ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ Τ.Α.-μερος 2ο

Το προηγούμενο μέρος (ΕΔΩ)του άρθρου αυτού είχε καταδείξει ότι απαιτούνται συθέμελες αλλαγές για να απελευθερωθούν οι σχολάζουσες δυνάμεις της οικονομίας, αλλά και η ίδια η κοινωνία από τα στερεότυπα που τη διατηρούν καθηλωμένη. Να απαλλαχτούμε από στερεότυπα και εμμονές που κρατούν τις υγιείς δυνάμεις καθηλωμένες και να αναληφθεί δράση τόσο από την κεντρική κυβέρνηση, όσο κυρίως από την Τοπική Αυτοδιοίκηση με κεντρικό στόχο την «Αποτελεσματικότητα στην Πράξη».

Γιατί όμως η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμοι – Περιφέρειες) πρέπει να αναλάβει δράση, και κυρίως ποια μπορεί να είναι η δράση αυτή; Το εξηγώ.

H απάντηση στο ΠΡΕΠΕΙ είναι αυτονόητη: γιατί ο δήμος έρχεται σε άμεση επαφή με το δημότη και τα προβλήματά του. Το ρητό «τα παράπονα στο δήμαρχο» βγήκε μέσα από τη ζωή. Άρα ο δήμος οφείλει να αναλάβει δράση ιδιαίτερα σήμερα με την πρωτοφανή οικονομική κρίση. Να είναι ενεργός, δίπλα στο δημότη και να μην «κοιμάται τον ύπνο του δικαίου», ρίχνοντας τις ευθύνες σε άλλους.

Όσον αφορά όμως ποια ΜΠΟΡΕΙ να είναι η δράση του δήμου (και εν προκειμένω κάθε δημοτικής αρχής), πιστεύω ακράδαντα ότι αν θέλει πραγματικά να βοηθήσει άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα τους δημότες, θα πρέπει  να εστιάζει στα παρακάτω:

1^ος πυλώνας - Αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίας: Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι κάτοχος μεγάλης δημόσιας και ανεκμετάλλευτης περιουσίας. Προσοχή για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις. Μιλώ για συνεκμετάλλευση και όχι απαραίτητα πώληση δημοτικής περιουσίας. Η ενέργεια (βλ. φωτοβολταϊκά σε στέγες και χωράφια), η διαχείριση απορριμμάτων, η ανακύκλωση, ο τουρισμός, είναι τομείς που ένας δήμος μπορεί να αναλάβει άμεσα δράση. Σαν παράδειγμα υπενθυμίζω την προσπάθεια που είχε γίνει από την προηγούμενη δημοτική αρχή (2009) για συνεκμετάλλευση των στεγών 40 δημοτικών κτιρίων, η οποία λοιδωρήθηκε και εντέλει δεν προχώρησε. Ίσως η πρόταση αυτή τότε (πριν την κρίση) να ήταν πολύ προχωρημένη για την εποχή της. Στο μοντέλο συνεκμετάλλευσης, ο δήμος δεν θα είχε καμιά οικονομική συμμετοχή στην αρχική επένδυση, και θα αποδίδονταν στο δήμο το 40% των κερδών των ιδιωτών επενδυτών.

Σχόλιο: Η σημερινή δημοτική αρχή πέρα από θεωρητικούς ακροβατισμούς, δεν έφερε στο Δημοτικό Συμβούλιο προς συζήτηση κάποια ουσιαστική πρωτοβουλία.

2^ος πυλώνας - Προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και τόνωση της επιχειρηματικότητας: Είναι άμεσα συνδεδεμένος με τον 1^ο πυλώνα. Όταν δεν υπάρχει δημόσιο χρήμα να πέσει στην αγορά, ένας σύγχρονος δήμος οφείλει να στοχεύει σε προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και να δημιουργεί συνθήκες για τόνωση της επιχειρηματικότητας. Γιατί όταν πέφτουν κεφάλαια στην τοπική οικονομία, γίνονται επενδύσεις που είτε άμεσα είτε μακροπρόθεσμα διαχέουν την ωφέλεια σε όλους τους δημότες (δημιουργείται χρήμα που «γυρίζει» στην τοπική αγορά, δημιουργούνται θέσεις εργασίας, αυξάνονται τα έσοδα του δήμου κ.λ.π.). Επίσης το παραεμπόριο. Να διώκεται συστηματικά. Γιατί στερεί πόρους τόσο από το δήμο όσο και από τους υγιείς και νόμιμους επιχειρηματίες κάθε τοπικής κοινωνίας. Σήμερα το παραεμπόριο, που ήταν κεντρικό προεκλογικό σύνθημα της σημερινής δημοτικής αρχής, ζει και βασιλεύει. Προτείνω μάλιστα τα κατασχεμένα προϊόντα (αν αναληφθεί δράση) να μοιράζονται δωρεάν σε άπορες και πολυμελείς οικογένειες.

Σχόλιο: Όχι μόνον δεν έγινε κάτι από τη δημοτική αρχή, αλλά ούτε φαίνεται να υπάρχει κανένας σχεδιασμός έστω και στο επίπεδο της θεωρίας.

3^ος πυλώνας - Αξιοποίηση του ΕΣΠΑ: Με τους ισχνούς εθνικούς οικονομικούς πόρους, το μοναδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα για έργα που μπορούν να αξιοποιήσουν οι δήμοι είναι το ΕΣΠΑ. Κοινοτικά κονδύλια για χρηματοδότηση έργων που περιμένουν την αξιοποίησή τους, καθώς στα έργα που υλοποιούνται μέσω ΕΣΠΑ, ο δήμος δεν βάζει ούτε ένα ΕΥΡΩ συμμετοχή.

