Δεκαετία 1970: Σπάνια φωτογραφία με πτήση RF-84F Thunderflash της 348 Μοίρας Τακτικής Αναγνώρισης(110 Πτέρυγα Μάχης – Αεροπορική Βάση Λάρισας) πάνω από το φράγμα της λίμνης Πλαστήρα... Πιλότος του RF-84F είναι ο πρώην Δήμαρχος Ιτάμου Θωμάς Σκαμπαρδώνης από την Μούχα Καρδίτσας.
Ο οποίος μαζί με τον Υποσμηναγό Γιάννη Δινόπουλο κατέρριψαν ζεύγος Τουρκικών F-102 μετά απο αερομαχία βορειοανατολικά του Αγίου Ευστρατίου το καλοκαίρι του 1974.
Πληροφορίες: Βασιλης Τσιανακας
Φωτογραφία: από I <3 limni="" plastira=""> George Katsioulas
ΑΡΙΣΤΕΡΑ-ΥΠΟΣΜΗΝΑΓΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΙΝΟΠΟΥΛΟΣ και ΔΕΞΙΑ-ΑΝΘΥΠΟΣΜΗΝΑΓΟΣ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ ΘΩΜΑΣ
Πηγή φωτογραφίας: http://www.karditsapress.gr/
Όταν τα Φαντάσματα της Π.Α έκοβαν Τούρκικους Κ@λους στο Αιγαίο …(Ντοκουμέντο!)
111 Πτέρυγα Μάχης (Ν.Αγχίαλος): Την 2η ημέρα του πολέμου, Κυριακή 21 Ιουλίου 1974, το ζεύγος αναχαιτήσεως ετοιμότητος απετελείτο από τους: Υποσμηναγό Γιάννη Δινόπουλο (από το Τρίκορφο Γρεβενών) Α/φος Νο1 Αρχηγό ζεύγους και Ανθυποσμηναγό Θωμά Σκαμπαρδώνη (από τη Μούχα Καρδίτσας) Α/φος Νο2 με χαρακτηριστικό κλήσεως Μοίρας, «ghost» (φάντασμα).
Στις 12:00 δόθηκε scramble. Ο Νο1 (Δινόπουλος), διεπίστωσε ότι δεν λειτουργούσε ο ασύρματος του. Λόγω όμως υπερβάλλοντος ζήλου, ακμαιοτάτου ηθικού και πολεμικής διεγέρσεως, το απέκρυψε και έδωσε την πρώτη θέση του σχηματισμού στον Νο2 αφού με χειρονομίες του εξήγησε το πρόβλημα.
Απογειώθηκαν και ο Νο2 ήταν μπροστά ακολουθώντας τις οδηγίες του ραντάρ εδάφους Τζόκερ, με το Νο1 να διατηρεί οπτική επαφή. Το Τζόκερ ειδοποίησε τον Νο2 για εχθρικό σχηματισμό 2 αεροσκαφών. Μεταξύ Λήμνου και Αγ. Ευστρατίου έγινε οπτική επαφή με το ζεύγος των τουρκικών μαχητικών τύπου F-102 ενώ είχαν ταχύτητα περίπου 450 μίλια.
Ο Υποσμηναγός Δινόπουλος σαν Νο.2 πλέον, ακολουθούσε από σχετικά μεγάλη απόσταση τον Ανθυποσμηναγό Σκαμπαρδώνη. Με αυτόν τον τρόπο, ο Δινόπουλος είχε την ευχέρεια να ελέγχει τις κινήσεις του Σκαμπαρδώνη, καθώς και τον περιβάλλοντα χώρο.
Την ίδια ώρα, το Τζόκερ συνέχισε να παρέχει πληροφορίες και οδηγίες για τις θέσεις των αντιπάλων ιχνών. “Γύπα 1, ανεβείτε στα 20.000 πόδια με πορεία ανατολική…” ήταν οι εντολές του Τζόκερ στα δύο Ελληνικά μαχητικά. Τα δύο F-5 προσέγγιζαν στην περιοχή μεταξύ Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου, με ταχύτητα 350 κόμβων και ανοδική πορεία, όταν το Τζόκερ τους έδωσε νέες οδηγίες. “Γύπα 1, ο στόχος σας, βρίσκεται 20 μοίρες δεξιά σας…”
Η οδηγία αποδείχθηκε ανακριβής, αφού ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά, τα δύο Τουρκικά F-102 πέρασαν αριστερά του Σκαμπαρδώνη, σε απόσταση μικρότερη από χίλια πεντακόσια πόδια. Η ένταση της στιγμής και η αγωνία των Τούρκων χειριστών ήταν τέτοια, που θεώρησαν ότι ο Σκαμπαρδώνης πετούσε μόνος του. Ίσως γι’ αυτό, το “μοναχικό” μαχητικό του Σκαμπαρδώνη, φάνηκε στους Τούρκους σαν εύκολος στόχος. Ενστικτωδώς ο Σκαμπαρδώνης διέκοψε την άνοδο του, εκτελώντας κλειστή αριστερή στροφή, τη στιγμή που τα δύο F-102 είχαν αρχίσει να στρέφονται προς το μέρος του.
