Του Απόστολου Φλωρίδη
Όλοι μας γνωρίζουμε ότι η περιοχή μας έζησε 461 χρόνια κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Οι Τούρκοι ήταν πέραν του δέοντος σκληροί. Τους άρπαξαν όλα τα υπάρχοντα και τα γεννήματα τους και το κυριότερο τα υγιή παιδιά τους τα οποία και έκαναν γενίτσαρους. Οι Φαναριώτες και όχι μόνο, κάτω από αυτήν την καταπίεση κατάφεραν και κράτησαν την πίστη τους, την γλώσσα και τις παραδόσεις τους ακέραιες, όπως και τον πόθο της λευτεριάς.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι Θεσσαλοί δημιούργησαν αρκετούς επαναστατικούς αγώνες. Τα αντίποινα των Τούρκων ήταν πάρα πολλά και απάνθρωπα. Αξίζει ν’ αναφέρουμε μερικά: Κάψανε το μοναστήρι στη Λοξάδα και μάλιστα βγάλανε και τα θεμέλια, ενώ οι περισσότεροι μοναχοί με φρικτά βασανιστήρια παλουκώθηκαν και σφαγιάστηκαν. Στο Φανάρι, πίσω από την Μητρόπολη (σημερινό δημοτικό σχολείο), βρίσκεται το τοπωνύμιο «Παλουκωμένος», όπου εκεί σε κοινή θέα οι Τούρκοι παλούκωναν τους Χριστιανούς. Η οργή τους όμως δεν σταμάτησε εδώ. Προχωρήσανε στη σύλληψη του Επισκόπου Φαναρίου Σεραφείμ, τον οποίο αποκεφάλισαν μαζί με άλλους δύο, μετά από φρικτά βασανιστήρια, ενώ τα κεφάλια τους τα εξέθεσαν στην πλατεία των Τρικάλων να τα βλέπουν «πιστοί» και «άπιστοι».
Οι Θεσσαλοί και ειδικά οι Φαναριώτες ξέχασαν τα αντίποινα και λίγα χρόνια αργότερα το έτος 1869 ξεσπούν σε νέο αγώνα με την βοήθεια του Ελληνικού στρατού. Το διεθνές κλίμα ήταν ευνοϊκό και το 1876 δημιουργούνται αντάρτικα σώματα. Όλα αυτά ευνόησαν τους επαναστάτες και στο συνέδριο του Βερολίνου στις 23 Ιουνίου του έτους 1878 αποφασίσθηκε η απελευθέρωση της Θεσσαλίας και η προσάρτηση της στη «Μάνα Ελλάδα».
Τον Ιούλιο του έτους 1881 η Τουρκία τελικά υπέγραψε την παραχώρηση της Θεσσαλίας. Η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να καταλάβει τα εδάφη της, ενώ οι Τούρκοι στο Φανάρι μαθαίνοντας για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, άλλαξαν άρδην την συμπεριφορά τους απέναντι στους Φαναριώτες. Αρχίσανε να πουλάνε τα αρπαγμένα χωράφια και σπίτια των Φαναριωτών και να χαρίζουν οικιακά αντικείμενα και ζώα. Τέτοια συμβόλαια και αποδείξεις βρίσκονται στο Ιστορικό Μουσείο Φαναρίου. Με κάρα πηγαίνανε στο Βόλο και από εκεί στα παράλια της Τουρκίας.
Τέλος Ιουλίου του 1881 ο στρατηγός Σκαρλάτος Σούτσος και ο συνταγματάρχης Σπυρίδων Καραϊσκάκης, γιος του Γεωργίου Καραϊσκάκη, βρίσκονται στο Δομοκό και κατηφορίζουν για την Θεσσαλική πεδιάδα. Την 18η Αυγούστου πρωινές ώρες και χωρίς καμία αντίσταση τα ελληνικά στρατεύματα βρίσκονται στην Καρδίτσα. Μετά από ολιγόλεπτη ξεκούραση, ο Σκαρλάτος ξεκινά για το Αγναντερό και ο Καραϊσκάκης για το Φανάρι.
