Ο Νικόλαος, πρέσβυς ων εν γη μέγας,
Και γης αποστάς εις το πρεσβεύειν ζέει.
Έκτη Νικόλεώ γε φάνη βιότοιο τελευτή.
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ.(270) στα Πάταρα της Λυκίας, από γονείς ευσεβείς και πλουσίους και έδρασε την εποχή των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού (284 – 304 μ.Χ.), Μαξιμιανού (286 – 305 μ.Χ.) και Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας. Αλλά ο Νικόλαος, εμπνεόμενος από φιλάνθρωπα συναισθήματα, διέθετε την περιουσία του για να ανακουφίζει άπορα, ορφανά, φτωχούς, χήρες, στενοχωρημένους οικογενειάρχες. Ένας μάλιστα, θα διέφθειρε τις τρεις κόρες του, προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα. Όταν το έμαθε αυτό ο Νικόλαος, μυστικά σε τρεις νύκτες εξασφάλισε την προίκα των τριών κοριτσιών, αφήνοντας 100 χρυσά φλουριά στην κάθε μία. Έτσι, οι τρεις κόρες αποκαταστάθηκαν και γλίτωσαν από βέβαιη διαφθορά.
Στην συνέχεια αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο, λόγω όμως της ξεχωριστής αρετής του τιμήθηκε, χωρίς να το επιδιώξει, αρχικά με το αξίωμα του Ιερέα στα Πάταρα και συνέχεια με το αξίωμα του αρχιεπισκόπου Μύρων. Από τη θέση αυτή καθοδηγούσε με αγάπη το ποίμνιό του και ομολογούσε με παρρησία την αλήθεια. Για το λόγο αυτό συνελήφθη από τους τοπικούς άρχοντες και ρίχτηκε στη φυλακή.
Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο αρχιεπισκοπικό θρόνο. Μάλιστα έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο, όπου ξεχώρισε για τη σοφία και την ηθική του τελειότητα.
Ο Άγιος Νικόλαος ήταν προικισμένος και με το χάρισμα της θαυματουργίας με το οποίο έσωσε πολλούς ανθρώπους και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του το 330 μ.Χ. Για παράδειγμα όταν κάποτε κινδύνευσε κάποιος στη θάλασσα – λόγω σφοδρών ανέμων – και επικαλέστηκε το όνομα του αγίου σώθηκε και μάλιστα ενώ βρισκόταν στη μέση του πελάγους βρέθηκε αβλαβής στο σπίτι του. Το θαύμα έγινε αμέσως γνωστό στην Πόλη και ο λαός προσήλθε αμέσως σε λιτανεία και αγρυπνία προκειμένου να τιμήσει το θαυματουργό Άγιο.
Απολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ήχος δ’.
Κανόνα πίστεως και εικόνα πραότητος, εγκρατείας Διδάσκαλον, ανέδειξέ σε τη ποίμνη σου, η των πραγμάτων αλήθεια· δια τούτο εκτήσω τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια. Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Κοντάκιον
Ήχος γ’. Η Παρθένος σήμερον.
Εν τοις Μύροις Άγιε, ιερουργός ανεδείχθης· του Χριστού γαρ Όσιε, το Ευαγγέλιον πληρώσας, έθηκας την ψυχήν σου υπέρ λαού σου, έσωσας τους αθώους εκ του θανάτου· δια τούτο ηγιάσθης, ως μέγας μύστης Θεού της χάριτος.
Κάθισμα
Ήχος πλ. δ’. Την Σοφίαν και Λογον.
Ποταμόν ιαμάτων υπερχειλή, και πηγήν σε θαυμάτων ανελλιπή, έδειξε Νικόλαε, του ελέους η άβυσσος· οι γαρ βαρείαις νόσοις, πικρώς πιεζόμενοι, και συμφοραίς του βίου, δεινώς εταζόμενοι, πάσης αθυμίας, ακεσώδυνον όντως, ευρίσκουσι φάρμακον, την θερμήν σου αντίληψιν· δια τούτο βοώμέν σοι· Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, των πταισμάτων άφεσιν δωρήσασθαι, τοις εορτάζουσι πόθω, την αγίαν μνήμην σου.