Ο Σκαμπαρδώνης συνεχίζοντας την αριστερή στροφή, είχε τη δυνατότητα να ελέγχει και τους δύο αντιπάλους του, στην “Ώρα 8″, δηλαδή πίσω και αριστερά του. Τα F-102 συνέχισαν να στρέφουν και αυτά μ’ έναν και μόνο σκοπό, να εγκλωβίσουν τον Σκαμπαρδώνη στα σκοπευτικά τους, για μια φαινομενικά εύκολη και “ύπουλη” κατάρριψη.
Η αντίδραση του “νεαρού” Σκαμπαρδώνη, μόλις οι προθέσεις των Τούρκων έγιναν φανερές, ήταν άμεση. Με τη μέγιστη ισχύ των κινητήρων του F-5, συνέχισε να στρέφει προς τα αριστερά, προσπαθώντας να έχει συνεχή οπτική επαφή με τα Τουρκικά μαχητικά. Στην προσπάθεια του Σκαμπαρδώνη αντιτάχθηκαν οι κανόνες της φυσικής. Η ταχύτητα του Ελληνικού F-5 ήταν φυσικό να πέσει στους 300 κόμβους και ο Σκαμπαρδώνης δεν είχε καμιά διάθεση να παραμείνει “δυσκίνητη πάπια” στις ορέξεις των Τουρκικών μαχητικών.
Για το λόγο αυτό, εισήλθε σε κάθοδο με σκοπό να αυξήσει την ταχύτητα του. Σε καταστάσεις καθόδου όπως αυτές, οι καταπονήσεις των χειριστών από τις επιταχύνσεις της βαρύτητας, τα λεγόμενα “G“, είναι τρομακτικές. Ο χειριστής μπορεί να βρεθεί να ζυγίζει επτά, οκτώ, ακόμα και εννιά φορές περισσότερο από το κανονικό του βάρος.
Ο Σκαμπαρδώνης συνέχισε την κλειστή αριστερή στροφή, με μέγιστες τιμές επιτάχυνσης. Όταν το υψόμετρο του έδειξε 10.000 πόδια, ξεκίνησε επιθετικούς ελιγμούς, προσπαθώντας να εντοπίσει τους διώκτες του, που προς στιγμή τους είχε και τον είχαν χάσει.
Ο Δινόπουλος, που ακολουθούσε το Σκαμπαρδώνη από μεγαλύτερο ύψος, δεν έγινε άμεσα αντιληπτός από τους Τούρκους χειριστές. Από το “παρασκήνιο”, παρακολουθούσε με κάθε λεπτομέρεια όλη την εξέλιξη της αερομαχίας, πετώντας προς την περιοχή της εμπλοκής. Ήταν τότε, που είδε τις καταπακτές του Νο.1 του Τουρκικού σχηματισμού να ανοίγουν και ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά, ένα βλήμα Falcon να εκτοξεύεται εναντίον του “μικρού”.
Ο Δινόπουλος μαρμάρωσε από τρόμο, αφού δεν μπορούσε να επέμβει άμεσα, ή να ειδοποιήσει το Σκαμπαρδώνη. Το γεγονός όμως, ότι ο Σκαμπαρδώνης παρέμενε σε κλειστή παρατεταμένη στροφή με μεγάλες επιταχύνσεις, είχε σαν αποτέλεσμα το βλήμα Falcon, που η γέμιση του ήταν ικανή να κομματιάσει το Ελληνικό F-5, να αστοχήσει. Και η αστοχία αυτή, θα ήταν η τελευταία ευκαιρία που θα είχαν τα F-102 απέναντι στο Σκαμπαρδώνη, καθώς ο χρόνος κυλούσε πλέον σε βάρος των τουρκικών μαχητικών.
O Δινόπουλος, χωρίς να έχει γίνει αντιληπτός από τους επίδοξους κυνηγούς, πλησίαζε τον εχθρικό σχηματισμό, μειώνοντας συνεχώς την απόσταση που τον χώριζε από τα “αιμοχαρή” F-102. Τα μάτια του Δινόπουλου είχαν μετατραπεί σε δύο ακτίνες… Λέιζερ, την ώρα που οι διακόπτες επιλογής στον πίνακα οπλισμού του F-5, γυρνούσαν στη θέση… “ΟΝ”. Από τις επιλογές που είχε ο Δινόπουλος, πυροβόλα των 20 χιλιοστών ή πυραύλους Σάιντ- Γουάιντερ, επέλεξε την πιο θανατηφόρα για το Νο.2 τουρκικό μαχητικό. Tους πυραύλους Σάιντ-Γουάιντερ.
