Προσοχή στις ιατρικές εφαρμογές για smartphones, μπορεί να είναι αναξιόπιστες ή ακόμα και επικίνδυνες για την υγεία σας.

Επιμέλεια Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μορ. βιολόγος, medlabnews.gr

Πόσο αξιόπιστες είναι τελικά οι ιατρικές εφαρμογές για τα smartphones;

Μέχρι στιγμής έχουμε δει αρκετές αναφορές στις «10 καλύτερες ιατρικές εφαρμογές». Ιατρικά Λεξικά, άτλαντες ανατομίας, ψηφιοποιημένα ιατρικά μαθήματα, φαρμακολογίες, αρχεία ασθενών ή και παθήσεων είναι μερικές από τις εφαρμογές που έχουν κυκλοφορήσει και έχουν μεγάλη απήχηση για τα smartphones.

Τι γίνεται όμως με τις υπόλοιπες που δεν είναι ανάμεσα σε αυτές; 

Μία ομάδα φοιτητών δημοσιογραφίας από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, υπό την επίβλεψη της Καθ. Ερευνητικής Δημοσιογραφίας Rochelle Sharpe, ασχολήθηκε με ιατρικές εφαρμογές της Apple και της Google σε μία προσπάθεια να αξιολογηθεί η αξιοπιστία τους και το κατά πόσο τα κίνητρα πίσω από τις εφαρμογές είναι άδολα και δεν έχουν σκοπό την παραπλάνηση του κοινού. Έναυσμα για την έρευνα ήταν παραπλανητικές εφαρμογές που ισχυρίζονταν ότι θεραπεύουν την ακμή με το φως που βγαίνει από την οθόνη του τηλεφώνου, τις οποίες και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου στις Η.Π.Α. κατήργησε στα μέσα του 2011.

Οι φοιτητές αξιολόγησαν 1.500 εφαρμογές της Apple και της Google που συνδέονται με την υγεία εκτελώντας κάποιου τύπου «διάγνωση». Από τις 1.500 εφαρμογές που αξιολογήθηκαν, οι 331 ισχυρίζονταν ότι έκαναν κάποιου είδους θεραπεία. Το 43% χρησιμοποιούσε τα ηχεία ή το μικρόφωνο της συσκευής για τη «θεραπεία», ενώ μία ντουζίνα χρησιμοποιούσε φως από την οθόνη του κινητού. Δύο εφαρμογές χρησιμοποιούσαν τη δόνηση του τηλεφώνου ως μέσο θεραπείας. Το σημαντικό επίσης είναι ότι όλες αυτές οι εφαρμογές πωλούνταν, δεν ήταν δωρεάν ώστε να απορριφθούν ίσως από το κοινό ως «ψυχαγωγικές εφαρμογές» χωρίς χρηστική αξία.

Οι ιατρικές εφαρμογές αυτού του τύπου υπόσχονται γρήγορη λύση σε πολλά ιατρικά και όχι μόνο προβλήματα, θεραπεύουν τον αλκοολισμό, «χτίζουν» κοιλιακούς, υπόσχονται ανακούφιση από τον πόνο, το άγχος, το τραύλισμα, ακόμη και το βούισμα στα αυτιά. Οι περισσότερες από αυτές τις εφαρμογές δεν ακολουθούν καθιερωμένες ιατρικές οδηγίες, και ελάχιστες έχουν ελεγχθεί με κάποιο είδος κλινικής έρευνας.

Όταν η Apple ερωτήθηκε σχετικά με τις εφαρμογές της, αρνήθηκε να συζητήσει τις ίδιες τις εφαρμογές ή τις διαδικασίες με τις οποίες αναπτύχθηκαν. Οι κατευθυντήριες γραμμές που δίνει η εταιρεία στους προγραμματιστές της, αφορούν την απόρριψη εφαρμογών που κρασάρουν, που έχουν σφάλματα, που δεν αποδίδουν όπως διαφημίζονται ή έχουν σεξουαλικό περιεχόμενο. Ομοίως, ούτε η Google δέχτηκε να συζητήσει για τις εφαρμογές, ενώ οι κατευθυντήριες γραμμές της αφορούν την απόρριψη εφαρμογών με σεξουαλικό περιεχόμενο, σκηνές βίας ή οτιδήποτε μπορεί να βλάψει τους χρήστες.

Οι ιατρικές εφαρμογές μπορούν πολύ εύκολα να βλάψουν τους χρήστες, προσφέροντας λανθασμένη πληροφόρηση ή ωθώντας τους να αγνοήσουν συμπτώματα που χρήζουν ιατρικής παρακολούθησης.

