Οι έξυπνοι άνθρωποι μπορεί να ανιχνεύουν περισσότερα πράγματα που εγείρουν την ανησυχία τους.
Επιμέλεια – Μετάφραση: Ελεάνα Πανδιά, Επικοινωνιολόγος, MA, υπ. διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
Συγγραφέας: David Wilson
Αν είστε ανήσυχοι, μη φοβάστε: μπορεί η ανησυχία σας να είναι ένδειξη υψηλού δείκτη νοημοσύνης.
Μια τέτοια ιδέα δεν είναι πρωτάκουστη: ανήκει στην κατηγορία των ρητών
«η άγνοια είναι ευτυχία», «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι», αλλά από την
ανάποδη. Ας δούμε τώρα αν ο ισχυρισμός ότι η γνώση συσχετίζεται με την
αγωνία, τεκμηριώνεται επιστημονικά.
Σε μια
πρόσφατη έρευνα, ο ψυχολόγος Alexander Penney και οι συνάδελφοί του
μελέτησαν περισσότερους από εκατό φοιτητές στο πανεπιστήμιο Lakehead
στην πόλη Οντάριο του Καναδά και τους ρώτησαν σχετικά με τα επίπεδα της
ανησυχίας που ένιωθαν.
Οι
ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι φοιτητές που είχαν περισσότερο άγχος – για
παράδειγμα εκείνοι που συμφωνούσαν με δηλώσεις αυτοαναφοράς όπως, «πάντα
ανησυχώ για κάτι»- είχαν υψηλότερη βαθμολογία σε τεστ λεξιλογικής κατανόησης.
Η αντίληψη
πως οι ανήσυχοι άνθρωποι είναι ευφυείς υποστηρίζεται από ένα παράξενο
πείραμα που σχεδίασαν το 2012 οι ψυχολόγοι Tsachi Ein – Dor και Orgad
Tal από το Διεπιστημονικό Κέντρο Herzliya στο Ισραήλ. Μέρος του
σχεδιασμού του πειράματος ήταν η δήθεν τυχαία εισαγωγή αγχογόνων
παραγόντων σε ογδόντα φοιτητές.
Στους
φοιτητές – συμμετέχοντες του πειράματος ανατέθηκε η αξιολόγηση έργων
τέχνης όπως παρουσιάζονταν μέσω ενός λογισμικού στον υπολογιστή. Αυτό
ήταν το σενάριο του πειράματος και όσο αυτό εκτυλισσόταν, οι φοιτητές
υποτίθεται ότι ενεργοποιούσαν ένα ιό στον υπολογιστή (αυτό φυσικά
συνέβαινε αυτόματα χωρίς να ευθύνονται οι συμμετέχοντες). Στη συνέχεια,
μια πειραματική συνεργός, επαγγελματίας ηθοποιός τους ζήτησε να βρουν
τεχνική υποστήριξη το συντομότερο δυνατό. Καθώς προσπαθούσαν να βρουν
τεχνικούς, έρχονταν αντιμέτωποι με τέσσερις επιπλέον προκλήσεις. Για
παράδειγμα, στο διάδρομο συναντούσαν κάποιον που τους παρακαλούσε να
συμμετέχουν σε μια έρευνα ή σταματούσαν για να βοηθήσουν κάποιον που όλα
του τα χαρτιά είχαν πέσει στο πάτωμα. Όσο πιο υψηλές βαθμολογίες
συγκέντρωναν οι συμμετέχοντες στις μετρήσεις του άγχους, τόσο
περισσότερο συγκεντρώνονταν αποκλειστικά στην επίτευξη του στόχου: στην αποκατάσταση του τεχνικού προβλήματος του υπολογιστή.
