 |
| Φωτογραφία: Panagiota Anagnost |
Βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, στο άλλοτε Βαρούσι. Ο μεγαλοπρεπής ναός, στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδή με τρούλο, αντικατέστησε πασσαλόπηκτο κτίσμα της ύστερης Τουρκοκρατίας.
 |
| Μητροπολιτικός ναός Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης... Καρδίτσα, δεκαετία 1920! |
Ο μεγαλοπρεπής ναός, στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδή με τρούλο, βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, στο άλλοτε Βαρούσι. Αντικατέστησε πασσαλόπηκτο κτίσμα της ύστερης τουρκοκρατίας. Είναι χτισμένος από ασβεστόλιθο του λατομείου Ρούσσου και ψαμμόλιθο, ο οποίος προέρχεται πιθανότατα από κτήρια της αρχαίας Μητρόπολης. Η ανέγερσή του άρχισε το 1887 και ολοκληρώθηκε, μετά από πολλές περιπέτειες, το 1911. Τα πρώτα χρήματα συγκεντρώθηκαν με εράνους. Ο δήμαρχος Χρήστος Λάππας είχε επιβάλει για το σκοπό αυτό πρόσθετο φόρο στις αγοραπωλησίες της αγοράς. Το 1896, το τεράστιο ημιτελές κτίσμα θύμιζε «πύργο της Βαβέλ» και ο Αλ. Φιλαδελφεύς σχολίαζε ειρωνικά ότι σε περίπτωση ανάγκης, θα μπορούσε τουλάχιστον να καταφύγει εκεί «ολόκληρος η πολίχνη συν γυναιξί και τέκνοις με τα σκεύη και κτήνη ομού». Στο διάστημα 1911-1916 κατασκευάστηκε το μαρμάρινο, νεοκλασικού τύπου, τέμπλο.
Τις εικόνες του ναού φιλοτέχνησαν ο Καρδιτσιώτης ζωγράφος Ν. Δόντας, ο Βολιώτης θαλασσογράφος Ι. Πούλακας και ο Ιωαννίκας Μαυρόπουλος. Μέχρι τη χειροτονία του μητροπολίτη Ιεζεκιήλ, το 1924, ο ναός ήταν ο μεγαλύτερος στη Θεσσαλία, αλλά παρέμενε ακόσμητος, με εξαίρεση δύο προσκυνητάρια. Πολύ σύντομα απέκτησε πολυτελή διακόσμηση, καμπάνες από τη Βενετία και ρολόι από τη Γερμανία, χάρη σε πολυάριθμες δωρεές. Την ίδια εποχή προστέθηκαν τα τέσσερα παρεκκλήσια, αγιογραφήθηκε ο τρούλος από τον Ν. Δόντα και οι εσωτερικές επιφάνειες διακοσμήθηκαν με γεωμετρικά μοτίβα από τον Ν. Ιωάννου.
Στη δεύτερη φάση της αγιογράφησης, στο διάστημα 1947-1949, επίσης επί Ιεζεκιήλ, φιλοτεχνήθηκαν από τον Δ. Γιολδάση οκτώ μεγάλες συνθέσεις με θέματα από τη ζωή του Χριστού, με δαπάνη του δήμου. Τα σχέδια τους εκτέθηκαν μάλιστα στο καφενείο «Άρνη». Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1950, με το ψηφιδωτό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο υπέρθυρο της εισόδου, έργο του Δ. Γιολδάση. Στους σεισμούς του 1954 τα πανύψηλα κωδωνοστάσια και ο τρούλος υπέστησαν φθορές.
Ο περίβολος του ναού διαμορφώθηκε σταδιακά σε ιστορικό πάρκο, με προτομές σημαντικών μορφών της τοπικής ιστορίας, όπως ο μητροπολίτης Διονύσιος ο Σκυλόσοφος, αρχηγός της επανάστασης του 1611, ο Γεώργιος Λάιος και ο επίσκοπος Κίτρους Νικολάου, αρχηγοί της θεσσαλικής επανάστασης του 1878, ο μητροπολίτης Ιεζεκιήλ, καθώς και ηρώο πεσόντων όλων των πολέμων από το 1912.
Στη δεύτερη φάση της αγιογράφησης, στο διάστημα 1947-1949, επίσης επί Ιεζεκιήλ, φιλοτεχνήθηκαν από τον Δ. Γιολδάση οκτώ μεγάλες συνθέσεις με θέματα από τη ζωή του Χριστού, με δαπάνη του δήμου. Τα σχέδια τους εκτέθηκαν μάλιστα στο καφενείο «Άρνη». Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1950, με το ψηφιδωτό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο υπέρθυρο της εισόδου, έργο του Δ. Γιολδάση. Στους σεισμούς του 1954 τα πανύψηλα κωδωνοστάσια και ο τρούλος υπέστησαν φθορές.
Ο περίβολος του ναού διαμορφώθηκε σταδιακά σε ιστορικό πάρκο, με προτομές σημαντικών μορφών της τοπικής ιστορίας, όπως ο μητροπολίτης Διονύσιος ο Σκυλόσοφος, αρχηγός της επανάστασης του 1611, ο Γεώργιος Λάιος και ο επίσκοπος Κίτρους Νικολάου, αρχηγοί της θεσσαλικής επανάστασης του 1878, ο μητροπολίτης Ιεζεκιήλ, καθώς και ηρώο πεσόντων όλων των πολέμων από το 1912.