Ο πρώτος πύραυλος του Δινόπουλου, που έφυγε από το δεξί ακροπτερύγιο του F-5, δεν έμελλε να βρει το στόχο του, αφού η κεφαλή του βλήματος δεν είχε θερμανθεί στο βαθμό που το απαιτούσαν οι παράμετροι βολής. Αλλά καθώς τα κρίσιμα δευτερόλεπτα περνούσαν, ο δεύτερος πύραυλος είχε “συλλάβει” σταθερά το κύμα καυσαερίων του προπορευόμενου F-102. Στ’ αυτιά του Δινόπουλου, ακούστηκε καθαρά ο χαρακτηριστικός συνεχής ήχος του “εγκλωβισμού”. Ο δεύτερος και τελευταίος του πύραυλος, έσκισε σαν κάτασπρη σαΐτα τον ουρανό και δεν άφησε κανένα περιθώριο ζωής στον Επισμηναγό Σονούρ. Το βλήμα σφηνώθηκε βαθιά μέσα στα σωθικά του F-102 και εξερράγη την επόμενη στιγμή, προκαλώντας μια έκρηξη που τύφλωσε το Δινόπουλο.
Η έκρηξη είχε κυριολεκτικά κομματιάσει το Τουρκικό F-102. Ο Δινόπουλος αναγκάστηκε να κάνει απότομο δεξί “Μπρέικ”, για να μην κτυπηθεί από τα φλεγόμενα κομμάτια του Τουρκικού μαχητικού. Τα κομμάτια του F-102, φάνηκαν να έρχονται από το… πουθενά, σηκώνοντας έναν τεράστιο πίδακα νερού στη θαλάσσια περιοχή που πετούσε το F-5 του “μικρού”.
Ο Σκαμπαρδώνης, που είχε χάσει οπτική επαφή με το F-5 του Δινόπουλου, αλλά και με τα τουρκικά μαχητικά, ζήτησε βοήθεια και οδηγίες από το Τζόκερ. Οι τελευταίες εντολές του Τζόκερ προς το Σκαμπαρδώνη, ήταν να θέσει τέλος στην αποστολή του και να επιστρέψει για προσγείωση στη Βάση του. Ο Δινόπουλος παρέμεινε στην περιοχή για λίγο, γυρίζοντας τους διακόπτες οπλισμού του στα πυροβόλα, καθ’ όσον και οι δύο πύραυλοι του είχαν χρησιμοποιηθεί. Στ’ ακροπτερύγια του F-5, παρέμεναν μόνο οι “άδειοι” φορείς των βλημάτων.
Αφού ήταν αδύνατο να επικοινωνήσει με τον Σκαμπαρδώνη και το Τζόκερ, προσπάθησε να εντοπίσει μόνος του το Τουρκικό Νο.1. Πλην όμως το F-102 του Αντισμήναρχου Βασίν, είχε φροντίσει να εξαφανιστεί από το πεδίο της μάχης. Έτσι το μόνο που απέμενε στο Δινόπουλο, ήταν να επιστρέψει και αυτός στο αεροδρόμιο του Βόλου. Για τον Αντισμήναρχο Σαγίφ Βασίν, τα πράγματα εξελίσσονταν άσχημα. Ούτε στο χειρότερο του εφιάλτη, δεν θα μπορούσε να ζήσει εκείνες τις στιγμές.
Ο πρώτος πύραυλος του Δινόπουλου, είχε περάσει πολύ κοντά του. Ο Βασίν είχε κάνει δεξί “Μπρέικ” και είχε σπάσει τον κλειστό σχηματισμό, αφήνοντας πίσω του, το F-102 του Επισμηναγού Σονούρ. Οι πρώτες σκέψεις του Βασίν, ήταν να συνεχίσει τη δεξιά στροφή, έτσι ώστε να βρεθεί πίσω από το επιτιθέμενο F-5 του Δινόπουλου. Κοιτώντας προς την “Ώρα 4″, στην εικόνα που διαγραφόταν δεξιά του, μπορούσε να δει και τα δύο αεροσκάφη. Και του Σονούρ, αλλά και του Δινόπουλου, καθώς και μία ακόμα… “λεπτομέρεια”. Μια… λεπτομέρεια, που τον έφερε στα πρόθυρα του πανικού.
Μια νέα σαΐτα είχε εκτοξευθεί από τη “φαρέτρα” του Δινόπουλου, με κατεύθυνση το Νο.2 του σχηματισμού του. Μέσα από τον ασύρματο πρόλαβε να φωνάξει, “Οτκί, προσοχή! Προσοχή! Και άλλος πύραυλος”. Ήταν όμως αργά… Με τρόμο ο Βασίν παρακολούθησε τη σύντομη τροχιά του βλήματος. Η έκρηξη κομμάτιασε το Τουρκικό Νο.2 και μαζί και το ηθικό του Βασίν.