Ο Οίκος
Ανυμνήσωμεν νυν τον Ιεράρχην άσμασι, τον εν Μυροις λαοί ποιμένα και διδάσκαλον, ίνα ταις πρεσβείαις αυτού ελλαμφθώμεν· ιδού γαρ ώφθη όλος καθάρσιος, ακήρατος πνεύματι, Χριστώ προσάγων θυσίαν άμωμον, την ειλικρινή και Θεώ ευπρόσδεκτον, ως ιερεύς κεκαθαρμένος τη ψυχή και τη σαρκι· όθεν υπάρχει αληθώς, της Εκκλησίας προστάτης, και υπέρμαχος ταύτης, ως μέγας μύστης Θεού της χάριτος.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΝΙΚΟΛΑΟΝ
Περιοδικό ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, έτος 29, τεύχος 06, σελ. 394-395
«Τοις αγίοις τοις εν τη γη αυτού
εθαυμάστωσεν ο Κύριος» (Δαβίδ).
Στην συνέχεια αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο, λόγω όμως της ξεχωριστής αρετής του τιμήθηκε, χωρίς να το επιδιώξει, αρχικά με το αξίωμα του Ιερέα στα Πάταρα και συνέχεια με το αξίωμα του αρχιεπισκόπου Μύρων. Από τη θέση αυτή καθοδηγούσε με αγάπη το ποίμνιό του και ομολογούσε με παρρησία την αλήθεια. Για το λόγο αυτό συνελήφθη από τους τοπικούς άρχοντες και ρίχτηκε στη φυλακή.
Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο αρχιεπισκοπικό θρόνο. Μάλιστα έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο, όπου ξεχώρισε για τη σοφία και την ηθική του τελειότητα.
Ο Άγιος Νικόλαος ήταν προικισμένος και με το χάρισμα της θαυματουργίας με το οποίο έσωσε πολλούς ανθρώπους και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του το 330 μ.Χ. Για παράδειγμα όταν κάποτε κινδύνευσε κάποιος στη θάλασσα – λόγω σφοδρών ανέμων – και επικαλέστηκε το όνομα του αγίου σώθηκε και μάλιστα ενώ βρισκόταν στη μέση του πελάγους βρέθηκε αβλαβής στο σπίτι του. Το θαύμα έγινε αμέσως γνωστό στην Πόλη και ο λαός προσήλθε αμέσως σε λιτανεία και αγρυπνία προκειμένου να τιμήσει το θαυματουργό Άγιο.
Απολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ήχος δ’.
Κανόνα πίστεως και εικόνα πραότητος, εγκρατείας Διδάσκαλον, ανέδειξέ σε τη ποίμνη σου, η των πραγμάτων αλήθεια· δια τούτο εκτήσω τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια. Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Κοντάκιον
Ήχος γ’. Η Παρθένος σήμερον.
Εν τοις Μύροις Άγιε, ιερουργός ανεδείχθης· του Χριστού γαρ Όσιε, το Ευαγγέλιον πληρώσας, έθηκας την ψυχήν σου υπέρ λαού σου, έσωσας τους αθώους εκ του θανάτου· δια τούτο ηγιάσθης, ως μέγας μύστης Θεού της χάριτος.
Κάθισμα
Ήχος πλ. δ’. Την Σοφίαν και Λογον.
Ποταμόν ιαμάτων υπερχειλή, και πηγήν σε θαυμάτων ανελλιπή, έδειξε Νικόλαε, του ελέους η άβυσσος· οι γαρ βαρείαις νόσοις, πικρώς πιεζόμενοι, και συμφοραίς του βίου, δεινώς εταζόμενοι, πάσης αθυμίας, ακεσώδυνον όντως, ευρίσκουσι φάρμακον, την θερμήν σου αντίληψιν· δια τούτο βοώμέν σοι· Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, των πταισμάτων άφεσιν δωρήσασθαι, τοις εορτάζουσι πόθω, την αγίαν μνήμην σου.
Ο Οίκος
Ανυμνήσωμεν νυν τον Ιεράρχην άσμασι, τον εν Μυροις λαοί ποιμένα και διδάσκαλον, ίνα ταις πρεσβείαις αυτού ελλαμφθώμεν· ιδού γαρ ώφθη όλος καθάρσιος, ακήρατος πνεύματι, Χριστώ προσάγων θυσίαν άμωμον, την ειλικρινή και Θεώ ευπρόσδεκτον, ως ιερεύς κεκαθαρμένος τη ψυχή και τη σαρκι· όθεν υπάρχει αληθώς, της Εκκλησίας προστάτης, και υπέρμαχος ταύτης, ως μέγας μύστης Θεού της χάριτος.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΝΙΚΟΛΑΟΝ
Περιοδικό ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, έτος 29, τεύχος 06, σελ. 394-395
«Τοις αγίοις τοις εν τη γη αυτού
εθαυμάστωσεν ο Κύριος» (Δαβίδ).
