Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1910 ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΤΣΑ ♥

του Κώστα Καρδαρά *

Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, μεγάλες εκτάσεις γης βρέθηκαν στα χέρια ενός περιορισμένου αριθμού ατόμων πού έχοντας αγοράσει ή με άλλο τρόπο αποκτήσει τους τίτλους ιδιοκτησίας από τους Τούρκους, βρέθηκαν έτσι ιδιοκτήτες της. Αυτοί είναι οι περίφημοι τσιφλικάδες. Από την άλλη πλευρά, η πλειονότητα των αγροτών βρέθηκαν να είναι ακτήμονες και έτσι αναγκάζονταν να δουλεύουν στα κτήματα των τσιφλικάδων, υποχρεούμενοι να τους παραχωρούν μεγάλο μέρος της σοδειάς, ζώντας έτσι σε άθλιες πραγματικά συνθήκες και υφιστάμενοι επιπλέον και την βία των γαιοκτημόνων πού με αυτό τον τρόπο προσπαθούσαν να προστατέψουν τα συμφέροντά τους.

Αυτή η κατάσταση, αυθαίρετη στην αρχή, νομιμοποιήθηκε στη συνέχεια (1906) με αποτέλεσμα όλη η Θεσσαλία να είναι ένα καζάνι πού βράζει, με πλήθος κατά τόπους εξεγέρσεων. Σταδιακά το βάρος του αγώνα μετατοπίστηκε στη δυτική Θεσσαλία με την ίδρυση Γεωργικών Συνδέσμων στα Τρίκαλα και στην Καρδίτσα πού τελικά ανέλαβε και την πρωτοπορία του αγώνα.

Δημήτριος Μπούσδρας

Το 1909 ιδρύεται ο Γεωργικός Πεδινός Σύνδεσμος της Καρδίτσης πού οι διεργασίες της ιδρύσεώς του είχαν ήδη αρχίσει από το 1906. Πρόεδρός του ήταν ο Δημήτριος Μπούσδρας, ένας νεαρός δικηγόρος από το Προάστιο (Παραπράσταινα) της Καρδίτσας, μετέπειτα βουλευτής, ένας πραγματικά χαρισματικός άνθρωπος, ο οποίος συγκέντρωσε και μορφοποίησε μεθοδικά τις αγροτικές κινητοποιήσεις ώστε να έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Έχοντας ένα εξαιρετικό επιτελείο από επιστήμονες, διανοούμενους, επαγγελματίες και αγρότες ανέλαβε την ηγεσία του κινήματος πανθεσσαλικά. Αντιπρόσωποι του Συνδέσμου της Καρδίτσας μετέβησαν στις άλλες πόλεις της Θεσσαλίας όπου οργάνωσαν τοπικές συσκέψεις, ίδρυσαν τοπικές επιτροπές και δημιούργησαν άτυπους τοπικούς συνδέσμους. Παράλληλα επιτροπή του συνδέσμου στην Αθήνα προσπαθούσε με έντονες πιέσεις να εγκριθεί νομοσχέδιο για τη λύση του αγροτικού ζητήματος το οποίο είχε υποβληθεί από Καρδιτσιώτη επίσης βουλευτή. Ιδρύεται η πανθεσσαλική επι­τροπή αγώνα με 300 μέλη και πρόεδρο τον Δ. Μπούσδρα. Αποφασίστηκε για να ενισχυθεί η διαπραγματευτική ικανότητα της επιτροπής στην Αθήνα, να γίνει κλιμάκωση του αγώνα με κινητοποιήσεις σε όλες τις Θεσσαλικές πόλεις.