Πανικός κυρίευσε τις σκέψεις του Βασίν. Το σοκ ήταν τέτοιο, που εκτελώντας τώρα αριστερό “Μπρέικ” και θέτοντας το μετακαυστήρα του σε λειτουργία, το μόνο που φάνηκε να τον ενδιαφέρει, ήταν να απομακρυνθεί από την περιοχή που ο Σονούρ και το μαχητικό του κατέπεφταν σαν μια μάζα από φλεγόμενα κομμάτια.
Ο τρόπος περιπλάνησης του Αντισμήναρχου Βασίν στο Αιγαίο, μόνο σε ισχυρό κλονισμό θα μπορούσε να αποδοθεί. Αντί να κατευθυνθεί ανατολικά, προς την Ιωνία, διατήρησε πορεία δυτική-νοτιοδυτική και σε κάποια στιγμή φάνηκε να φθάνει στο ύψος της… Τανάγρας. Όταν κατάλαβε το λάθος του, προσπάθησε να διορθώσει την πορεία του. Στο μυαλό του όμως παρέμενε η εικόνα του Σονούρ, να “κομματιάζεται” από τον πύραυλο του Δινόπουλου, εικόνα, που του προξενούσε την ψευδαίσθηση, ότι και άλλα Ελληνικά μαχητικά θα ήταν στον αέρα προσπαθώντας να τον καταρρίψουν.
Η άσκοπη περιπλάνηση του στο Αιγαίο, σε συνδυασμό με την υπερβολική χρήση του μετακαυστήρα, τον οδήγησαν μοιραία στην εξάντληση των καυσίμων του, πριν προλάβει να επιστρέψει στη Βάση του. Κάπου στα παράλια της Σμύρνης, πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση, με αποτέλεσμα το F-102 να καταστραφεί ολοσχερώς και αυτός να τραυματισθεί σοβαρά.
Λίγο αργότερα, μεταφερόμενος στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Σμύρνης, ξεψύχησε. Αν για τους δύο Τούρκους χειριστές, η δυνατότητα για σκέψεις δεν ήταν πλέον επιλογή, για τον Σκαμπαρδώνη, που επέστρεφε για προσγείωση στο αεροδρόμιο του Βόλου, ήταν κάτι παραπάνω από βασανιστική. Δεν γνώριζε για την τύχη του Δινόπουλου και επιπλέον ήταν κάτι παραπάνω από βέβαιος, ότι ο πίδακας του νερού που είχε δει μπροστά του, προερχόταν από πτώση αεροσκάφους.
Μέσα του, ευχόταν με όλη τη δύναμη της ψυχής του, να μην ήταν από το F-5 του Δινόπουλου. Εδώ και ώρα όμως, εκείνος ο ενοχλητικός “κόμπος” στο στομάχι, τον έκανε να πετά με δυσκολία. Ο ίδιος κόμπος, συνέχισε να του κρατά συντροφιά, καθ’ όλη τη διάρκεια της επιστροφής του στο αεροδρόμιο του Βόλου.
Μόλις ο Σκαμπαρδώνης σταματούσε έξω από τα “Σέλτερς”, σβήνοντας τους κινητήρες, το βλέμμα του έπεσε στο αεροσκάφος του Δινόπουλου, που επέστρεφε και αυτό για προσγείωση. Η χαρά του “μικρού” δεν μπορούσε να περιγραφεί. Πριν καλά, καλά, λυθεί, έτρεξε προς το συνδετήριο διάδρομο για να δει το Νο.2 του Ελληνικού σχηματισμού, το Δινόπουλο με σάρκα και οστά, να του μιλά μέσα από την καλύπτρα, υψώνοντας τον αντίχειρα του προς τα επάνω. “Όλα εντάξει. Πάψε να ανησυχείς…”
Την ίδια στιγμή και σε κατάσταση έντονης συναισθηματικής φόρτισης, η ματιά του “μικρού” έπεσε στους άδειους φορείς στα ακροπτερύγια του F-5 και αμέσως κατάλαβε. Ο πίδακας νερού στο Αιγαίο, προερχόταν προφανώς από πτώση Τουρκικού μαχητικού. Ο Δινόπουλος είχε κάνει χρήση και των δύο πυραύλων, στην εμπλοκή του με τα Τουρκικά F-102. Με την ενέργεια αυτή, του είχε σώσει τη ζωή από τα Τουρκικά μαχητικά, που είχαν μαζευτεί σαν αιμοβόρες ύαινες πίσω από την ουρά του.
Ένα πλήθος από χειριστές, τεχνικούς και συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων, είχαν χιμήξει σαν μελίσσια και τους περικύκλωσαν, προσπαθώντας να μάθουν όλες τις λεπτομέρειες της αερομαχίας. Μιας αερομαχίας που είχε σαν αποτέλεσμα, να κάνει τους Τούρκους να μην ξαναφανούν στο Αιγαίο για πολλούς… μήνες.
