Τετάρτη 26 Ιουνίου 2019

ΒΑΤΙΑ και ΒΑΤΟΜΟΥΡΑ

Βατόμουρα
Είναι από τα νοστιμότερα φρούτα
Βατόμουρα για τη διάρροια, τη φαρυγγίτιδα, την ουλίτιδα και τις άφθες
Η βατομουριά ή ρούβος ή ρούμπος ο θαμνώδης ή βατσινιά ή αγριόβατος ή βάτος η ιδαία ή βάτια ή μοραντζίδα ή νάουρα ή Rubus fruticosus, ανήκει στα αγγειόσπερμα στην οικογένεια Rosaceae.
Η βατομουριά είναι πολυετής θάμνος, με πολλούς τοξοειδείς βλαστούς γωνιώδεις, λείους ή χνουδωτούς που ριζοβολούν το φθινόπωρο. Φέρουν μεγάλες αγκάθες, ίσες ή καμπυλωτές με φαρδιά βάση. Φύλλα με 3-5 φυλλάρια, οδοντωτά, λευκωπά και χνουδωτά από κάτω. Ταξιανθία διακλαδισμένη. Στεφάνη με 5 ρόδινα πέταλα.
Καρπός, συγκάρπιο αποτελούμενο από πολλές μικρές δρύπες και μικρές τριχούλες. Οι καρποί του, που ωριμάζουν το φθινόπωρο γίνονται μαύροι και γυαλιστεροί και είναι εύγεστοι και χυμώδεις.
Η βατομουριά ζει σε χαμηλό και μέσο υψόμετρο σε χαντάκια, χείμαρρους, άκρες δρόμων και φράχτες.

Χρήσιμα μέρη βατομουριάς
Τα βλαστάρια, τα φύλλα και τα λουλούδια, οι καρποί και οι ρίζες.
Τα φύλλα, τα βλαστάρια και τις ρίζες τις μαζεύετε την άνοιξη και τους καρπούς το καλοκαίρι. Να προσέχετε τα αγκάθια.

Δραστικές ουσίες βατομουριάς
Κιτρικό, μηλικό, ηλεκτρικό, οξαλικό και γαλακτικό οξύ, ταννίνη, πηκτίνη, ιμβερτοσάκχαρο και ινοσίνη.
Τα βατόμουρα περιέχουν πολυάριθμα φυτοχημικά, όπως πολυφαινόλες, φλαβονοειδή, ανθοκυανίνες, σαλικυλικό οξύ, ελλαγικό οξύ, και φυτικές ίνες. Οι ανθοκυανίνες στα βατόμουρα είναι υπεύθυνες για το πλούσιο σκούρο χρώμα τους.
Τα βατόμουρα περιέχουν φυτικές ίνες, βιταμίνη C, βιταμίνη Κ, και μαγγάνιο. Τα βατόμουρα έχουν τόσο διαλυτές όσο  και αδιάλυτες φυτικές ίνες. Ένα φλιτζάνι βατόμουρα (144 g) έχει κατά μέσο όρο 7,6 g ινών και περιέχει το μισό της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης σε  βιταμίνη C. Οι φυτικές ίνες είναι σημαντικές για τη διατήρηση ενός υγιούς πεπτικού συστήματος και την καλύτερη κινητικότητα του εντέρου.
Τα βατόμουρα περιέχουν πολύ μεγάλους σπόρους που περιέχουν έλαιο πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα το (α-λινολενικό οξύ) και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα (λινολεϊκό οξύ), καθώς και πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, καροτενοειδή, ελλαγιταννίνες και ελλαγικό οξύ. 

