Τετάρτη 18 Απριλίου 2018

♥ Καρδίτσα: Ξυνονέρι (ή Ζουλευκάρι παλαιότερα)

*Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Δ. Πεσλής
του  Κωνσταντίνου Δ. Πεσλή
Η κοινότητα Ξυνονερίου(ή Ζουλευκαρίου παλαιότερα) Καρδίτσας, του δήμου, νομού και αντιπεριφέρειας Καρδίτσας που είναι εκ φύσεως, ιδιόμορφη, η οποία βρίσκεται στα ριζά της Θεσσαλικής ενδοχώρας, με την ταυτότητα των κατοίκων των ριζών της Θεσσαλίας και με την ενδυμασία του ντόπιου αγραφιώτικου φορέματος, η οποία βρέθηκε εκεί, όπου είναι, σήμερα, από την μετοικεσία των κατοίκων από τον οικισμό του Μεγάλου Πιροσίου ή της Μικρής Πορτίτσας, η οποία επιρρώθηκε από την έλευση κατοίκων από διάφορες περιοχές καθώς και από διάφορες εθνοτικές ομάδες της Θεσσαλικής ενδοχώρας και όχι μόνο, η κοινότητα, που βρίσκεται δίπλα στην ομάδα των Καραγκούνηδων, από τις οποίες έρχονται και νύφες, με την ενδυμασία, αλλά και με κάποια κορίτσια της κοινότητας να την υϊοθετούν, αλλά και, γρήγορα, να την αποβάλλουν, ως κάτι ξένο, ως προς τη φύση και τη θέση της κοινότητας, η κοινότητα, με τους πιο έξυπνους και ανεκτικούς ανθρώπους, ώστε να διατηρεί και δευτερογενή ή δευτερεύουσες πολιτισμικές καταστάσεις, όπως στην ενδυμασία, χωρίς, όμως, να καταργεί την κυρίαρχη και, παράλληλα, να τη διατηρεί και να την εκφράζει ενιαία ως κοινότητα και αυτή να διατηρεί ως πολιτισμική ταυτότητα, η κοινότητα, που την ενδιαφέρει η καλωσύνη του ανθρώπου και όχι τόσο η προέλευση, αφού αυτή θα την αφομοίωνε, επιτυχώς, με την προσκόλληση και την εμμονή της από την άλλη στην παραδοσιακή μορφή έκφραση της ταυτότητας, η κοινότητα, που διατηρεί σε πείσμα και σε επιμονή έναντι κάποιων την ταυτότητά της, με την ενδυμασία της περιοχής των Αγράφων στην πιο παλαιά και πληρέστερη μορφή της, με τον άϋλο και υλικό πολιτισμό της του δυτικού θεσσαλικού χώρου και, μάλιστα, των ριζών και, πολιτισμικώς, της ημιορεινής και ορεινής ζώνης αυτής της περιοχής, η κοινότητα αυτή, που η εξέλιξή της είναι συνυφασμένη με την πόλη της Καρδίτσας, η κοινότητα, με όλες τις ιδιαιτερότητες της οικονομικής και κοινωνικής της ζωής, η κοινότητα αυτή, που διατηρεί, πληρέστερα, την ενδυμασία της περιοχής των Αγράφων σε όλες τις παραλλαγές της, ενώ, παράλληλα, γνωρίζει και την ενδυμασία της πολιτισμικής ομάδας των Καραγκούνηδων, που ενυπάρχει στην κοινότητα από κάποιο χρονικό διάστημα και για κάποια χρόνια, αποτελώντας μία ψηφίδα του πολιτισμικύ ψηφιδωτού της παράδοσης της κοινότητητας, όπως από την εξέτασή του προκύπτει και με άλλες πολιτισμικές ή εθνοτικές ομάδες στην κοινότητα, στο διάβα των αιώνων, και για αυτό πλούσια από κάθε άποψη, ιδιαιτέρως, δε πολιτισμικής, εκεί όπου όλα υπάρχουν αλλά ένα είναι το κύριο και η συμπύκνωση της ταυτότητας, το "αγραφιώτικο φουστάνι και η καλή τσιτσικένια τσίπα", και το οποίο αποτυπώνεται σε όλες τι φωτογραφίες, με αποκορύφωση τη μία, όπου όλα τα παραπάνω τα διακρίνει κανείς, με μια φευγαλέα ματιά, των αρχών της δεκαετίας του 1950, όπυ ανέβασε από τα αρχείο του, ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου, κ. Κωνσταντίνος Π. Βασιλάκος, στη σελίδα του αλλά και σε αυτή του Μορφωτικού Συλλόγου Ξυνονερίου και τη σελίδα, με την επωνυμία Κωνσταντίνος Αντιπρόεδρος Βασιλάκος, και τον οποιο και εγώ τον ευχαριστώ, προσωπικά, για την ψηφιοιποίηση και την κοινοποίησή της στο ευρύ κοινό, ως ένα πολύτιμο υλικό τεκμήριο του υλικού πολιτισμού της κοινότητας, που αποτελεί αυτή η φωτογραφία. 