Μετά την επιστροφή στην Αγχίαλο, και οι δύο συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε ανακριτικές διαδικασίες. Σε κανέναν από τους δύο πιλότους δεν ανεγράφη στα μητρώα τους η πολεμική αυτή αποστολή και δεν τους εδόθη καμία ηθική ανταμοιβή. Ο Δινόπουλος, όντας ήρως προς μίμηση εκρίθη υπό της αναξίου και απαξιωτικής ηγεσίας ως ΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ και απεστρατεύθη σαν αντισμήναρχος το 1987. Ο Σκαμπαρδώνης αποστρατεύθηκε σαν ταξίαρχος λίγο αργότερα.
Αξίζει να σημειωθεί η προσπάθεια της Τουρκικής προπαγάνδας για αποσιώπηση των καταρρίψεων των τουρκικών αεροσκαφών. Διέδιδαν παντού ότι τα τουρκικά αεροσκάφη κατέρριψαν τα Ελληνικά. Μετά από χρόνια ο Σκαμπαρδώνης υπηρετούσε στο ΝΑΤΟ όταν συναντήθηκε με έναν Τούρκο αεροπόρο ο οποίος προπαγανδίζοντας ισχυρίσθηκε πως στην αερομαχία τότε κατερρίφθησαν τα ελληνικά αεροσκάφη.
Ο Σκαμπαρδώνης τότε τον ερώτησε αν μοιάζει με φάντασμα, εξηγώντας ότι αυτός ήταν στην αερομαχία και ο Τούρκος αισθάνθηκε εντελώς ηλίθιος με τα ψέμματα της προπαγάνδας της φασιστικής πατρίδος του. Αλλά όταν μέσα από εφημερίδες (Ελεύθερος Τύπος 18 Μαρτίου 1997) και περιοδικά (ΠΤΗΣΗ τεύχη 81-85) η παραπάνω αερομαχία έγινε ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ γνωστή στον ελληνικό λαό, η τουρκική προπαγάνδα κατεχώρησε πληρωμένη διαφήμιση στο αγγλικό περιοδικό COMBAT AIRCRAFT, τον Νοέμβριο 1997,στην οποία έχουν φωτογραφία τουρκικού F-102 με λεζάντα ότι αυτό κατέρριψε 2 ελληνικά αεροσκάφη το 1974!!! (φώτο)
ΥΓ.: Ο Γιάννης Δινόπουλος αφού υπέστη αρκετές φορές τη διαδικασία των ανακρίσεων και καταθέσεων, επέστρεψε στα πτητικά του καθήκοντα (όπως και ο Σκαπαρδώνης) δίχως να αναγραφεί στα μητρώα τους η πολεμική τους αποστολή. η ηγεσία ζητούσε στην κυριολεξία ”την κεφαλή επί πίνακι”. Ουδέποτε του δόθηκε κάποια ηθική αμοιβή, αλλά αντίθετα αποτέλεσε το μαύρο πρόβατο των ηγεσιών που ακολούθησαν έως την πρόωρη αποστρατεία του.
Μερικά χρόνια αργότερα δεκαετία του 90 ο ΔΙΝΟΠΟΥΛΟΣ αποστρατεύθηκε σαν αντισμήναρχος!!!! αφού η ηγεσία έκρινε ότι ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ!!!!! Δηλαδή έναν από τους ήρωες του Αιγαίου, αντί να τον κάνουν αρχηγό ή να τον περιφέρουν στις στρατιωτικές σχολές και να διαφωτίζει τους νέους μαχητές, τον έστειλαν σπίτι του.
Μερικά χρόνια αργότερα δεκαετία του 90 ο ΔΙΝΟΠΟΥΛΟΣ αποστρατεύθηκε σαν αντισμήναρχος!!!! αφού η ηγεσία έκρινε ότι ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ!!!!! Δηλαδή έναν από τους ήρωες του Αιγαίου, αντί να τον κάνουν αρχηγό ή να τον περιφέρουν στις στρατιωτικές σχολές και να διαφωτίζει τους νέους μαχητές, τον έστειλαν σπίτι του.
Και κάτι άλλο: κάποιοι «έξυπνοι» θέλησαν χρόνια αργότερα να τιμήσουν το αεροσκάφος που κατέρριψε τους Τούρκους. Προσέξτε: Tο αεροσκάφος, ΟΧΙ τον χειριστή (!). Το ψάξανε, το ξαναψάξανε,
δεν το εύρισκαν. Ο Δινόπουλος, που το έμαθε, τους ειδοποίησε ότι συνετρίβη (με άλλο χειριστή) λίγα χρόνια αργότερα.
Ο Θωμάς Σκαμπαρδώνης φάνηκε πιο τυχερός. Τελείωσε ευδόκιμα την καριέρα του. Έγινε ταξίαρχος και πήγε και αυτός σπίτι του. Ο πρώτος ζει στη Θεσσαλονίκη, ο δεύτερος στην Αθήνα. Εύκολα μπορείτε να τους βρείτε και να έχετε περισσότερες λεπτομέρειες, αν θέλετε.