Στις 11 το πρωί και στο τοπωνύμιο Κόμπελος, όπου και η γνωστή βρύση, ο Επίσκοπος του Φαναρίου Ιλαρίων, ο Τούρκος διοικητής του φρουρίου και κάτοικοι από τα γύρω χωριά με ζητωκραυγές υποδέχονται τον Σπυρίδωνα Καραϊσκάκη. Αφού έγινε χειραψία των δύο διοικητών υπογράφεται το πρωτόκολλο παράδοσης-παραλαβής του φρουρίου. Ο Δεσπότης με δάκρυα αγκάλιασε τον Καραϊσκάκη και άρχισε μικρή δοξολογία. Μετά την δοξολογία, ανέγνωσε μικρό λόγο ο Τούρκος (νομάρχης του Σιάμ Κολ) και άλλοι πρόεδροι από τα γύρω χωριά. Στρατός, κλήρος και το συγκεντρωθέν πλήθος, ανηφόρισαν για το Φανάρι.
Κατά τις δύο η ώρα το μεσημέρι και μόλις έφτασε η πρώτη στρατιωτική πομπή με την ελληνική σημαία και λίγα μέτρα από την βρύση λουτρό, όπου και τα τούρκικα λουτρά ακούστηκε εκκωφαντικός κρότος. Ενώ ήταν άπνοια, ξεριζώθηκε και έπεσε ένας θεόρατος πλάτανος τεραστίων διαστάσεων, τον οποίο πλάτανο είχαν φυτέψει οι Τούρκοι όταν πρωτοήρθαν στο Φανάρι. Το γεγονός αποδόθηκε σε θαύμα του προστάτη και Αγίου μας Σεραφείμ και καταγράφηκε στον τότε έντυπο τύπο της Λαμίας. Με κανονιοβολισμούς υψώθηκε στο φρούριο η ελληνική σημαία και εγκαταστάθηκε και το 7ο Σύνταγμα Ευζώνων. Στην πλατεία του χωριού ένας υπέργηρος Τούρκος αγκάλιασε τον Καραϊσκάκη και του είπε: «γνώρισα τον πατέρα σου, να εκεί», και του έδειξε την Γράλιστα (Ελληνόπυργο), «με τον οποίο κάναμε πολλές αταξίες και εύχομαι να του μοιάσεις σε όλα». Ο στρατός φιλοξενήθηκε σε διάφορα σπίτια, ενώ η στρατιωτική ηγεσία στο μητροπολιτικό Μέγαρο. Την άλλη ημέρα στον Σπυρίδωνα Καραϊσκάκη δείξανε το Μαυρομμάτι, το χωριό του πατέρα του και συγκινημένος κατηφόρισε για Μαγούλα και Αγναντερό όπου συναντήθηκε με τον Σούτσο, και ενωμένοι προχώρησαν για τα Τρίκαλα.
Το ιστορικό αυτό γεγονός ξεχάστηκε και δυστυχώς πολλοί είναι αυτοί που δεν το γνώριζαν ή και δεν το γνωρίζουν μέχρι σήμερα. Αξίζει λοιπόν να φέρουμε στη μνήμη μας αυτές τις ανεπανάληπτες στιγμές που έζησαν οι πρόγονοί μας. Ας μαζευτούμε Φαναριώτες και όχι μόνο, στις 11 το πρωί της Δευτέρας 29ης Απριλίου, Δευτέρα του Πάσχα και εορτή του Αγίου Γεωργίου, στον Κόμπελο. Εκεί θα βρίσκονται τα λείψανα του Στρατηγού Σπυρίδωνα Καραϊσκάκη. Θα τελεσθεί δοξολογία, καθώς και τρισάγιο από τον ιερέα του χωριού μας Πατέρα Ιωάννη. Τα οστά θα συνοδεύουν απόγονοι του Στρατηγού, καθώς και στρατιωτική αντιπροσωπεία. Στη συνέχεια όλη η πομπή θα κατευθυνθεί προς το Μαυρομμάτι.
Απόστολος Φλωριδης