*Θα διακαιολογήσω το εύρος της χρονολόγησης, αν και το πιθανότερο είναι να είναι, όντως, το έτος 1951, το οποίο οφείλεται στο γεγονός αν απεικονίζεται ο Γεώργιος ή ο Δημήτριος Γιαννακάκης του Αθανασίου το μικρό παιδί, που η γυναίκα κρατά στην αγκαλιά στα δεξιά, όπως βλέπει κανείς στη φωτογραφία ,και η οποία είναι η Ολυμπιάδα Γιαννακάκη,το γένος Μουσαφείρη. Οι υπόλοιπες γυναίκες κατά σειράν είναι: πρώτη από τα αριστερά, η Παρασκευή Σκουρελιώτη, σύζυγος Νικολάου, το γένος Ντάτη, η Ελένη Φιλίππου, σύζυγος Ευαγγέλου, το γένος Μπακάλη, η Πηνελόπη Βασιλάκου, σύζυγος Ιωάννη, το γένος Μούρτου, η Φιλιιώ Ανυφαντή, σύζυγος Θωμά, το γένος Κυργιάκου(κατα πάσαν πιθανότητα), η Γλυκερια Τσίτρα, σύζυγος Σπύρου, το γένος Γέροντα(με την παλιά καλή ενδυμασί της κοινότητας του αγραφιώτικου φουστανιού με τον "σουρά"), η Γεωργία Κουκουλέτσου, σύζυγος Παντελή, το γένος Γραββάνη, η Αγορή Κουκουλέτσου, σύζυγος Λεωνίδα, το γένος Μητρουλιά, η Σοφία Γέροντα ή Γεροντοπούλου, σύζυγος Στεφάνου, το γένος Μπέλλου, η Αγορή Καραγιάννη, σύζυγος Μιλτιάδου, το γένος Βασιλάκου, η Γέροντα, σύζυγος Ιωάννου, το γένος Καραγκούνη, η Γιούλα Μπουντούρη, σύζυγος Αθανασίου, το γένος Μητρουλιά. Διακρίνεται με ττην ενδυμασία του αγραφιώτικου φορέματος με το σουρά η Αγγελική Αντωνίου, σύζυγος Γεωργίου, το γένος Βασιλάκου. Στο κέντρο, μπροστά, διακρίνονται η Αγορή Τσάντσαλου, σύζυγος Κωνσταντίνου, το γένος Τζέλλου, και η Ολυμπιάδα Γιαννακάκη, σύζυγος Αθανασίου, το γένος Μουσαφείρη, ενώ πίσω από το χορό στο κέντρο διακρίνονται η Σταματία Βασιλάκου,σύζυγος Λάμπρου, το γένος Παπαναστασίου, και η Περιστέρα Γιαννάκου, σύζυγος Γεωργίου, το γένος Μποσκλαβίτη. Άλλα πρόσωπα ή οι άλλες γυναίκες δεν μπορέσαμε να διακρίνουμε, τόσο οι γυναίκες όσο και άνδρες, που ρωτήθηκαν για την εν λόγω φωτογραφία από τον επιστημονικό υπεύθυνο του Μορφωτικού Συλλόγου Ξυνονερίου,κ. Κωνσταντίνο Δ. Πεσλή. Αν κάποιος ξέρει ή διακρίνει κάτι, καλύτερα και είναι σίγουρο, μπορεί να το γράψει στα σχόλια κα να γίνει αποδεκτό, αν ευσταθεί, μετά, βεβαίως, από σχετική έρευνα. Ευχαριστίες για άλλη μία φορά στον αντιπρόεδρο του Συλλόγου, κ. Κωνστατίνο Π. Βασιλάκο, για την κοινοποήση της φωτογραφίας στον ψηφιακό ιστοχώρο και η οποία αποτελεί ένα από τα λίγα και μοναδικά τεκμήρια του λαϊκού υλικού και άϋλου πολιτισμού της κοινόητας αυτής της περιόδου, την οποία ο γράφων μελετά εν γένει και συνόλω. Επισης, συγχαρητήρια και στην πρόεδρο του Συλλόγου, κ. Γιάννα Βασιλάκου, καθώς και όλων των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου, που και επί των ημερών τους η προσπάθεια συγκέντρωσης πάσης φύσεως υλικού και αντικειμένων καθώς και η καταγραφή, τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση συνεχίζουν, συντηρώντας την πλούσια πολιτιστική παράδοση, με κάθε τρόπο, και διατελώντας στη διατήρηση της πλούσιας και ποικίλλης ιδιότυπης "ζουλευκαρ΄νής - ξυνονερίτικης" ταυτότητας... Θα ήτανταν παράλειψη να μην ευχαριστήσω τόσο τα μέλη του Δ. Σ. του Συλλογου, όπως την κ. Αγορίτσα Παπαναστασίου και τον κ. Σωτήριο Βασιλάκο για την πολύτιμη συμπαράσταση και ενεργοποίηση όλων των συγγενών και πληροφορητών καθώς για τις πολύτιμες πληροφορίες και , ιδιαιτέρως, της κ. Αγορίτσας Παπαναστασίου, όπως και των μελών, βασικών στελεχ΄ν, συνεργατών και στελεχών καθώς και βασικών προσώπων διατήρησης της συλλογικής μνήμης της κοινότητας, όπως του κ. Κώστα Μπελάγια, το γένος Παπαδογούλα, της κ. Φωτεινής Νικολάου, το γένος Φιλίππου, της κ. Χρυσούλας Παπαχρήστου, το γένος Παπανικολάου, της κ. Βούλας Παπαχρήστου, το γένος Γρηγορίου, της κ. Αγορής Μητρουλιά, το γένος Γεροντοπούλου, της κ. Ναυσικάς Μπούρα, το γένος Παπαναστασίου, και της κ. Αγορής Ζέρβα, το γένος Φιλίππου.
Ο επιστημονικός συνεργάτης του Μ. Σ., κ.Κωνσταντίνος Δ. Πεσλής, ιστορικός - λαογράφος - συντηρητής έργων τέχνης και ζωγραφικής


Κώστας Πεσλής