Κυριακή 29 Ιουλίου 2018

Τι θέλει να πει ο ποιητής: «Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ» Μανώλης Ρασούλης

Συνήθως στην στήλη "Τι θέλει να πει ο ποιητής" γράφω για ποπ ή λαϊκοπόπ τραγουδάκια, περισσότερο για το καλαμπούρι της ιστορίας, παρά για το ότι θέλω να κάνω σημειολογική ανάλυση, αλλά και για να αναδείξω κάποια κουλά σημεία των στίχων τους, που τα ακούμε κάθε μέρα, αλλά δεν τα προσέχουμε λόγω της ελαφρότητας της μουσικής.

Όμως αυτή την φορά θα γράψω για ένα σοβαρό στιχουργικό δημιούργημα, το Αχ Ελλάδα του Μανώλη Ρασούλη. Ο λόγος είναι ότι είδα το εξής σε κτήριο διάσημης αλυσίδας καταστημάτων: Το «Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ» (στίχο από αυτό το τραγούδι) μαζί με την ελληνική σημαία να κυμματίζει. Βλέποντας το, αν δεν έχεις ακούσει το τραγούδι ή αν δεν έχεις προσέξει τι λένε οι στίχοι (που συμβαίνει) νομίζεις ότι ο Ρασούλης έγραψε κάποιο εθνικό εμβατήριο. Ε, λοιπόν δεν έγραψε εθνικό εμβατήριο. Το αντίθετο μάλιστα. Έγραψε ένα σχεδόν εξίσου επιθετικό προς την Ελλάδα κομμάτι με το «Μάνα μου Ελλάς» του Γκάτσου, που μελοποιήθηκε από τον Ξαρχάκο («τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα» κτλ).

Το ρεφρέν αρκεί και είναι ξεκάθαρο:

Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ
και βαθιά σ' ευχαριστώ
γιατί μ' έμαθες και ξέρω
ν' ανασαίνω όπου βρεθώ
να πεθαίνω όπου πατώ
και να μην σε υποφέρω

Αχ Ελλάδα θα στο πω
πριν λαλήσεις πετεινό
δεκατρείς φορές μ' αρνιέσαι
μ' εκβιάζεις μου κολλάς
σαν το νόθο με πετάς
μα κι απάνω μου κρεμιέσαι

Μόνο από το ρεφρέν καταλαβαίνει κανείς ότι το «αχ Ελλάδα σ' αγαπώ» είναι ειρωνικό ή τουλάχιστον αμφίσημο. Ο Ρασούλης, ή το ποιητικό του υποκείμενο, που είναι ένας μετανάστης, που έχει γνωρίσει την ξενιτιά, λέει ότι αγαπάει την Ελλάδα, γιατί τον έμαθε να μην την υποφέρει. Η Ελλάδα, σύμφωνα με το τραγούδι του Ρασούλη, τα περιμένει όλα από σένα, ενώ δεν σου δίνει τίποτα, σε ξεχνάει όταν την έχεις ανάγκη και σε εκβιάζει όταν σε έχει ανάγκη. Το δια ταύτα είναι ότι το ποιητικό υποκείμενο δεν αντέχει την Ελλάδα και αυτό είναι το μόνο για το οποίο της χρωστάει ευγνωμοσύνη- ότι δηλαδή τον έκανε με την συμπεριφορά της να νιώσει μια απελευθέρωση συναισθηματική και να αισθάνεται πατρίδα του τον τόπο που κάθε φορά βρίσκεται. «Η πιο γλυκιά πατρίδα/ είναι η καρδιά» όπως αναφέρεται στο κουπλέ.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το να απομονώσεις έτσι έναν στίχο είναι ξεκάθαρη διαστρέβλωση του νοήματος. Πόσο μάλλον με την αγκύρωση που γίνεται με την ελληνική σημαία. Όχι ότι θεωρώ πως είναι κακό κάποιος να λέει ότι αγαπάει την πατρίδα του. Απλά ο Ρασούλης δεν λέει αυτό. Λέει κάτι άλλο. Κι αυτό το άλλο, έτσι όπως το πλασάρουν, διαστρεβλώνεται πλήρως. Κι από ό,τι βλέπω στο Youtube διάφορα βιντεάκια στο Youtube που παίζουν αυτό το κομμάτι, βάζουν νησάκια, ελληνικές παραλίες, φολκλόρ, σημαίες, αρχαία μνημεία, τους 300. Κάτι που μου δείχνει ότι κανείς δεν προσέχει τι πραγματικά λέει ο στίχος. 


Αχ Ελλάδα, 1984

Στίχοι Μανώλης Ρασούλης


Χαρά στον Έλληνα που ελληνοξεχνά
και στο Σικάγο μέσα ζει στη λευτεριά
εκείνος που δεν ξέρει και δεν αγαπά
σάμπως φταις κι εσύ καημένη
και στην Αθήνα μέσα ζει στη ξενιτιά

Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ
και βαθιά σ' ευχαριστώ
γιατί μ' έμαθες και ξέρω
ν' ανασαίνω όπου βρεθώ
να πεθαίνω όπου πατώ
και να μην σε υποφέρω

Αχ Ελλάδα θα στο πω
πριν λαλήσεις πετεινό
δεκατρείς φορές μ' αρνιέσαι
μ' εκβιάζεις μου κολλάς
σαν το νόθο με πετάς
μα κι απάνω μου κρεμιέσαι

Η πιο γλυκιά πατρίδα
είναι η καρδιά
Οδυσσέα γύρνα κοντά μου
που τ' άγια χώματα της
πόνος και χαρά

Κάθε ένας είναι ένας
που σύνορο πονά
κι εγώ είμαι ένας κανένας
που σας σεργιανά

Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ
και βαθιά σ' ευχαριστώ
γιατί μ' έμαθες και ξέρω
ν' ανασαίνω όπου βρεθώ
να πεθαίνω όπου πατώ
και να μην σε υποφέρω

Αχ Ελλάδα θα στο πω
πριν λαλήσεις πετεινό
δεκατρείς φορές μ' αρνιέσαι
μ' εκβιάζεις μου κολλάς
σαν το νόθο με πετάς
μα κι απάνω μου κρεμιέσαι




Γιώργος Σμυρνής

Πηγή: monopoli.gr