Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Η Ελληνίδα πρωτοπόρος στη μάχη για χειραφέτηση και δίκαιη ανάπτυξη

Το αίτημα για οικονομική ασφάλεια, δηλαδή για εργασία με δικαιώματα και δίκαιη αμοιβή, επανέρχεται βίαια και όλο πιο συχνά στο προσκήνιο των κοινωνικών αγώνων και ιδιαίτερα της νέας γενιάς και των γυναικών. Το ίδιο ασφαλώς συμβαίνει και με τη διεκδίκηση μιας καλλίτερης ποιότητας ζωής καθώς και αυτή καταρρέει κάτω από το βάρος της ύφεσης και των πολιτικών λιτότητας.

Είναι φανερό ότι οι πολλαπλές διακρίσεις σε βάρος των γυναικών στην περίοδο της κρίσης εντείνονται. Και δεν είναι καθόλου παράξενο που η Ελληνίδα σήμερα, ως μάννα και σύζυγος, σηκώνει ένα τεράστιο βάρος εξαιτίας της πολύχρονης κρίσης που βιώνουμε. Είναι η πρώτη που υποφέρει όταν το «τσουκάλι» δεν αρκεί για να θρέψει την οικογένεια. Είναι η πρώτη που κλαίει όταν το παιδί της δεν έχει δεκατιανό στο σχολείο ή ζεστά ρούχα για να ντυθεί. Είναι η πρώτη που ως άνεργη νιώθει ανήμπορη να στηρίξει την οικογένεια. Αυτή πρώτη αντιλαμβάνεται την αγωνία του συζύγου που είτε χάνει τη δουλειά του είτε μειώνεται ο μισθός ή η σύνταξη. Εκείνη πρώτη αφουγκράζεται το άγχος της κόρης και του γιού που δεν βρίσκει δουλειά ή δεν μπορεί να συνεχίσει τις σπουδές του.

Οι δυνάμεις του κατεστημένου, που δημιούργησαν την κρίση και επωφελούνται από αυτή, προσπάθησαν με αυτούς τους τρόπους να χειραγωγήσουν τις δυνάμεις του μόχθου και της εργασίας, αξιοποιώντας όλα τα μέσα. Ωστόσο, ούτε η ιστορική λήθη ούτε και το ψυχολογικό μαρτύριο της αυτομαστίγωσης από ενοχικά σύνδρομα, μπορούν να κάμψουν το γυναικείο κίνημα.

Σε ακόμη πιο δύσκολους καιρούς, οι γυναίκες – ως, ίσως, ο πιο ευαίσθητος κοινωνικός δέκτης – ύψωσαν τη σημαία του αγώνα και της αντίστασης κατά της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Χαρακτηριστική είναι η 8^η Μαρτίου του 1857, όταν εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη διεκδίκησαν καλλίτερες συνθήκες εργασίας και αύξηση των μισθών τους. Δυο χρόνια αργότερα, οι γυναίκες που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις εναντίον της απάνθρωπης μεταχείρισής τους, οργάνωσαν το πρώτο εργατικό σωματείο γυναικών και συνέχισαν τον αγώνα για τη χειραφέτηση τους. Το σύνθημά τους «Ψωμί και Τριαντάφυλλα» συμπύκνωσε το δίκιο του αγώνα τους και πυροδότησε ριζοσπαστικές προσεγγίσεις που ανέδειξαν τη γυναίκα σε ισότιμο παράγοντα της οικογενειακής, της κοινωνικής, της πολιτικής και της οικονομικής ζωής.

Ιστορικά, καταγράφονται παραδείγματα αγωνιστικής παρουσίας των γυναικών. Ήδη από τη Γαλλική επανάσταση, οι γυναίκες του Παρισιού ζητούσαν «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα». Στις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τη Γερμανία το γυναικείο κίνημα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα για χειραφέτηση και κοινωνική απελευθέρωση. Το φεμινιστικό κίνημα βρέθηκε στο απόγειο της ανάπτυξής του στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 για να φτάσουμε το 1975 στην ανάδειξη των γυναικείων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο και την καθιέρωση της 8^ης Μαρτίου από τον ΟΗΕ, ως Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας.

Πράγματι, στη διάρκεια του εικοστού αιώνα η θέση των γυναικών στην εργασία και την κοινωνία βελτιώθηκε, πλην όμως όχι παντού και όχι καθολικά. Το δικαίωμα ψήφου, η ανάληψη υψηλών πολιτικών ρόλων, η ίση μισθολογική μεταχείριση, η σωματική αυτοδιάθεση, η καταδίκη της βίας, η πρόσβαση στην εκπαίδευση την έκφραση και τον πολιτισμό, αποτελούν πλέον αυτονόητες κατακτήσεις σε μια σειρά από χώρες.

Επίσης, είναι αλήθεια ότι στις μέρες μας, σε πολλές χώρες, το πολιτικό της μήνυμα της ημέρας αυτής αποδυναμώθηκε αισθητά. Άλλοτε γιατί εμπορευματοποιήθηκε και άλλοτε γιατί εκλήφθηκε ως ευκαιρία για να εκφράσουν οι άνδρες την αγάπη τους στις γυναίκες, όπως κατά την Ημέρα της Μητέρας και του Αγίου Βαλεντίνο. Άλλοτε βέβαια, το μήνυμα αυτό διαστρεβλώθηκε ως δήθεν προσπάθεια των γυναικών να «καπελώσουν» τους άνδρες.

Όμως, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας αποκτά και πάλι την ουσιαστική της σημασία καθώς η απληστία, η βουλιμία και η επιθετικότητα των μεγάλων συμφερόντων οξύνουν τις πραγματικές αντιθέσεις.

Το γυναικείο κίνημα είναι ξανά παρόν και έτοιμο να δώσει νέες μάχες. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, το γεγονός ότι στην κυβέρνηση βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ, διαμορφώνει ένα ευνοϊκότερο πλαίσιο και δίνει καλλίτερες προοπτικές για την επιτυχή έκβαση των αγώνων τους. Παράλληλα με τη μάχη κατά της βίας, του ρατσισμού και της εκμετάλλευσης, το γυναικείο κίνημα στη χώρα μας καλείται να δώσει και τη δημιουργική μάχη της δίκαιης ανάπτυξης. Τώρα που τα σημάδια της ανάκαμψης είναι ήδη ορατά, η Ελληνίδα γυναίκα ξέρει και μπορεί να δώσει και αυτή τη μάχη, με έμπνευση και αυτοπεποίθηση.

Χρυσούλα Κατσαβριά – Σιωροπούλου

Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Καρδίτσας