Νικόλαε κρίνον ωραίον
λαμπρέ εωθινέ αστήρ,
σεβάσμιε ποιμήν Μυρέων
ορθοδοξίας ο φωστήρ.
λαμπρέ εωθινέ αστήρ,
σεβάσμιε ποιμήν Μυρέων
ορθοδοξίας ο φωστήρ.
Την πατρικήν σου ευλογίαν
παράσχου μοι τον ταπεινόν
με την ευχήν σου την αγίαν
δίδου μοι θείον φωτισμόν.
παράσχου μοι τον ταπεινόν
με την ευχήν σου την αγίαν
δίδου μοι θείον φωτισμόν.
Εν μέτρω να εγκωμιάσω
όσον μου είναι δυνατόν
το όνομά σου να δοξάσω
ως του Κυρίου, λειτουργόν.
όσον μου είναι δυνατόν
το όνομά σου να δοξάσω
ως του Κυρίου, λειτουργόν.
Τους σε τιμώντας περισκέπεις
απ τοὺς ωραίους ουρανούς
περιπολείς και επιβλέπεις
πελάγη, και ωκεανούς.
απ τοὺς ωραίους ουρανούς
περιπολείς και επιβλέπεις
πελάγη, και ωκεανούς.
Με ναυτικούς συνταξιδεύεις
άγιο, δελφίνι, του γιαλού
την τρικυμίαν γαληνεύεις
σώζεις ψυχάς εκ του πνιγμού.
άγιο, δελφίνι, του γιαλού
την τρικυμίαν γαληνεύεις
σώζεις ψυχάς εκ του πνιγμού.
Τρεις στρατηλάτας εκ θανάτου
διέσωσες εκ της σφαγής,
και εν λιμώ φοβερωτάτω
τρέφεις λαούς επί της γης.
διέσωσες εκ της σφαγής,
και εν λιμώ φοβερωτάτω
τρέφεις λαούς επί της γης.
+
Ενός πτωχού τρεις θυγατέρας
χρηματοδότησι πολλή
προσφέρεις, και λαμβάνει πέρας
αποκατάστασις καλή.
χρηματοδότησι πολλή
προσφέρεις, και λαμβάνει πέρας
αποκατάστασις καλή.
Στην πρώτην Σύνοδον κηρύττεις
τον τρισυπόστατον Θεόν·
εν παρρησία επιπλήττεις
τον Άρειον αιρετικόν.
τον τρισυπόστατον Θεόν·
εν παρρησία επιπλήττεις
τον Άρειον αιρετικόν.
Πολλά είναι τα θαύματά σου
οι θρύλοι σου, ω! θαυμαστοί!
ωραία τα ιστορικά σου
ευφραίνουν τον ακροατή.
οι θρύλοι σου, ω! θαυμαστοί!
ωραία τα ιστορικά σου
ευφραίνουν τον ακροατή.
Χηρών και ορφανών προστάτης
των ασθενούντων ιατρός,
πλεόντων θείος παραστάτης
των οδοιπόρων συνοδός.
των ασθενούντων ιατρός,
πλεόντων θείος παραστάτης
των οδοιπόρων συνοδός.
Πάντες εν πίστει προσκυνούμεν
την σεβασμίαν σου μορφήν,
στην χαριτόβρυτον εικών σου
προσφέρομεν σέβας, τιμήν.
την σεβασμίαν σου μορφήν,
στην χαριτόβρυτον εικών σου
προσφέρομεν σέβας, τιμήν.
Η μνήμη σου μύρα μυρίζει
με λούλουδα
εις τας ψυχάς μας προσεγγίζει
των Χριστουγέννων η χαρά!
με λούλουδα
εις τας ψυχάς μας προσεγγίζει
των Χριστουγέννων η χαρά!
Σου δέομαι να γαληνεύης
την τρικυμίαν των λαών,
τον Κύριον να μεσιτεύης
υπέρ ειρήνης των εθνών.
την τρικυμίαν των λαών,
τον Κύριον να μεσιτεύης
υπέρ ειρήνης των εθνών.
+
Χαίρε πανάγιε πατέρα
των ευσεβών Χριστιανών
να μας φυλάττης νύκτα-μέρα
από παντοίων συμφορών.
των ευσεβών Χριστιανών
να μας φυλάττης νύκτα-μέρα
από παντοίων συμφορών.
Ύμνους Νικόλαε σου ψάλλει
θάλασσα, γη και ουρανός·
η χάρις σου είναι μεγάλη,
λάμπεις ως Ήλιος φωτεινός.