Σχόλιο: Πιστεύεται οτι αν κάποιοι απο τους Χειριστές μας έκαναν το ίδιο και σήμερα θα είχαν διαφορετική τύχη ; …Εμείς αμφιβάλουμε !
Το άρθρο δημοσιεύτηκε και στην Εφημερίδα των Αποστράτων της Αεροπορίας ‘ΗΧΩ των ΑΙΘΕΡΩΝ » του Μηνός Μαΐου … Που κυκλοφορεί με υπογραφή το από τον Ανδρέα Αντρικόπουλο Σμηνάρχο ε.α
22 Ιουλίου 1974: Η κατάρριψη των τουρκικών F-102
 |
Το εικονιζόμενο F-5A με SN 66-9137 θεωρείται ένα από τα δύο
ελληνικά αεροσκάφη που συμμετείχαν στην αερομαχία.
Προσέξτε την κόκκινη γραμμή στο κάθετο σταθερό.
(φωτογραφία: Πτήση / Θ. Βρανάς, μέσω Ν. Τσελεπίδη)
|
Στις 22 Ιουλίου 1974, η αεροπορική δραστηριότητα πάνω από το Αιγαίο ήταν εξαιρετικά αυξημένη, καθώς η τουρκική εισβολή στην Κύπρο συνεχιζόταν και η τουρκική αεροπορία προέβαινε σε μαζικές παραβιάσεις του F.I.R. Αθηνών. Στα ελληνικά αεροδρόμια, οι χειριστές βρίσκονταν μέσα στα κόκπιτ των αεροσκαφών, σε ετοιμότητες των δύο ή πέντε λεπτών. Μεταξύ αυτών, ο υποσμηναγός Ι. Δινόπουλος και ο ανθυποσμηναγός Θ. Σκαμπαρδώνης, χειριστές της 337 ΜΑΗ (Μοίρας Αναχαίτισης Ημέρας) που έδρευε τότε στην 111 ΠΜ της Ν. Αγχιάλου.
Γύρω στις 13.30 οι δύο χειριστές έλαβαν διαταγή απογείωσης. Λόγω βλάβης στον ασύρματό του, ο Δινόπουλος διέταξε τον Σκαμπαρδώνη να ηγηθεί του σχηματισμού ως Νο 1, όπως και έγινε. Ο Σκαμπαρδώνης ακολουθώντας τις οδηγίες του σταθμού ραντάρ του Πηλίου ("Joker") κατευθύνθηκε προς το Β. Αιγαίο, ενώ ο Δινόπουλος τον ακολουθούσε καλύπτοντάς τον από ψηλότερα. Μετά από μερικές αλλαγές ύψους και κατεύθυνσης (ενδεχομένως λόγω της πολλαπλότητας των ιχνών εκείνη την ημέρα), ο Σκαμπαρδώνης διατάχθηκε να κατευθυνθεί προς την περιοχή μεταξύ Αγ. Ευστρατίου και Λήμνου, σε ύψος 20.000 πόδια.
Ενώ βρισκόταν ακόμα σε άνοδο στα 18.000 πόδια, ειδοποιήθηκε από το Joker ότι τα εχθρικά ίχνη πλησίαζαν και σχεδόν αμέσως είδε δύο τουρκικά F-102 σε κλειστό σχηματισμό στα αριστερά του, σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από 200 μέτρα. Αμέσως έστριψε σκληρά αριστερά προκειμένου να βρεθεί πίσω τους, ενώ και τα τουρκικά αεροσκάφη έκαναν το ίδιο, προσπαθώντας να βρεθούν στην "ώρα 6" του ελληνικού F-5.
Με πλήρη στοιχεία στον κινητήρα και μέγιστο ρυθμό στροφής, ο Σκαμπαρδώνης προσπάθησε να διατηρήσει οπτική επαφή με τα τουρκικά αεροσκάφη. Στρέφοντας συνεχώς, έχανε ύψος ώσπου βρέθηκε κάτω από τα 10.000 πόδια. Ενώ προσπαθούσε να ανακτήσει οπτική επαφή με τα τουρκικά αεροσκάφη, είδε ξαφνικά μια τεράστια στήλη νερού στη θάλασσα. Συνειδητοποιώντας τι είχε συμβεί, αναζήτησε τον Δινόπουλο, χωρίς να μπορέσει να τον εντοπίσει. Στη συνέχεια διατάχθηκε από το Joker να επιστρέψει στη Ν. Αγχίαλο. Λίγο μετά την προσγείωσή του, είδε το αεροσκάφος του Δινόπουλου να περνάει πάνω από το διάδρομο και παρατήρησε ότι έλειπαν και οι δύο Sidewinder από τα ακροπτερύγιά του...
