Επιμέλεια: Aλέξανδρος Γιατζίδης, Μ.D., medlabnews.gr
Καθώς ο κόσμος βιώνει όλο και πιο έντονα την ανασφάλεια και το φόβο σε μια
δυσοίωνη οικονομική περίοδο, παρουσιάζονται σημαντικές επιπτώσεις στη
ψυχική διάθεση, νευρώσεις, καταθλίψεις, κρίσεις πανικού, φοβίες αλλά και επιπτώσεις
οργανικές και σωματοποιήσεις (πονοκέφαλοι, έλκος, κολίτιδες κ.λπ.). Όταν ο
άνθρωπος νιώθει πως δεν μπορεί να αντιδράσει σε καταστάσεις και ότι είναι εκτός
του ελέγχου του, η μάχη για επιβίωση σταδιακά εξασθενεί οδηγώντας τον σε
παθητικότητα, δυσθυμία, αίσθηση ματαιότητας και ανικανότητας, οδηγούμενοι έτσι
σε υψηλά ποσοστά κατάθλιψης και απόσυρσης.
Οι
καινούργιες συνθήκες φέρουν νέα και άγνωστα δεδομένα για τη ζωή μας, πράγμα που
από μόνο του προκαλεί μια ανασφάλεια αλλά και μια αίσθηση περιορισμού των
δυνατοτήτων μας. Η αγανάκτηση, η ματαίωση, η μοναξιά και ο φόβος είναι κυρίως
τα συναισθήματα που βιώνει κάποιος με σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Ακόμα και
οι άνθρωποι που δεν έχουν πληγεί από αυτήν, φαντασιωτικά και μόνο υπό της
επικείμενη απώλεια, μπορεί να διαταραχθούν, εμφανίζοντας νευρώσεις με αγχωτικά
και μελαγχολικά στοιχεία.
Η νοητική λειτουργία
καλπάζουσα γεννά ή υπακούει σε δοσμένα φόβητρα, το σώμα κλείνει και
συρρικνώνεται και η πνευματική δημιουργία πνίγεται στην εσωστρέφεια.
Το παρατεταμένο και οξύ άγχος
που βιώνουμε, καθώς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί, σιγά σιγά οδηγεί σε «απόσυρση»
από την πάλη για επιβίωση και παθητικότητα του ατόμου, το οποίο νιώθει ανίκανο
να αντιδράσει. Μπορεί να οδηγήσει σε μελαγχολία, δυσθυμία, κατάθλιψη και
ψυχοσωματικά συμπτώματα.
Tο
υπερβολικό άγχος, οι τύψεις, η ντροπή και άλλα αρνητικά συναισθήματα όταν είναι
συνεχή και παρατεταμένα μπορούν να μας αποτρέψουν από παραγωγικές ενέργειες και
να μας οδηγήσουν στο να αισθανόμαστε ακόμα πιο αβοήθητοι. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι θίγεται η αξιοπρέπεια και
η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους όταν έχουν οικονομικές οφειλές προς τις
οποίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Το μυαλό τους βιώνει μία επιπλέον
«απειλή», την απειλή απέναντι στην αυτοεικόνα τους, που περιλαμβάνει στοιχεία
όπως η εντιμότητα, το κύρος τους κλπ. Πρόκειται για ευαίσθητους ανθρώπους, οι
οποίοι έχουν ανατραφεί με τις αξίες αυτές.
Η ουσιαστική
αντιμετώπιση βρίσκεται στην προσπάθεια επιβολής της λογικής σκέψης πάνω στην
συναισθηματική αντίδραση του άγχους. Στον γραπτό λόγο, και μιλώντας γενικά,
πιθανά ακούγεται θεωρητική ως λύση. Για τον λόγο αυτό κάθε άνθρωπος, έστω και
με βοήθεια, πρέπει να προσπαθήσει να επανεξετάσει με την λογική του, τους
κινδύνους που θεωρεί ότι αντιμετωπίζει λόγω της οικονομικής κρίσης και αν
πραγματικά οι κίνδυνοι αυτοί είναι τόσο άμεσοι. Το άγχος έχει την ιδιότητα να
επηρεάζει την λογική μας σκέψη, και να την παραλύει.