Οι Ein – Dor και Tal δήλωσαν σχετικά με την έρευνα : «Βρήκαμε ότι οι
ανήσυχοι συμμετέχοντες δεν ανέχονταν τις καθυστερήσεις που προέκυπταν
στην προσπάθειά τους να παραδώσουν ένα επείγον μήνυμα». Οι νευρικοί και ανήσυχοι συμμετέχοντες αποδείχτηκαν περισσότερο αποτελεσματικοί και «έτοιμοι για δράση».
Προηγούμενες
έρευνες των Ein – Dor και Tal έδειξαν ότι οι ανήσυχοι άνθρωποι
διαισθάνονται τις απειλές γρηγορότερα από τους ήρεμους – ακόμα και τη
μυρωδιά του καπνού. Οι ερευνητές θεωρούν πως η ανησυχία δε σας κάνει νευρωτικούς, αλλά διαισθητικούς.
Σε μια
ακόμα έρευνα, αυτή του ψυχιάτρου Jeremy Coplan από το Ιατρικό Κέντρο
Suny στη Νέα Υόρκη, συμμετείχαν άνθρωποι που υπέφεραν από γενικευμένες
αγχώδεις διαταραχές. Ο Coplan και οι συνεργάτες του βρήκαν ότι όσοι
είχαν εκδηλώσει τα πιο βαριά συμπτώματα είχαν πιο υψηλό δείκτη
νοημοσύνης από εκείνους με τα ηπιότερα συμπτώματα.
Η άποψη ότι οι ανήσυχοι άνθρωποι είναι περισσότερο πολυμήχανοι από το μέσο όρο μπορεί να έχει κάποια βάση – ένα
ανήσυχο μυαλό είναι διερευνητικό και οι πιο έξυπνοι άνθρωποι μπορεί να
έχουν τη γνωστική ευελιξία να εξετάζουν κάθε κατάσταση από πολλές
πλευρές. Όπως έγραψε ο Penney και οι συνεργάτες του στη δική τους έρευνα, «είναι
πιθανό οι περισσότερο λεκτικά ευφυείς άνθρωποι να μπορούν να
ανακαλέσουν γεγονότα του παρελθόντος και να φανταστούν μελλοντικά
γεγονότα με περισσότερη λεπτομέρεια, γεγονός που τους προκαλεί αγωνία
και ανησυχία».
Αυτός ο
συσχετισμός – αν αποδειχτεί αληθινός- ισχύει αμφίδρομα. Τα παιδιά που
έχουν προδιάθεση στο άγχος μπορεί να είναι περισσότερο εργατικά και
συνεπή στο σχολείο για παράδειγμα και με αυτό τον τρόπο βελτιώνουν τη
νοημοσύνη τους. Οι έξυπνοι άνθρωποι μπορεί να ανιχνεύουν περισσότερα πράγματα που εγείρουν την ανησυχία τους.
Κάποιος
που φοβάται τις πτήσεις με αεροπλάνο, θα δημιουργήσει κάθε είδους
ευφάνταστα σενάρια, λέει ο ψυχοθεραπευτής Jonathan Alpert, που επίσης
θεωρεί το άγχος ένα είδος επαγρύπνησης. Από το μυαλό ενός
φοβικού θα περάσει η ιδέα ότι ο μηχανικός αεροσκαφών ήταν κουρασμένος
και δεν έκανε ενδελεχή έλεγχο του αεροπλάνου και από το μυαλό ενός
αγχώδη θα περάσει η ιδέα ότι μπορεί ένα πουλί να παρασυρθεί μέσα στον
κινητήρα του αεροπλάνου και ούτω καθεξής.
Αν η
δημιουργία ανησυχητικών σεναρίων μπορεί να έχει κάποια ρεαλιστική βάση
σε μελλοντικά γεγονότα τότε, σύμφωνα με τον ψυχοθεραπευτή Allen Wagner,
μπορεί να οδηγήσει σε ιδέες για την ασφάλεια όλων που προβλέπουν και
εμποδίζουν την έλευση καταστροφών και αυτό αν μη τι άλλο είναι έξυπνο.