Ο Δινόπουλος είχε παρακολουθήσει την αρχική φάση της εμπλοκής απαρατήρητος καθώς, όντας ψηλότερα, δεν είχε γίνει αντιληπτός από τους δυο τούρκους πιλότους. Είδε τη θυρίδα οπλισμού του επικεφαλής F-102 να ανοίγει και έναν πύραυλο AIM-4 Phalcon να εκτοξεύεται κατά του Σκαμπαρδώνη, αστοχώντας. Ο Δινόπουλος πλησίασε, βρέθηκε πίσω από τα τουρκικά αεροσκάφη και εκτόξευσε άμεσα τον έναν από τους δύο ΑΙΜ-9 Sidewinder που έφερε το αεροσκάφος του. Όμως ο πρώτος πύραυλος αστόχησε, καθώς η κεφαλή του δεν είχε προθερμανθεί αρκετά. Ο Δινόπουλος χωρίς δισταγμό εκτόξευσε τον δεύτερο πύραυλο, που πέτυχε το τουρκικό F-102 και το έστειλε να συντριβεί φλεγόμενο στη θάλασσα. Ο δεύτερος Τούρκος χειριστής έχασε τον προσανατολισμό του και, χρησιμοποιώντας αλόγιστα τη μετάκαυση του κινητήρα του, βρέθηκε “bingo fuel” και επιχείρησε αναγκαστική προσγείωση σε δρόμο στα μικρασιατικά παράλια. Το αεροσκάφος καταστράφηκε και ο ίδιος μεταφέρθηκε βαριά τραυματισμένος στο νοσοκομείο, όπου πέθανε από τα τραύματά του.
Ο Ι. Δινόπουλος αποστρατεύθηκε από την Πολεμική Αεροπορία με το βαθμό του σμηνάρχου, ενώ ο Θ. Σκαμπαρδώνης με τον βαθμό του ταξιάρχου. Αρκετά χρόνια μετά την αερομαχία, όταν υπηρετούσε στο “Air-South Command" του ΝΑΤΟ στη Νάπολη, ένας Τούρκος αξιωματικός της αεροπορίας που συζητούσε μαζί του, ισχυρίστηκε ότι δύο τουρκικά F-102 είχαν καταρρίψει δύο ελληνικά F-5. Όταν ο Σκαμπαρδώνης τον ρώτησε "μοιάζω με φάντασμα;", ο Τούρκος έχασε το χρώμα του...
Ο ταξίαρχος ε.α. Θωμάς Σκαμπαρδώνης ενώ περιγράφει την αερομαχία με τα τουρκικά F-102 κατά τη συνέντευξή του στον Δ. Στεργίου. (Φωτό: Σ. Βλάσσης, μέσω Ν. Τσελεπίδη
Το κείμενο βασίζεται στη συνέντευξη του ταξιάρχου ε.α. Θωμά Σκαμπαρδώνη στον Δημήτρη Στεργίου που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 29 του περιοδικού Cockpit, και στο σχετικό άρθρο του Σάββα Δ. Βλάσση στο τεύχος 65 του περιοδικού Πολεμος & Ιστορία. Περισσότερες λεπτομέρειες μπορούν οι αναγνώστες να αναζητήσουν εκεί. Επειδή οι εξ Ανατολών γείτονες αρέσκονται στη διαστροφή των γεγονότων για λόγους προπαγάνδας, το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του ταξιάρχου Σκαμπαρδώνη στον Δ. Στεργίου δημοσιεύθηκε μεταφρασμένο στα αγγλικά στον ιστότοπο acig.org και αναδημοσιεύθηκε στο "Εν Κρυπτώ".
Γύρω στις 13.30 οι δύο χειριστές έλαβαν διαταγή απογείωσης. Λόγω βλάβης στον ασύρματό του, ο Δινόπουλος διέταξε τον Σκαμπαρδώνη να ηγηθεί του σχηματισμού ως Νο 1, όπως και έγινε. Ο Σκαμπαρδώνης ακολουθώντας τις οδηγίες του σταθμού ραντάρ του Πηλίου ("Joker") κατευθύνθηκε προς το Β. Αιγαίο, ενώ ο Δινόπουλος τον ακολουθούσε καλύπτοντάς τον από ψηλότερα. Μετά από μερικές αλλαγές ύψους και κατεύθυνσης (ενδεχομένως λόγω της πολλαπλότητας των ιχνών εκείνη την ημέρα), ο Σκαμπαρδώνης διατάχθηκε να κατευθυνθεί προς την περιοχή μεταξύ Αγ. Ευστρατίου και Λήμνου, σε ύψος 20.000 πόδια.
Ενώ βρισκόταν ακόμα σε άνοδο στα 18.000 πόδια, ειδοποιήθηκε από το Joker ότι τα εχθρικά ίχνη πλησίαζαν και σχεδόν αμέσως είδε δύο τουρκικά F-102 σε κλειστό σχηματισμό στα αριστερά του, σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από 200 μέτρα. Αμέσως έστριψε σκληρά αριστερά προκειμένου να βρεθεί πίσω τους, ενώ και τα τουρκικά αεροσκάφη έκαναν το ίδιο, προσπαθώντας να βρεθούν στην "ώρα 6" του ελληνικού F-5.