Είναι
σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας για να καθορίσουμε το πρόβλημα στη
σωστή του διάσταση, απαγορεύοντας στα κατακλυσμιαία αρνητικά συναισθήματα
να μας παρασύρουν. Η επιβολή της λογικής σκέψης πάνω στην συναισθηματική
αντίδραση του άγχους επανεξετάζοντας με τη λογική τους πραγματικούς
κινδύνους που θεωρεί το άτομο πως θα αντιμετωπίσει λόγω της κρίσης,
πού και με ποιόν τρόπο θα τον επηρεάσουν και αν πραγματικά οι κίνδυνοι αυτοί
είναι τόσο άμεσοι, είναι μια βασική επανεξέταση που θα τον βοηθήσει στη λήψη
αποφάσεων με καθαρό νου και στο να αποκτήσει μια πιο ψύχραιμη ματιά προς το
μέλλον.
Η οικονομική κρίση είναι κάτι που δεν
αλλάζει. Αυτό μόνο που μπορεί να αλλάξει είναι η δική μας στάση απέναντι σε όλα
αυτά που συμβαίνουν. Χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να
διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, να αντικαταστήσουμε τον αρνητικό τρόπο σκέψης
μας με έναν περισσότερο ρεαλιστικό και να βρούμε τρόπους να είμαστε καλά μέσα
σε αυτή την κρίση.
Όταν εστιάζουμε στη λύση
πρακτικών προβλημάτων, εντοπίζοντας τις πραγματικές μας ανάγκες και παίρνοντας
τα μέτρα μας, αυξάνουμε την αίσθηση ελέγχου.
Αντίθετα, η καταστροφολογία, ο εκ των προτέρων
πανικός και η κατασκευή και καλλιέργεια σεναρίων, μας αποπροσανατολίζουν από
τον σχεδιασμό και τελικά από την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε.
Ο άνθρωπος καλείται να
αναθεωρήσει τις αξίες του, το σύστημα που αξιολογεί το περιβάλλον του. Μπορεί
να ανακαλύψει κάποια άλλα πράγματα, τα οποία ήταν ξεχασμένα τα τελευταία
χρόνια. Πρέπει να βρει νέες πηγές για να αντλεί ευχαρίστηση. Νέους τρόπους που
θα διασκεδάζει. Νέους τρόπους που ίσως είναι παραδοσιακοί. Δηλαδή το να
συγκεντρωνόμαστε σε σπίτια και να μαγειρεύουμε ή να πίνουμε ένα κρασί , δε
νομίζω ότι είναι τόσο καινούργιος τρόπος διασκέδασης. Μας βοηθά πάντως
περισσότερο και ουσιαστικότερα από το να πάμε σε ένα μέρος με δυνατή μουσική
και να πιούμε.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι
έχουμε μια μεγάλη δύναμη. Την ικανότητα προσαρμογής που μας διέσωσε πάντα στο
πέρασμα των αιώνων. Δεν είναι αυτονόητο ότι όλοι οι άνθρωποι είναι σε θέση να
ελιχθούν άμεσα και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αυτή τη νέα κατάσταση.
Πρέπει όμως να κινητοποιήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς προσαρμογής, όσο κι αν
ακούγεται θεωρητικό είναι πολύ πρακτικό. Ο καθένας μπορεί να βρει ένα τρόπο να
το κάνει, αρκεί να προσπαθήσει κι αν δεν μπορεί μόνος του, υπάρχουν άνθρωποι
δίπλα που θέλουν να τον βοηθήσουν. Η αλληλοβοήθεια σε περιόδους όπως η σημερινή
είναι πολύτιμη για την κοινωνία μας.
