O βήχας μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα;

Συντάκτης: Aλέξανδρος Γιατζίδης, Μ.D., medlabnews.gr

O επίμονος βήχας, που διαρκεί εβδομάδες, δεν οφείλεται σε ίωση ή κρυολόγημα και μπορεί να σημαίνει από μια απλή βρογχίτιδα έως κάτι πολύ πιο σοβαρό, όπως ο καρκίνος.

Ο βήχας συμβάλλει στον καθαρισμό των αναπνευστικών οδών, των βρόγχων και των πνευμόνων, από φλέγματα και ξένα σώματα όπως η σκόνη.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία του βήχα είναι το κοινό κρυολόγημα. Όταν όμως υπάρχει επίμονος ή βίαιος, έντονος βήχας, δεν πρέπει να αγνοείται.

Ο παραγωγικός βήχας είναι αυτός που συνοδεύεται από την παραγωγή φλεγμάτων σε αντίθεση με τον ξηρό βήχα που δεν παράγει φλέγματα.

Η οξεία μορφή βήχα είναι αυτή που εμφανίζεται ξαφνικά και διαρκεί λιγότερο από 2 έως 3 εβδομάδες. Αντίθετα ο χρόνιος βήχας διαρκεί για περισσότερο από 3 εβδομάδες. 

Ο βήχας είναι ένα από τα συχνότερα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα. Συνήθως οφείλεται στο γεγονός ότι ένας αναπτυσσόμενος όγκος επηρεάζει και αποφράσσει μια δίοδο του αέρα, όπως ένα βρόγχο. Μπορεί να είναι ξηρός ή να συνοδεύεται από παραγωγή πτυέλων.

Η αιμόπτυση είναι η αποβολή αιματωδών πτυέλων ή καθαρού αίματος και συνήθως εκδηλώνεται με το βήχα. Η αιμόπτυση παρατηρείται στον καρκίνο του πνεύμονα, άλλα και σε άλλες αναπνευστικές παθήσεις.

Ο πόνος στο θώρακα είναι συνεχής πόνος σε ένα σημείο ή μια περιοχή του θώρακα. Ο πόνος επιμένει και μπορεί να έχει ή να μην έχει σχέση με το βήχα που πιθανόν να συνυπάρχει.

Επίσης, είναι πιθανόν να υπάρχουν συμπτώματα λόγω των μεταστάσεων που δημιουργεί ο καρκίνος του πνεύμονα: πονοκέφαλος, αδυναμία, πόνος σε διάφορα μέρη του σώματος, κατάγματα οστών, αιμορραγία.

Σε περιπτώσεις που ο βήχας είναι έντονος και επηρεάζει την καθημερινή δραστηριότητα και τον ύπνο των ασθενών χρησιμοποιούνται ειδικά φάρμακα που τον καταστέλλουν άμεσα χωρίς να έχουν δράση έναντι του καρκίνου. Τα φάρμακα αυτά υπάρχουν με την μορφή σιροπιών, χαπιών ή εισπνεόμενης σκόνης και θα πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται μόνο μετά την οδηγία του θεράποντος ιατρού γιατί οι παρενέργειές κάποιων εξ αυτών επηρεάζουν την αναπνευστική λειτουργία.

Ο καρκίνος του πνεύμονα προσβάλλει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες. Ενώ παλαιότερα ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν ένα θλιβερό προνόμιο των ανδρών, σήμερα λόγω της δραματικής αύξησης της συχνότητας του καπνίσματος που σημειώνεται στις γυναίκες, ο καρκίνος αυτός προσβάλλει ένα μεγάλο και συνεχώς αυξανόμενο αριθμό γυναικών.

Ο πρωτοπαθής καρκίνος του πνεύμονα προκαλείται από κακοήθη βλάβη των πνευμονικών κυττάρων, τα οποία σχηματίζουν κακοήθη όγκο στον ιστό των πνευμόνων. Γενικότερα προσβάλλει άνδρες και γυναίκες, ωστόσο τα τελευταία χρόνια νοσούν όλο και περισσότερες νεαρές γυναίκες. Αποτελεί την πρώτη κατά σειρά συνηθέστερη αιτία θανάτου από καρκίνο.