θάλασσα, γη και ουρανός·
η χάρις σου είναι μεγάλη,
λάμπεις ως Ήλιος φωτεινός.
Πάτερ Νικόλαε βοήθα
όσοι, που έχουνε παιδιά,
να ζήσουν να τα ξαναδούνε,
σαν έλθουν απ τὴν ξενητειά.
Εις όλους τους ξενητευμένους
δίδε υγείαν και χαρά
και όστις σε επικαλείται
να μη τον βρίσκη συμφορά.
Γένοιτο.
Αφιερούται εις τιμήν του Αγίου Νικολάου,
υπέρ των ξενιτευμένων αδελφών και τέκνα των Ελλήνων.
ο ταπεινός Ιερεύς Βασίλειος Μπάμιας – Οικονόμος
Μόρια – Μυτιλήνης
Πηγή: Νεκτάριος Μαμαλούγκος Www.Nektarios.Gr
όσοι, που έχουνε παιδιά,
να ζήσουν να τα ξαναδούνε,
σαν έλθουν απ τὴν ξενητειά.
Εις όλους τους ξενητευμένους
δίδε υγείαν και χαρά
και όστις σε επικαλείται
να μη τον βρίσκη συμφορά.
Γένοιτο.
Αφιερούται εις τιμήν του Αγίου Νικολάου,
υπέρ των ξενιτευμένων αδελφών και τέκνα των Ελλήνων.
ο ταπεινός Ιερεύς Βασίλειος Μπάμιας – Οικονόμος
Μόρια – Μυτιλήνης
Πηγή: Νεκτάριος Μαμαλούγκος Www.Nektarios.Gr
Πώς ο Αγιος Νικόλαος έγινε Αϊ-Βασίλης
Ο επίσκοπος από τα Μύρα της Λυκίας και το συνονθύλευμα μύθων από διαφορετικές εποχές και περιοχές του κόσμου που διαμόρφωσαν την εικόνα του ασπρομάλλη γενειοφόρου με τα κόκκινα
Eίναι σχεδόν 6.000 χιλιόμετρα από τον Βόρειο Πόλο, αλλά ο Αϊ- Βασίλης τα διανύει σε χρόνο-μηδέν, πάνω στο έλκηθρο που το σέρνουν ζωηρά ελάφια στον βραδινό ουρανό. Με την ίδια ευκολία και ταχύτητα ανεβοκατεβαίνει από καμινάδες για να μοιράσει δώρα στα παιδιά όλου του κόσμου.
Στη δυτική παράδοση είναι ντυμένος στα κόκκινα, έχει πυκνή λευκή γενειάδα, είναι στρουμπουλός και γελάει με την καρδιά του. Αυτός είναι ο Σάντα Κλάους των Αγγλων και των Αμερικανών, ο Περ Νοέλ των Γάλλων, ο Βάιναχτσμαν των Γερμανών και πάει λέγοντας.
Αλλά ο θρύλος γεννήθηκε αλλού, κοντά στο Ντεμρέ της σημερινής Νότιας Τουρκίας. Η ιστορία ξεκινάει τον 4ο αιώνα, όταν η περιοχή ήταν γνωστή ως Μύρα της Λυκίας.
Αρχαία ερείπια μαρτυρούν τη σημασία της πόλης: ένα ρωμαϊκό αμφιθέατρο και λαξευτοί τάφοι στο βουνό, τόποι ταφής των πλούσιων κατοίκων. Εκεί λοιπόν έζησε ο Νικόλαος, Επίσκοπος Μύρων, γνωστός και αγαπητός για τις καλές του πράξεις.
Αρχαία ερείπια μαρτυρούν τη σημασία της πόλης: ένα ρωμαϊκό αμφιθέατρο και λαξευτοί τάφοι στο βουνό, τόποι ταφής των πλούσιων κατοίκων. Εκεί λοιπόν έζησε ο Νικόλαος, Επίσκοπος Μύρων, γνωστός και αγαπητός για τις καλές του πράξεις.
Εγινε άγιος αμέσως μετά τον θάνατό του και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου δεσπόζει σήμερα στο κέντρο του Ντεμρέ. Πιστοί έρχονται από όλον τον κόσμο για να προσκηνύσουν στον εορτασμό της μνήμης του τον Δεκέμβριο.
Ιστορίες για την καλοσύνη του Νικολάου εξαπλώθηκαν μετά τον θάνατό του. Τόσο αγαπητός ήταν που τα οστά του εκλάπησαν από τα Μύρα το 1087 και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία για να μην πέσουν στα χέρια των τούρκων εισβολέων. Στην ορθόδοξη παράδοση έγινε ο προστάτης άγιος των παιδιών και των ναυτικών. Αλλά χρειάστηκαν αιώνες για να μεταμορφωθεί η εικόνα του καλού επισκόπου στον Αϊ-Βασίλη με τα κόκκινα.