Οι εφαρμογές που χρησιμοποιούν φως για τη «θεραπεία» παθήσεων όπως η ακμή και το σύνδρομο κατάθλιψης S.A.D. στηρίζονται στη λογική της φωτοδυναμικής θεραπείας που όντως έχει εφαρμογή σε τέτοιου είδους προβλήματα. Το φως όμως που βγαίνει από την οθόνη του κινητού, σαφώς και δεν είναι στο κατάλληλο μήκος κύματος, ούτε έχει την απαιτούμενη ισχύ για τη θεραπεία.

Πρόσφατες έρευνες επίσης αξιολογούν ως επικίνδυνες τις εφαρμογές που ισχυρίζονται ότι κάνουν διάγνωση του καρκίνου του δέρματος από φωτογραφίες δερματικών αλλοιώσεων. Συγκεκριμένα οι ερευνητές αναφέρουν ότι 3 από τις 4 εφαρμογές που ελέγχθηκαν, έδωσαν λάθος διάγνωση σε πάνω από το 30% των μελανωμάτων (ένα τεράστιο ποσοστό), αξιολογώντας τα ως «μη ανησυχητικά». Η χρήση τέτοιου τύπου εφαρμογών αντί της επιστημονικής διάγνωσης από τον εξειδικευμένο ιατρό, μπορεί να καθυστερήσει τη διάγνωση και να βλάψει τον χρήστη.

Το FDA συντάσσει κανονισμούς σχετικά με το ποιου τύπου ιατρικές εφαρμογές θα πρέπει να έχουν την έγκριση της κυβέρνησης προτού βγουν στην αγορά. Ωστόσο η εφαρμογή των κανονισμών προκαλεί τις ανάλογες αντικρουόμενες απόψεις, δηλαδή πως η εποπτεία της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα θα καταπνίξει την καινοτομία και την ανάπτυξη μίας πολλά υποσχόμενου αγοράς.

Μέχρι να θεσπιστούν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των χρηστών, δείτε κάποιους κανόνες που θα σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε εάν μία ιατρική εφαρμογή είναι κατάλληλη για εσάς και αν έχει νόημα να τη χρησιμοποιήσετε:

1. Να θυμάστε πάντα ότι οι εφαρμογές για τα smartphones δεν διαφέρουν από τη λοιπή ιατρική πληροφόρηση στο internet. Οπότε ακολουθήστε τους ίδιους κανόνες για το αν μπορείτε να την εμπιστευτείτε ή όχι.
2. Να θυμάστε ότι ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει ή να δημοσιεύσει ότι θέλει σε μορφή εφαρμογής, με σκοπό να σας περάσει τον δικό του τρόπο σκέψης ή να πάρετε αποφάσεις που θα ευνοήσουν αυτόν και όχι εσάς.
3. Παραμείνετε αντικειμενικοί. Εμπιστευτείτε τη διαίσθησή σας και την κοινή λογική. Εάν κάποια εφαρμογή μοιάζει «πολύ καλή για να είναι αληθινή» πιθανόν δεν είναι αξιόπιστη. Οι εφαρμογές που ισχυρίζονται ότι μπορούν να σας θεραπεύσουν δεν είναι ασφαλείς.
4. Οι εφαρμογές που ισχυρίζονται ότι μπορούν να διαγνώσουν ιατρικά προβλήματα μπορεί να είναι επικίνδυνες. Χρησιμοποιώντας τις μπορεί να έρθετε αντιμέτωποι με μία λάθος «διάγνωση» ή να αγνοήσετε συμπτώματα που χρήζουν ιατρικής παρακολούθησης. 
5. Να είστε προσεκτικοί με το ποια App Stores χρησιμοποιείτε. Ορισμένα από αυτά προβλέπουν αυστηρό έλεγχο των εφαρμογών πριν από την έγκρισή τους για δημόσια χρήση. Ακόμα και σε αυτή όμως την περίπτωση, ακολουθήστε τους πιο πάνω κανόνες.
6. Δείτε τις αξιολογήσεις των εφαρμογών. Εάν υπάρχουν λιγότερα από 10 σχόλια και έχουν 5 αστέρια στην αξιολόγηση, να είστε ακόμα πιο επιφυλακτικοί.
7. Κάντε έρευνά. Ποιος ανέπτυξε την εφαρμογή; Ποιος τη χρηματοδοτεί; Είναι αξιόπιστη εταιρεία; Υπάρχουν γιατροί πίσω από την ανάπτυξη της εφαρμογής; Κάντε έρευνα στην ιστοσελίδα της εταιρείας, δείτε τα σχόλια άλλων χρηστών και να είστε πάντα επιφυλακτικοί.

Πηγές: mobiHealthNews.com, washingtonpost.com