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι:

1.   Επίμονος βήχας

Αιμόπτυση (αίμα που παράγεται με το βήχα)

Πόνος στο στήθος

Βραχνάδα

αναπνευστικός συριγμός (σφύριγμα από τους πνεύμονες κατά την αναπνοή)

πυρετός

πληκτροδακτυλία (μη φυσιολογική κύρτωση των νυχιών των χεριών)

Ξαφνική εμφάνιση δύσπνοιας

Βραχύπνοια (βραχεία επιπόλαια αναπνοή) ή εύκολη κόπωση

Πρήξιμο προσώπου και λαιμού

Ανορεξία και απώλεια βάρους

Επαναλαμβανόμενες αναπνευστικές μολύνσεις (πνευμονία, βρογχίτιδα)

Κούραση, εξάντληση

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
το κάπνισμα
η παρατεταμένη έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες (π.χ. έκθεση στο εργασιακό περιβάλλον)
το οικογενειακό ιστορικό

Πώς γίνεται η διάγνωση;

ακτινογραφία θώρακα

εξέταση πτυέλων

βρογχοσκόπηση

βιοψία

αξονική τομογραφία

Η διάγνωση βασίζεται στο οικογενειακό, ατομικό και επαγγελματικό ιστορικό του ασθενούς, στην κλινική εξέταση και στις συμπληρωματικές εξετάσεις (π.χ. εξέταση των πτυέλων, ακτινογραφία του θώρακα, αξονική τομογραφία του θώρακα και βιοψία).

Γεγονός είναι ότι κανένα από τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν δεν είναι ειδικό για τη νόσο. Κανένα από αυτά από μόνο του δε βάζει τη σφραγίδα της διάγνωσης στον ασθενή, απλά θα έπρεπε να εγείρει υπόνοιες προσβολής της νόσου.

Άνθρωποι που κινδυνεύουν περισσότερο από καρκίνο του πνεύμονα, όπως οι καπνιστές, πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικοί. Είναι βέβαια καλύτερα να σταματήσουν το γρηγορότερο την καταστροφική τους συνήθεια, αλλά παράλληλα να εξετάζονται άμεσα από το γιατρό τους σε περίπτωση που παρουσιάζουν ένα ή περισσότερα από τα πιο πάνω συμπτώματα.

Περίπου 85% των ασθενών βρίσκονται στο στάδιο 3Β ή 4 της νόσου όταν γίνεται η διάγνωση. Στα στάδια αυτά δεν είναι πλέον δυνατόν να γίνει η πλήρης χειρουργική αφαίρεση του όγκου.

Στο 25 % των ασθενών ο καρκίνος του πνεύμονα δεν έχει προχωρήσει και μπορεί ο χειρούργος να αφαιρέσει πλήρως τον όγκο, οπότε οι πιθανότητες ίασης είναι πολύ ψηλές.

Το ψηλό ποσοστό θανάτων που παρατηρείται στον καρκίνο του πνεύμονα, είναι κατά κύριο λόγο συνέπεια του γεγονότος ότι οι ασθενείς παρουσιάζονται στον χειρουργό με σημαντική καθυστέρηση, όταν ήδη η νόσος έχει ξαπλωθεί τοπικά ή έχει κάνει μεταστάσεις σε άλλα όργανα.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Ο καρκίνος του πνεύμονα, εφόσον έχει εντοπιστεί σε αρχικό στάδιο, αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με χειρουργική επέμβαση. Συνήθως όμως η διάγνωση γίνεται όταν ο καρκίνος έχει πλέον εξαπλωθεί και οι θεραπείες που χρησιμοποιούνται (χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία) απλώς ανακουφίζουν από τα συμπτώματα και επιβραδύνουν τη νόσο. Ο καρκίνος αυτός είναι η πρώτη κατά σειρά αιτία θανάτου από καρκίνο.