Ιστορίες για την καλοσύνη του Νικολάου εξαπλώθηκαν μετά τον θάνατό του. Τόσο αγαπητός ήταν που τα οστά του εκλάπησαν από τα Μύρα το 1087 και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία για να μην πέσουν στα χέρια των τούρκων εισβολέων. Στην ορθόδοξη παράδοση έγινε ο προστάτης άγιος των παιδιών και των ναυτικών. Αλλά χρειάστηκαν αιώνες για να μεταμορφωθεί η εικόνα του καλού επισκόπου στον Αϊ-Βασίλη με τα κόκκινα.
Η ιστορία του Αγίου Νικολάου ταξίδεψε και ρίζωσε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο Αγιος Νικόλαος έγινε προστάτης της Μόσχας και της γεωργίας στη Ρωσία και του Ναυτικού στο Αμστερνταμ της Ολλανδίας, όπου, παρά την απαγόρευση αναγνώρισης αγίων που επέβαλλε ο προτεσταντισμός, επέζησε με το όνομα Σίντερ Κλάας, ο οποίος την ημέρα της εορτής του, στις 6 Δεκεμβρίου, παριστάνεται με ιερατική στολή και επισκοπική ράβδο να μοιράζει δώρα στα παιδιά.
Αυτή είναι μάλλον η πιο καθαρή μορφή του Αγίου Νικολάου που απέμεινε σήμερα, αν και στην Ολλανδία παρουσιάζεται να έχει ως βοηθό του και ένα αγόρι από την Αιθιοπία, τον Μαύρο Πιτ, που η παράδοση θέλει να τον είχε απελευθερώσει ο Σίντερ Κλάας στα Μύρα και ο οποίος από ευγνωμοσύνη έμεινε για πάντα μαζί του ως βοηθός.
Ευρωπαίοι άποικοι, κυρίως Ολλανδοί, μετέφεραν μαζί τους τον μύθο στον Νέο Κόσμο.
Η συνέχεια γράφτηκε στη Νέα Υόρκη στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι Αμερικανοί άρχισαν να ψάχνουν τρόπους για να δημιουργήσουν νοσταλγικές παραδόσεις και στράφηκαν προς τον Αγιο Νικόλαο, ο οποίος γιορτάζεται λίγες ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα.
Η συνέχεια γράφτηκε στη Νέα Υόρκη στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι Αμερικανοί άρχισαν να ψάχνουν τρόπους για να δημιουργήσουν νοσταλγικές παραδόσεις και στράφηκαν προς τον Αγιο Νικόλαο, ο οποίος γιορτάζεται λίγες ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα.
Το 1810, τη βραδιά της γιορτής του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου, παρουσιάστηκε από τον Ιστορικό Σύλλογο της Νέας Υόρκης η πρώτη αμερικανική εικόνα του Αγίου Νικολάου με έντονες τις αρχικές ορθόδοξες ρίζες της αλλά και με ένα τζάκι πλάι του με δώρα που υπονοεί την επίσκεψή του στα σπίτια. Αναγράφεται ρητά η εορτή του στις 6 Δεκεμβρίου και το πραγματικό ελληνικό όνομα του Αγίου Νικολάου.
Μερικά από τα πιο γνωστά δυτικά έθιμα των Χριστουγέννων, το έλατο και οι κάλτσες που κρεμιούνται στο τζάκι για να τις γεμίσει με δώρα ο Αϊ-Βασίλης, μεταφέρθηκαν από Γερμανούς στις ΗΠΑ, όπου εδραιώθηκαν σε συνδυασμό με τον Ολλανδό Sint-Nicolaas ή Sinter Klaas από όπου προέκυψε το Claus (Klaas και Claus από το Nicholas ή Nicholaus).
Η Coca-Cola άρχισε να χρησιμοποιεί την εικόνα του πρόσχαρου Σάντα Κλάους στις διαφημίσεις της από τη δεκαετία του 1930 εδραιώνοντας την εμφάνισή του στη λαϊκή κουλτούρα.
Η σημερινή μορφή του Αϊ-Βασίλη δεν είναι τίποτε άλλο από ένα συνονθύλευμα διαφορετικών μύθων από διαφορετικές εποχές και διαφορετικές περιοχές του κόσμου που εξελίχθηκε μέσα στον χρόνο σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε εποχής.