Αυτή η
ερμηνεία του άγχους έρχεται σε αντίθεση με άλλες μελέτες που δείχνουν
ότι υπάρχει αρνητική συσχέτιση μεταξύ της νοημοσύνης και του άγχους.
Στη μελέτη του Coplan που δείχνει ότι υψηλή νοημοσύνη συνδέεται με
σοβαρά συμπτώματα αγχωδών διαταραχών, στην ομάδα ελέγχου οι πιο ευφυείς
ήταν εκείνοι που ανησυχούσαν λιγότερο.
Σύμφωνα με
το Robert Epstein, ψυχολόγο στο Αμερικανικό Ινστιτούτο για την έρευνα
της ανθρώπινης συμπεριφοράς και την τεχνολογία, όσο πιο έξυπνοι είστε, άλλο τόσο χαλαροί νιώθετε.
«Υπάρχουν εξαιρέσεις προφανώς, αλλά το βασικό εύρημα έχει αποδειχτεί.
Μια εξήγηση για τον αρνητικό συσχετισμό του υψηλού δείκτη νοημοσύνης με
το άγχος είναι αρκετά απλός: όταν αγχωνόμαστε δεν σκεφτόμαστε καθαρά»,
σημειώνει ο Epstein.
Ωστόσο, η υποψία πως η ανησυχία μπορεί να σχετίζεται με υπεροχή στη νοημοσύνη παραμένει.
Πολλοί εξαιρετικοί στοχαστές υπέφεραν από άγχος, όπως ο Νίκολα Τέσλα, ο
Τασαρλς Ντάργουιν και Κερτ Γκέντελ. Παρά την επιβλητική του παρουσία ο
Άμπρααμ Λίνκολν ένιωθε συχνά ανήσυχος, ο ίδιος περιέγραφε τον εαυτό του
ως άτομο με νευρική ιδιοσυγκρασία. Ένα ποίημα που αποδίδεται στον
Λίνκολν περιγράφει την αγωνία που ένιωθε ο 16ος Πρόεδρος των Η.Π.Α (To
ease me of this power to think, that through my bosom raves, I’ll
headlong leap from hell’s high brink and wallow in its waves). Σε
ελεύθερη μετάφραση ο Λίνκολν έγραφε κάτι σαν: «Για να γαληνέψω αυτή τη
δύναμη της σκέψης που ουρλιάζει μέσα από το στήθος μου, θα πετάξω μακριά
από το χείλος της κολάσεως και θα κουρνιάσω στα κύματά του».
Ο
ζωγράφος Έντβαρντ Μουνχ, λέγεται ότι εμπνεύστηκε το αριστούργημά του
«Κραυγή», κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού την οποία βίωνε ως μια
ατελείωτη κραυγή που διαπερνούσε τη φύση.
Όποιο και
αν είναι το επίπεδο της δημιουργικότητάς σας, αν σας πλημμυρίζει η
αγωνία, το πιθανότερο είναι ότι θα γνωρίζετε τον τρόπο να αποφεύγετε
τους κινδύνους. Καλύτερα να είστε ζωντανοί και ανήσυχοι παρά χαλαροί και
νεκροί.
Την επόμενη φορά λοιπόν, που κάποιος θα σας προτείνει να ηρεμήσετε, εξηγήστε του τις αρετές της νευρικότητας. Η νευρικότητα μπορεί να περάσει και ως συνέπεια, εμμονή στη λεπτομέρεια και υψηλή νοημοσύνη στο χώρο εργασίας.
Κανείς δεν προκρίνει την παράνοια, αλλά μια ήπια ανησυχία μπορεί να
είναι κάτι για το οποίο μπορείτε να καυχιέστε. Αν μη τι άλλο, δε θα σας
αφήσει να γίνετε αλαζόνες με την ησυχία σας!
Πηγή: http://www.slate.com
