Επιμέλεια Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr
Η
Παγκόσμια Ημέρα κατά της Μηνιγγίτιδας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 24
Απριλίου. Και φέτος λοιπόν, με αφορμή τον εορτασμό, η Συνομοσπονδία
Οργανώσεων κατά της Μηνιγγίτιδας (CoΜΟ) και τα μέλη της αποσκοπούν στην
ενημέρωση των ατόμων, των οικογενειών τους και της κοινότητας σχετικά
με τα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας, τη σημασία της άμεσης θεραπείας αλλά
ακόμα και της πρόληψης, η οποία είναι διαθέσιμη μέσω του εμβολιασμού
κατά ορισμένων μορφών μηνιγγίτιδας.
Τι πρέπει να ξέρετε για τη μηνιγγίτιδα
Η
μηνιγγίτιδα είναι μια φλεγμονή που εντοπίζεται στις μήνιγγες (δηλ. στις
μεμβράνες που περιβάλλουν τον εγκέφαλο) καθώς και το υγρό που βρίσκεται
μεταξύ αυτών και που καλείται εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Οι
μηνιγγίτιδες διακρίνονται σε οξείες, χρόνιες και κεραυνοβόλες. Τα αίτια
που προκαλούν τις μηνιγγίτιδες είναι πολλά, όμως συνηθέστερα οφείλονται
σε ιούς ή βακτήρια.
Οι
ιογενής μηνιγγίτιδες παρουσιάζονται συνήθως κατά τους χειμερινούς
μήνες, με τη γενικότερη έξαρση των ιώσεων, και συνήθως έχουν καλή
πρόγνωση.
Οι
βακτηριακές μηνιγγίτιδες προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία και συνήθως
έχουν πολύ πιο σοβαρή πρόγνωση. Ο Αιμόφιλος της γρίπης, ο
Μηνιγγιτιδόκοκκος και ο Πνευμονιόκοκκος είναι τα τρία μικρόβια που
ευθύνονται συνήθως για τις βακτηριακές μηνιγγίτιδες.
Ο
Αιμόφιλος της γρίπης προκαλεί συχνότερα μηνιγγίτιδα σε βρέφη και παιδιά
ηλικίας μικρότερης των 5 ετών. Ο Μηνιγγιτιδόκοκκος προκαλεί μηνιγγίτιδα
σε μεγαλύτερα παιδιά και σε ενήλικες και μπορεί να προκαλέσει
μικρο-επιδημίες. Και τα τρία μικρόβια φιλοξενούνται συχνά στο
ρινοφάρυγγα υγιών ατόμων χωρίς να προκαλούν προβλήματα.
Η
μετάδοση της μηνιγγίτιδας γίνεται με τα σταγονίδια που εκπέμπουν οι
υγιείς φορείς αυτών των μικροβίων. Τα μικρόβια από το ρινοφάρυγγα που
βρίσκονται, μπαίνουν στο αίμα και από εκεί κυκλοφορούν μέχρι τους
μήνιγγες. Σπανιότερα η μηνιγγίτιδα μπορεί να προκληθεί από άλλες
λοιμώξεις (π.χ. από ωτίτιδες).
Οι
κλινικές εκδηλώσεις που προκαλούν οι μηνιγγίτιδες ποικίλλουν ανάλογα με
την ηλικία, τη γενικότερη κατάσταση του ατόμου και το είδος του
μικροβίου. Στα βρέφη η συμπτωματολογία είναι ασαφής και η διάγνωση πολύ
δύσκολη.
Η
μηνιγγίτιδα δεν είναι εύκολο να αναγνωριστεί στα πρώιμα στάδια, και τα
συμπτώματα της μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα της κοινής γρίπης.
Στα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες τα κύρια συμπτώματα που
προειδοποιούν για μηνιγγίτιδα είναι ο αιφνίδιος υψηλός πυρετός, η
ευερεθιστικότητα, ο εμετός, η κεφαλαλγία, η δυσκαμψία του αυχένα, η
ευαισθησία στο φως, η υπνηλία, ο μυϊκός πόνος και ο πόνος στα πόδια.
Σπανιότερα, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει και δερματικό εξάνθημα, κάτι
που συνήθως υποδηλώνει βαριά νόσο.