Σχόλιο: Η δημοτική αρχή έχει σχεδόν μηδενικό αποτέλεσμα. Τα μοναδικά έργα (ύψους 9.200.000 ΕΥΡΩ) που υλοποιούνται σήμερα είναι έργα που είτε ξεκίνησαν είτε εξασφαλίστηκε η χρηματοδότησή τους από το ΕΣΠΑ, από την προηγούμενη δημοτική αρχή. Κρίμα για τον τόπο μας.

4^ος πυλώνας - Καθημερινότητα του δημότη: Η συντήρηση των δημοτικών υποδομών, η συλλογή σκουπιδιών, η ανάπτυξη και περιποίηση του πρασίνου και συνολικά αυτό που λέγεται ευταξία των κοινόχρηστων χώρων.

Σχόλιο: Η δημοτική αρχή έχει αρνητικό αποτέλεσμα. Δεν έγινε καμιά συντήρηση υποδομών (εκτός του ποδηλατοδρόμου), οι κοινόχρηστοι χώροι (πεζοδρόμια-πλατείες) τελούν υπό κατάληψη, η καθαριότητα και το πράσινο υποβαθμισμένα. Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη στις 33 κοινότητες του δήμου μας.

5^ος πυλώνας - Απλοποίηση του τρόπου και Μείωση του χρόνου συναλλαγής του δημότη με τις δημοτικές υπηρεσίες: Ένα ουσιαστικό εργαλείο αποτελούν οι ψηφιακά παρεχόμενες υπηρεσίες στους δημότες. Αυτές είναι δωρεάν για τους δημότες, αξιοποιούνται από το δήμο για εξ’ αποστάσεως συναλλαγές, προάγουν  τη διαφάνεια και αναβαθμίζουν την εκτίμηση του δήμου στα μάτια των δημοτών και των επισκεπτών.

Σχόλιο: Όχι μόνον δεν έγινε καμιά νέα ψηφιακή υποδομή στη διάρκεια της σημερινής δημοτικής αρχής, αλλά σύγχρονες ψηφιακές υπηρεσίες που υλοποιήθηκαν από την προηγούμενη δημοτική αρχή (με ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους 1.800.000 ΕΥΡΩ) μένουν αναξιοποίητες ή το επίπεδο αξιοποίησής τους είναι το ίδιο όπως και πριν δυο χρόνια. Τέτοια είναι: Το δίκτυο οπτικών ινών, το GIS στο οποίο μπορεί να εισαχθούν ψηφιακά πλήθος στοιχείων (πχ. οικοδομικές άδειες, γραμμές δημόσιων δικτύων, η δημοτική περιουσία), το Portal (site)  του δήμου μέσω του οποίου οι δημότες με ένα απλό κλικ θα μπορούσαν να εκδίδουν από τον Η/Υ του σπιτιού τους ένα σωρό έγγραφα. Το αποκορύφωμα είναι το ασύρματο δίκτυο ελεύθερης πρόσβασης στο Internet (κόστους 30.000) που από την Άνοιξη 2011 και μέχρι πρότινος βρίσκονταν σε αχρησία.

6^ος πυλώνας - Στήριξη και ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών: Όχι μόνο σε εποχές κρίσης, αλλά συνολικότερα, οι κοινωνικές υπηρεσίες ενός δήμου αποτελούν τον πιο ευαίσθητο πόλο. Στο μέχρι σήμερα μοντέλο, για τη λειτουργία των  κοινωνικών υπηρεσιών οι δήμοι χρηματοδοτούνταν από την κεντρική κυβέρνηση. Στην εποχή μας,  οι πόροι αυτοί λιγόστεψαν δραματικά. Ένας δήμος όμως οφείλει να διατηρεί σε καλό επίπεδο τις κοινωνικές του υπηρεσίες. Για να μπορέσει να το επιτύχει θα πρέπει να βρει τους πόρους που λείπουν. Για παράδειγμα μπορεί να αντλήσει πόρους αν αναλάβει δράση στους δυο πρώτους πυλώνες.

Σχόλιο: Ίσως είναι ο μοναδικός τομέας που η δημοτική αρχή φέρει αναλογικά τη μικρότερη ευθύνη για την ποιότητα των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών. Όμως από την άλλη μεριά δεν έκανε κάτι για να αναζητήσει πόρους εκτός του κράτους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμος – Περιφέρεια) και πρέπει και μπορεί να διαδραματίσει σήμερα βαρύνοντα ρόλο στην μείωση των επιπτώσεων της κρίσης, αν δείξει την απαιτούμενη τόλμη και αποφασιστικότητα. Χρειάζεται να επιδείξει δράση και αποτελεσματικότητα. Να αφήσει στην άκρη την ατολμία και την αδράνεια. Εκείνο όμως που φοβούμαι είναι ότι η ατολμία και η αδράνεια της δημοτικής αρχής είναι συνειδητή επιλογή της. Γιατί ένα παλιό πολιτικό ρητό λέει: «αν θέλεις να επανεκλεγείς μην κάνεις τίποτα. Όταν δεν ενεργείς δεν ενοχλείς κανένα. Αντίθετα όταν παράγεις έργο συγκρούεσαι και γίνεσαι ενοχλητικός». Αλίμονο.

Βασίλειος Θ. Σουφλάκος

πρώην Αντιδήμαρχος

Έργων, Πολεοδομίας & Νέων Τεχνολογιών

(Φυσικός – MSc Τηλεπικοινωνίες)