Με πλήρη στοιχεία στον κινητήρα και μέγιστο ρυθμό στροφής, ο Σκαμπαρδώνης προσπάθησε να διατηρήσει οπτική επαφή με τα τουρκικά αεροσκάφη. Στρέφοντας συνεχώς, έχανε ύψος ώσπου βρέθηκε κάτω από τα 10.000 πόδια. Ενώ προσπαθούσε να ανακτήσει οπτική επαφή με τα τουρκικά αεροσκάφη, είδε ξαφνικά μια τεράστια στήλη νερού στη θάλασσα. Συνειδητοποιώντας τι είχε συμβεί, αναζήτησε τον Δινόπουλο, χωρίς να μπορέσει να τον εντοπίσει. Στη συνέχεια διατάχθηκε από το Joker να επιστρέψει στη Ν. Αγχίαλο. Λίγο μετά την προσγείωσή του, είδε το αεροσκάφος του Δινόπουλου να περνάει πάνω από το διάδρομο και παρατήρησε ότι έλειπαν και οι δύο Sidewinder από τα ακροπτερύγιά του...
Ο Δινόπουλος είχε παρακολουθήσει την αρχική φάση της εμπλοκής απαρατήρητος καθώς, όντας ψηλότερα, δεν είχε γίνει αντιληπτός από τους δυο τούρκους πιλότους. Είδε τη θυρίδα οπλισμού του επικεφαλής F-102 να ανοίγει και έναν πύραυλο AIM-4 Phalcon να εκτοξεύεται κατά του Σκαμπαρδώνη, αστοχώντας. Ο Δινόπουλος πλησίασε, βρέθηκε πίσω από τα τουρκικά αεροσκάφη και εκτόξευσε άμεσα τον έναν από τους δύο ΑΙΜ-9 Sidewinder που έφερε το αεροσκάφος του. Όμως ο πρώτος πύραυλος αστόχησε, καθώς η κεφαλή του δεν είχε προθερμανθεί αρκετά. Ο Δινόπουλος χωρίς δισταγμό εκτόξευσε τον δεύτερο πύραυλο, που πέτυχε το τουρκικό F-102 και το έστειλε να συντριβεί φλεγόμενο στη θάλασσα. Ο δεύτερος Τούρκος χειριστής έχασε τον προσανατολισμό του και, χρησιμοποιώντας αλόγιστα τη μετάκαυση του κινητήρα του, βρέθηκε “bingo fuel” και επιχείρησε αναγκαστική προσγείωση σε δρόμο στα μικρασιατικά παράλια. Το αεροσκάφος καταστράφηκε και ο ίδιος μεταφέρθηκε βαριά τραυματισμένος στο νοσοκομείο, όπου πέθανε από τα τραύματά του.
Ο Ι. Δινόπουλος αποστρατεύθηκε από την Πολεμική Αεροπορία με το βαθμό του σμηνάρχου, ενώ ο Θ. Σκαμπαρδώνης με τον βαθμό του ταξιάρχου. Αρκετά χρόνια μετά την αερομαχία, όταν υπηρετούσε στο “Air-South Command" του ΝΑΤΟ στη Νάπολη, ένας Τούρκος αξιωματικός της αεροπορίας που συζητούσε μαζί του, ισχυρίστηκε ότι δύο τουρκικά F-102 είχαν καταρρίψει δύο ελληνικά F-5. Όταν ο Σκαμπαρδώνης τον ρώτησε "μοιάζω με φάντασμα;", ο Τούρκος έχασε το χρώμα του...
Ο ταξίαρχος ε.α. Θωμάς Σκαμπαρδώνης ενώ περιγράφει την αερομαχία με τα τουρκικά F-102 κατά τη συνέντευξή του στον Δ. Στεργίου. (Φωτό: Σ. Βλάσσης, μέσω Ν. ΤσελεπίδηΤο κείμενο βασίζεται στη συνέντευξη του ταξιάρχου ε.α. Θωμά Σκαμπαρδώνη στον Δημήτρη Στεργίου που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 29 του περιοδικού Cockpit, και στο σχετικό άρθρο του Σάββα Δ. Βλάσση στο τεύχος 65 του περιοδικού Πολεμος & Ιστορία. Περισσότερες λεπτομέρειες μπορούν οι αναγνώστες να αναζητήσουν εκεί. Επειδή οι εξ Ανατολών γείτονες αρέσκονται στη διαστροφή των γεγονότων για λόγους προπαγάνδας, το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του ταξιάρχου Σκαμπαρδώνη στον Δ. Στεργίου δημοσιεύθηκε μεταφρασμένο στα αγγλικά στον ιστότοπο acig.org και αναδημοσιεύθηκε στο "Εν Κρυπτώ".
Πηγές:http://veteranos.gr/