Αν
η νόσος δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα τότε ο ασθενής μπορεί να πέσει ακόμα
και σε κώμα. Η θεραπεία της μηνιγγίτιδας πρέπει να γίνεται πάντοτε στο
νοσοκομείο με τη χορήγηση των κατάλληλων αντιβιοτικών. Όσο νωρίτερα
αρχίσει η θεραπεία τόσο καλύτερη είναι και η έκβαση της νόσου.
Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου Στις 4 πρώτες ώρες:
• πυρετός
• λήθαργος
• πόνος στα μάτια
• άρνηση λήψης τροφής
• μη φυσιολογικό χρώμα του δέρματος
21-15 ώρες μετά τα πρώτα συμπτώματα:
• εξάνθημα
• φωτοφοβία
• αυχενική δυσκαμψία
15-24 ώρες μετά τα πρώτα συμπτώματα:
• μη αίσθηση του χώρου
• σηπτικό σοκ
Στατιστικά Στοιχεία
Κάθε
χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν από
μηνιγγίτιδα, ή πάσχουν από αναπηρίες που προκαλούνται από τη
μηνιγγίτιδα.
Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα, η οποία είναι η πιο σοβαρή και κοινή μορφή, προκαλεί περίπου 170.000 θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Οι
επιζώντες της μηνιγγίτιδας βλέπουν τη ζωή τους να αλλάζει ως αποτέλεσμα
των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της ασθένειας, οι οποίες μπορεί να είναι
κώφωση, εγκεφαλικές βλάβες, κλπ.
Ενώ η ασθένεια μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών, τα βρέφη, τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο.
Πολλοί
άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια, ούτε γνωρίζουν
ότι πολλοί τύποι της μηνιγγίτιδας προλαμβάνονται με εμβολιασμό.
Σύμφωνα
με τα δεδομένα του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας, μόνο κατά το
χρονικό διάστημα του Iανουαρίου 2013, δηλώθηκαν συνολικά 28 κρούσματα
μηνιγγίτιδας, από τα οποία τα 9 αφορούσαν την μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο.. Τα περισσότερα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου εμφανίζονται σε βρέφη και παιδιά έως 4 ετών και ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 15 – 19 ετών.
Τα περισσότερα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σημειώνονται κατά τους χειμερινούς μήνες και στην αρχή της άνοιξης. Αντίθετα, τα κρούσματα ιογενούς μηνιγγίτιδας σημειώνονται ως επί το πλείστον από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο.
Εμβολιασμός
Προς το παρόν δεν υπάρχει εμβόλιο για την προστασία από όλα τα μικρόβια που μπορούν να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα.
Για
τον μηνιγγιτιδόκοκκο, υπάρχουν εμβόλια για τους τύπους A & C καθώς
και το πολυδύναμο εμβόλιο για τους τύπους A,C,Y & W-135. Για τον
μηνιγγιτιδόκοκκο της ομάδας Β που προκαλεί και τα πιο πολλά κρούσματα
στην Ελλάδα δεν υπάρχει εμβόλιο.
Εάν
κάποιος αρρωστήσει και υπάρξει εργαστηριακή επιβεβαίωση ότι ο
μηνιγγιτιδόκοκκος που απομονώθηκε ήταν ομάδας A ή C, η χορήγηση του
εμβολίου γίνεται σε άτομα «υψηλού κινδύνου» και σε άλλες ειδικές
περιπτώσεις εφόσον το κρίνουν οι γιατροί.
Εμβόλιο
για τον αιμόφιλο της ομάδας b υπάρχει στην Ελλάδα όπως και σε όλες τις
Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό το μικρόβιο προκαλεί μηνιγγίτιδα σχεδόν
αποκλειστικά σε παιδιά κάτω των 4 ετών. Το εμβόλιο αποτελεί τώρα μέρος
του συνηθισμένου προγράμματος εμβολιασμού για όλα τα μωρά.
Εμβόλια
που προστατεύουν από την πνευμονιοκοκκική μηνιγγίτιδα υπάρχουν αλλά
συνιστώνται μόνο για άτομα ομάδων υψηλού κινδύνου, για παράδειγμα άτομα
με δρεπανοκυτταρική αναιμία ή άτομα που έχουν υποστεί σπληνεκτομή.
Πηγή: Υπουργείο Υγείας.
ΚΕΕΛΠΝΟ
Confederation of Meningitis Organisations Inc. (CoMO)
