχογραφίες του 1663. Για τους φίλους της περιπέτειας μία επίσκεψη στο Βιότοπο της Κατούνας είναι ενδιαφέρουσα.
Το τελευταίο τμήμα του Δήμου Αργιθέας αποτελούν οι οικισμοί Πετρωτό, Καλή Κώμη και Ελληνικά. Το Πετρωτό με τους συνοικισμούς του (υψόμ. 660μ., κάτοικοι 304) ανάγεται στην ύστερη βυζαντινή εποχή. Στη θέση "Παλαιόκαστρο" υπάρχουν ερείπια ενός σημαντικού ελληνιστικού οχυρού και πολύ κοντά στη θέση "Πουρναράκια" αποκαλύφθηκε τμήμα αρχαίου νεκροταφείου. Η Καλή Κώμη με τους συνοικισμούς της (υψόμ. 600μ., κάτοικοι 311) βρίσκεται σε ένα τοπίο σπάνιας ομορφιάς έναν φυσικό παράδεισο. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το φαράγγι Κώστιανο που καταλήγει στον Αχελώο και ο Ι. Ν. του Αγίου Νικολάου, του οποίου το τέμπλο είναι από πωρόλιθο. Τελευταίο χωριό του Δήμου Αργιθέας είναι τα Ελληνικά με τους συνοικισμούς τους [υψόμ. 900μ., κάτοικοι 305]. Πρόκειται για έναν, επίσης, βυζαντινό οικισμό.
Αξίζει να επισκεφθεί κάποιος το μονότοξο γεφύρι του Κορακονησίου ή Παλαιοκαμάρα που συνδέει τα Ελληνικά με το Πολυνέρι Τρικάλων. Κατασκευάστηκε το 13ο αιώνα και έχει άνοιγμα βάσης 11,20μ, ύψος 7,50μ. και περπατητό κατάστρωμα μήκους 20μ. και πλάτους 2,10μ.. Τα Ελληνικά απέχουν από την Καρδίτσα περίπου 9 3 χλμ..
Επιστρέφουμε στο Πετρωτό, όπου θαυμάζουμε το επιβλητικό Λιασκοβίτικο γεφύρι (ίσως του 13ου αιώνα). Εδώ, στο Πετρωτό, το τμήμα του Άρη Βελουχιώτη στις 12 Ιουνίου του 1945 δέχτηκε επίθεση και οπισθοχώρησε. Μετά από τριήμερη καταδίωξη στα γειτονικά χωριά, ο Καπετάνιος με τους συντρόφους του έφτασε στη θέση "Φάγγος-Μεσούντας", όπου ήρθε και το τέλος της ζωή του.
Κατόπιν κατευθυνόμαστε προς τη Συκιά, όπου εδώ και χρόνια πραγματοποιούνται τα έργα μερικής εκτροπής του Αχελώου ποταμού προς τη Θεσσαλία. Είναι η θέση που υπήρχε το περίφημο γεφύρι του Κοράκου, το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων, με άνοιγμα βάσης 45μ., ύψος 25μ. και περπατητό κατάστρωμα 100μ. περίπου. Το είχε κτίσει ο Άγιος Βησσαρίων το 1515 σε ένα φοβερό βραχοστένωμα του Αχελώου και ένωνε το Πετρωτό (Λιάσκοβο) με τις Πηγές (Βρεστενίτσα) της Άρτας. Η γέφυρα ανατινάχτηκε το 1949 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου από τον Δ.Σ.Ε.. Λίγο πιο κάτω, μέσα στην κοίτη του Αχελώου υπήρχε η λεγόμενη "Κουτσοκαμάρα", γεφύρι των ρωμαϊκών χρόνων που πλέον έχει σκεπασθεί από τα μπάζα των εργασιών του φράγματος της Συκιάς.
Πηγή:http://walking-greece.ana-mpa.gr/Περισσότερα...»»»»
