Τι είναι η υστερεκτομή; Χρειάζονται τεστ Παπανικολάου οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή

Συντάκτης Γιώργος Μονεμβασίτης, γυναικολόγος, medlabnews.gr

Η υστερεκτομή είναι μια εγχείρηση αφαίρεσης της μήτρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο τράχηλος της μήτρας αφαιρείται καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις αφαιρούνται επίσης οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες.

Ο όρος υστερεκτομή προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «ύστερον» που σημαίνει μήτρα και «εκτομή» που σημαίνει εκτομή ή αφαίρεση. Σε περιπτώσεις καρκίνου ή κάποιας άλλης παθολογίας, δυστυχώς, δεν υπάρχει σχεδόν καμία άλλη επιλογή από την αφαίρεση της μήτρας. Κάθε χρόνο, υφίστανται υστερεκτομή περίπου 500.000 γυναίκες. Οι ενδείξεις για την επέμβαση περιλαμβάνουν καλοήθεις ή κακοήθεις μεταβολές του τοιχώματος ή της κοιλότητας της μήτρας και ανωμαλίες του τραχήλου (συμπεριλαμβανομένων ενδομήτριου καρκίνου, τραχηλικού καρκίνου, βαριάς δυσλειτουργικής αιμορραγίας, μεγάλων ή αιμορραγούντων ινομυωμάτων, πρόπτωσης της μήτρας, ή βαριάς ενδομητρίωσης). Η προσπέλαση για την εκτομή μπορεί να είναι είτε κοιλιακή ή κολπική. Η κοιλιακή προσπέλαση είναι η συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη για την εξαίρεση μεγάλων όγκων όταν πρόκειται να αφαιρεθούν επίσης οι ωοθήκες και οι ωαγωγοί· και όταν υπάρχει ανάγκη εξέτασης των παρακείμενων πυελικών δομών, όπως των τοπικών λεμφαδένων. Η κολπική υστερεκτομή είναι κατάλληλη, όταν το μέγεθος της μήτρας είναι μικρότερο εκείνου των 12 εβδομάδων κύησης, δεν υπάρχει υποψία οποιασδήποτε άλλης ενδοκοιλιακής παθολογίας και όταν ο χειρουργικός σχεδιασμός περιλαμβάνει την αποκατάσταση κυστεοκήλης, εντεροκήλης ή ορθοκήλης.

Είδη υστερεκτομής απεικονίζονται παρακάτω. Οι σκιασμένες περιοχές δείχνουν τα μέρη του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος που έχουν αφαιρεθεί.

Μερική ή υφολική υστερεκτομή

Συνεπάγεται μόνον την αφαίρεση του άνω μέρους της μήτρας, διατηρώντας τον τράχηλο της μήτρας, τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες.

Ολική ή υστερεκτομή

Συνεπάγεται την αφαίρεση της μήτρας και του τράχηλου της μήτρας, ενώ διατηρούνται οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες.

Ολική υστερεκτομή με εκτομή της ωοθήκης και της σάλπιγγος Συνεπάγεται την αφαίρεση της μήτρας και του τράχηλου της μήτρας, μαζί και ενός ή και των δύο ωοθηκών και των σαλπίγγων.

Μετά από μια υστερεκτομή η γυναίκα δεν εμμηνορροεί πλέον και δε μπορεί να μείνει έγκυος. Η υστερεκτομή εκτελείται τις πιο πολλές φορές για τη θεραπεία παθήσεων όπως η ακατάσχετη αιμορραγία, τα ινώματα, η ενδομητρίωση ή η πρόπτωση. Σ’ ένα μικρό αριθμό περιπτώσεων, η υστερεκτομή αποτελεί μέρος της θεραπευτικής αγωγής για καρκίνους όπως είναι ο καρκίνος της μήτρας ή ο καρκίνος των ωοθηκών.

Χρειάζονται τεστ Παπανικολάου οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή

Είναι σημαντικό να μιλούν οι γυναίκες με το γιατρό τους για τα μελλοντικά τεστ Παπανικολάου. Οι γυναίκες θα χρειάζονται ακόμη τακτικά διαγνωστικά επιχρίσματα κόλπου (όπου ένα δείγμα κυττάρων περισυλλέγεται από το άκρο του γυναικείου κόλπου) εάν έχουν ακόμη τον τράχηλο της μήτρας, είχαν υποβληθεί σε υστερεκτομή σαν μέρος θεραπευτικής αγωγής για γυναικολογικό καρκίνο (δηλαδή του τραχήλου της μήτρας, των ωοθηκών, τού ενδομητρίου, του γυναικείου κόλπου), εάν είχε ποτέ διαπιστωθεί μια σοβαρή ανωμαλία σ’ ένα τεστ Παπανικολάου ή αν δεν είχανε κάνει ποτέ τεστ Παπανικολάου. 

• Εάν έχει γίνει υφολική υστερεκτομή (έχει δηλαδή αφαιρεθεί μόνο το σώμα της μήτρας και έχει μείνει ο τράχηλος) και βέβαια χρειάζεται τεστ Παπανικολάου.
• Εάν η υστερεκτομή έγινε για κακοήθεια, χρειάζεται παρακολούθηση με τεστ Παπανικολάου για το ενδεχόμενο εμφάνισης αλλοιώσεων στον κόλπο.
• Το ίδιο ισχύει και για περιπτώσεις με ιστορικό προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας στο παρελθόν ή σε κάθε περίπτωση, που έγινε μεν η υστερεκτομή για άλλο λόγο (π.χ. ινομυώματα, αιμορραγίες, ενδομητρίωση), αλλά βρέθηκαν στη βιοψία αλλοιώσεις από HPV στον τράχηλο.
• Μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που έχει γίνει ολική υστερεκτομή για καλοήθη πάθηση και δεν υπήρξε ιστορικό με αλλοιώσεις από HPV, δεν συνιστάται κυτταρολογικός έλεγχος του κόλπου.

Σε περίπτωση που η γυναίκα δεν γνωρίζει τι είδος υστερεκτομής είχε τι γίνεται;
Πολλές γυναίκες δε γνωρίζουν ακριβώς σε τι είδος υστερεκτομής είχαν υποβληθεί γι αυτό είναι σημαντικό να το μάθουν από το γιατρό τους. Εάν ο γιατρός τους δεν έχει στο ιστορικό τους στοιχεία για την εγχείρηση τότε μπορεί να χρειάζεται μια εξωτερική εξέταση ή ένα γυναικολογικό υπέρηχο ή ένα επίχρισμα (δείγμα κυττάρων).