♥ Τουρκουπούλα ή Τρουκουπούλα

Η τρουκουπούλα (ή τρουκοπούλα) στο δικό μας ιδίωμα.

Επίσης είναι γνωστή σε διάφορους τόπους ως
-Αστραγαλίνος ή Στραγαλιάνος ή Στραγαλίνι .
- Γαρδέλι (εξ ου και ζιγαρδέλι).
-Γραμματικούλα.
-Τουρκοπούλα: ( ή Τουρκάκι στην Λακωνία) από το κόκκινο στο κεφάλι της, που μοιάζει με φέσι.
-Σγαρτήλι (Κυπριακή διάλεκτος).

Όπως φαίνεται η δική μας λέξη για την καρδερίνα προήλθε από την ονομασία τουρκοπούλα (βλ. παραπάνω) στην οποία εμφανίζονται τα δύο βασικά φωνητικά φαινόμενα του βόρειου ιδιώματος στο οποίο ανήκει η Θεσσαλία. Συμβαίνει, δηλαδή, αποβολή του άτονου [u] (ου) - πχ. δουλεύει (δλεβ)- και στένωση του άτονου [ο] σε [u] - πχ φεγγάρι (φιγγάρ).
τουρκοπούλα > τρκουπούλα > τρουκουπούλα

Η καρδερίνα (αγγλ. goldfinch) είναι στρουθιόμορφο πτηνό, του γένους Carduelis και ανήκει στην οικογένεια των σπιζιδών. Η λέξη carduelis προήλθε από το λατινικό carduus που σημαίνει γαιδουράγκαθο, το οποίο αποτελεί αγαπημένη τροφή της καρδερίνας. Τρέφεται κυρίως με σπόρους αγκαθιών και σκουλήκια.

Ευκαιρία να θυμηθείτε κλουβιά, δίχτυα, λάκκες, τζόρνια, φλίντρα, καναβούρια, κράχτες, πλαδιά....

Καρδερίνα βασικά εγκυκλοπαιδικά στοιχεία.

Επιστημονική Ονομασία:

Carduelis carduelis

Κατανομή:

Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Δυτική Ασία.

Διατροφή:

Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με σπόρους κυρίως αγκαθιών και με σκουλήκια.

Πληροφορίες

Μήκος: 19 εκατοστά.

Βιότοπος: Δάση και λιβάδια, όπως επίσης σε κήπους και σε αγρούς.

Επώαση: «Με την άνθιση της αμυγδαλιάς» η καρδερίνα κτίζει φωλιά συνήθως σε κορυφές δέντρων όπου γεννά 4-5 αυγά χρώματος γαλαζοπράσινου με καστανά στίγματα και τα επωάζει επί 14 ημέρες

Κοινωνική δομή: μικρά ή μεγάλα σμήνη.

Διάκριση φύλου:

Σημάδι πρώτο η μάσκα της καρδερίνας. Στα αρσενικά πουλιά η μάσκα περνάει εμφανώς πίσω από το μάτι ενώ στα θηλυκά είναι στα όρια ή πίσω από το μάτι. Κάτω από το ράμφος καλύπτει περισσότερο μέρος στα αρσενικά από ότι στα θηλυκά.

Σημάδι δεύτερο το σημείο που ενώνεται το φτερό με το σώμα. Στα αρσενικά το φτερό είναι μαύρο ενώ στα θηλυκά είναι καφέ ή έχει και καφέ φτερά.

Σημάδι τρίτο τα πούπουλα που υπάρχουν στην ρίζα του ράμφους τα γνωστά μουστάκια. Τα αρσενικά έχουν μαύρα μουστάκια ενώ τα θηλυκά καφέ.

Σημάδι τέταρτο, ο «σταυρός» πίσω από το κεφάλι. Στα θηλυκά πουλιά ο σταυρός είναι πολύ πιο αχνός από τα αρσενικά.

Σημάδι πέμπτο, γεννητικά όργανα.
Ιδιαίτερα την άνοιξη είναι πιο εύκολη η αναγνώριση από τα γεννητικά όργανα αλλά σε ενήλικα πουλιά και από πεπειραμένο εκτροφέα, στα αρσενικά σχηματίζει σχεδόν ορθή γωνία ενώ στα θηλυκά γέρνει ελαφρώς προς την ουρά.

Λοιπά σημάδια.
Οι αρσενικές καρδερίνες έχουν πιο μεγάλο κίτρινο μέρος στα φτερά από τις θηλυκές. Στο στήθος και κάτω από τα φτερά υπάρχουν στις αρσενικές κίτρινα πούπουλα .
Έχει παρατηρηθεί ότι τα περισσότερα αρσενικά έχουν πολύ πιο μακριά ράμφη από τα θηλυκά.

Τέλος για πολύ έμπειρο μάτι είναι η γραμμή του ράμφους (που σχηματίζεται από τις δύο «γνάθους») στα αρσενικά η νοητή ευθεία διχοτομεί το μάτι ενώ στα θηλυκά εφάπτεται στο κάτω μέρος.

Στα νεαρά πτηνά πριν κλείσουν σχεδόν μισό χρόνο ζωής είναι πάρα πολύ δύσκολο να διακρίνουμε το φύλο τους διότι είναι «άβαφα». Εκεί ανάλογα και πάντα με την ηλικία τους προσπαθούμε να διαπιστώσουμε αν ισχύει κάτι από τους παραπάνω κανόνες και ιδιαίτερα με τα πούπουλα στη βάση του ράμφους που τα αρσενικά έχουν μαύρα (μαυρομούστακα) ενώ τα θηλυκά καφέ. Επίσης η συμπεριφορά του πουλιού και το στήσιμο μας προδίδει τι είναι.
Ένας άτυπος κανόνας είναι και με την σειρά που γεννήθηκαν. Το πρώτο πουλί είναι σχεδόν πάντα αρσενικό ενώ το τελευταίο (φίντα όπως τη λέγαν οι παλιότεροι) θηλυκό.
Μερικά θηλυκά έχουν πολλά από τα χρωματικά χαρακτηριστικά που έχουν τα αρσενικά (γύφτισσα), ποτέ όμως όλα και είναι αυτά που μας μπερδεύουν τις περισσότερες φορές.

Άλλες ονομασίες:

Η επιστημονική της ονομασία είναι σπίζα η ακανθοφάγος ή ακανθυλίδα η γνήσια.

Αστραγαλίνος ή Στραγαλιάνος ή Στραγαλίνι, Γαρδέλι, Γραμματικούλα , Τουρκοπούλα: ( ή Τουρκάκι στην Λακωνία) από το κόκκινο στο κεφάλι της, που μοιάζει με «Φέσι», Σγαρτήλι (Κυπριακή διάλεκτος).

Μεταλλάξεις:

1. Καρδερίνα Major (Carduelis carduelis Major) ή καρδερίνα Σιβηρίας η όποια ωστόσο υστερεί φωνητικά ,
2. καρδερίνα Αχάτης ,
3. καρδερίνα Ασπροκέφαλη καθώς και *ιζαμπελα.

Πηγές:
http://speaker-sekliza.blogspot.gr/
https://odikapoulia.gr/