Χρήστος Σάλτας

Έτσι στα τέλη του 1909 και στη αρχή του 1910 διοργανώνεται μιά σειρά συλλαλητηρίων στην Καρδίτσα και σε άλλες Θεσσαλικές πόλεις με κορυφαίες της διαδηλώσεις της 27ης Φεβρουαρίου σε διάφορες πόλεις της Θεσσαλίας με μεγαλύτερη σε συμμετοχή και δυναμισμό αυτή της Καρδίτσας με ένα μάλιστα νεκρό, τον αγρότη Χρήστο Σάλτα από το Ανώγι και αρκετούς τραυματίες. Έτσι το πρώτο αίμα των μεγάλων και καθοριστικών αγροτικών κινητοποιήσεων του 1910 χύθηκε στη Καρδίτσα στις 27 Φεβρουαρίου. Κατόπιν, η επιτροπή προεδρεύοντος του Μπούσδρα, αποφάσισε για καλύτερη διεισδυτικότητα και αποτελεσματικότητα του αγώνα, την μεταφορά του κέντρου βάρους του στην Λάρισα, με αποτέλεσμα τη μεγάλη διαδήλωση στη Λάρισα με τα γνωστά αιματηρά γεγονότα του Κιλελέρ (Κυψέλη Λαρίσης), του Τσουλάρ (Μελία Λαρίσης) και της Πύλης Φαρσάλων.

Καρδίτσα: Μνημείο πεσόντων Αγροτών

Τα γεγονότα αυτά, που κατετάραξαν τις τότε κυβερνήσεις, μια και τότε η Θεσσαλία ήταν παραμεθόριος περιοχή, οδήγησαν τελικά στην νομοθετική ρύθμιση και επίλυση του αγροτικού ζητήματος με την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών αρκετά χρόνια μετά συγκεκριμένα με νόμο ενός άλλου Καρδιτσιώτη του Νικολάου Πλαστήρα το 1923.

Μετά τα γεγονότα του Κιλελέρ 71 άτομα (μεταξύ των οποίων ο Δ. Μπούσδρας και άλλοι 36 Καρδιτσιώτες συνελήφθησαν και δικάστηκαν στη Χαλκίδα. Παρά τις έντονες κρατικές παρεμβάσεις και πιέσεις προς αιώνια δόξα της Ελληνικής Δικαιοσύνης, αθωώθηκαν όλοι.

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Καρδίτσας και των ανθρώπων της στους αγώνες για κοινωνική απελευθέρωση των αγροτών είναι σήμερα ξεχασμένος και υποβαθμισμένος. Σήμερα πού η αγροτική τάξη βάλλεται, συρρικνώνεται και απειλείται με εξαφάνιση ή σε μία νέου τύπου δουλοπαροικία, κάτω από τα πυρά των μηχανισμών της παγκοσμιοποίησης είναι περισσότερο από ποτέ απαραίτητο, να υπενθυμίσουμε και να εξάρουμε τον ρόλο των ηρωικών και φωτισμένων εκείνων ανθρώπων των πρωτοπόρων του αγροτικού κινήματος στη Θεσσαλία, αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Υ.Γ. Και για όσους τυχόν θα απορούσαν γιατί αυτός ο μεγάλος αγωνιστής περνά απαρατήρητος και δεν τιμάται όπως του αξίζει από όλους αυτούς τους δήθεν προοδευτικούς και δήθεν κοπτόμενους για τους κοινωνικούς αγώνες και δικαιώματα παραθέτουμε ένα απόσπασμα του βιβλίου του «Η απελευθέρωσις των σκλάβων αγροτών» ενδεικτική της πολιτικής του φιλοσοφίας πού εξηγεί και τον παραγκωνισμό του από τα παράσιτα του ψευτοπροοδευτικού κατεστημένου: «Ο Κομμουνισμός κρατικοποιεί την γην και μεταβάλλει όλα τα χωρία της Ελλάδος εις τσιφλίκια διευθυνόμενα υπό υπαλλήλων. Προγράφει την Ατομικήν Ελευθερίαν. Επιβάλλει την Δουλείαν, πολιτικήν και αγροτικήν…. Είναι πολίτευμα τυραννικόν».

* Ο Κώστας Καρδαράς,απεβίωσε την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου σε ηλικία 61 ετών. Από το 1988 υπηρετούσε ως χειρούργος ιατρός στην κλινική του Νοσοκομείου Καρδίτσας κι εκεί άφησε την τελευταία του πνοή, παλεύοντας με την επάρατη νόσο. Για όσους τον γνώριζαν, υπήρξε ένας εξαίρετος επιστήμονας όσο και άνθρωπος και οικογενειάρχης... Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.

https://www.e-grammes.gr/