Ιδιότητες και χρήσεις βατόμουρων
Τα φύλλα, τα τρυφερά κλαδιά και τα μπουμπούκια χρησιμοποιούνται για γαργάρες με λίγο μέλι σε πονόλαιμο, στοματίτιδα, φαρυγγίτιδα, ουλίτιδα, άφθες και πονόδοντο.
Τα φύλλα είναι στυπτικά για την αναιμία, τις διάρροιες και τη δυσεντερία.
Σε έγχυμα τα φύλλα ανακουφίζουν τις εγκύους, την ώρα της γέννας, ρυθμίζοντας τη λειτουργία των αδένων και των ορμονών. Είναι πολύτιμο έγχυμα για τη μητρορραγία. Η έγκυος πρέπει να πίνει από τον 3ο έως 6ο μήνα ένα φλιτζάνι την ημέρα. Επίσης, είναι εμμηναγωγικό.
Τα βατόμουρα έχουν διουρητική δράση και χρήσιμα για τις πέτρες στα νεφρά, την ολιγουρία, τα αρθριτικά και τους ρευματισμούς.
Το αφέψημα κάνει καλό σε αιμορροϊδες και δυσπεψίες, ξινίλες.
Αυξάνει το μητρικό γάλα.
Κατεβάζει την υψηλή πίεση.
Βοηθούν στη διατήρηση του βάρους του σώματος
Βοηθούν στην διατήρηση καλής πνευματικής κατάστασης
Τα φύλλα και οι άκρες των βλαστών σε έγχυμα ενδείκνυνται για τις καρδιακές παθήσεις και τον σακχαρώδη διαβήτη (90-100 γρ ανά λίτρο νερού).
Τα φυτοχημικά συστατικά στα βατόμουρα, σαλικυλικό οξύ και ελλαγικό οξύ, έχουν συσχετισθεί  με τοξικότητα στα καρκινικά κύτταρα (καρκίνος μαστού κ.ά)
Τα βατόμουρα έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δύναμη, κυρίως, λόγω των υψηλών πολυφαινολικών ενώσεων, όπως το ελλαγικό οξύ, οι τανίνες, οι εελλαγιτανίνες, η κερκετίνη, το γαλλικό οξύ, οι ανθοκυανίνες, και οι κυανιδίνες.
Τα βατόμουρα φτιάχνουν την πιο νόστιμη μαρμελάδα. Το μαλακό φρούτο είναι δημοφιλές για χρήση σε γλυκά, μαρμελάδες, ζελέ χωρίς κουκούτσια, και μερικές φορές και στο κρασί και σε πολλά φάρμακα. Συχνά αναμιγνύεται με μήλα για πίτες και θρυμματίζεται. Τα βατόμουρα χρησιμοποιούνται, επίσης, για την παραγωγή καραμέλων.
Τα λουλούδια τους  δίνουν ένα σκούρο, φρουτώδες μέλι.

Ιατρικές συνταγές για τα βατόμουρα
Σαν αφέψημα 25 γραμμάρια σε ένα λίτρο νερό για γαργάρες σε ουλίτιδα και κυνάγχη και για ξέπλυμα πληγών, ώστε να επουλωθούν και για κολπικές εγχύσεις σε λευκόρροια.
Αν βράσετε, 20 κορυφές βατομουριάς σε ένα λίτρο νερό μέχρι να μείνει το μισό και μετά το περάσετε με τουλουπάνι, πίνεται σαν εμμηναγωγικό, για μητρορραγίες, για δυσμηνόρροιες, για πέτρες στα νεφρά, για τα αρθριτικά και για τους ρευματισμούς.
Το αφέψημα της ρίζας χρησιμοποιείται για τη διάρροια και την υπέρταση. Πλένετε καλά τη ρίζα, τη βράζετε και πίνετε δύο ρακοπότηρα τη μέρα. Πριν το πιείτε το αναταράσσετε γιατί το αφέψημα της ρίζας κάνει κατακάθι.
Σαν έγχυμα ρυθμίζει το διαβήτη. Ρίχνετε ένα λίτρο νερό που βράζει σε 25 γραμ φύλλα και ρίζες βατομουριάς και αφήνετε γύρω στα 10 λεπτά και πίνετε, ενώ είναι ζεστό.
Και το αφέψημα και το έγχυμα βατομουριάς πρέπει να σουρώνονται για να μην περάσουν τα αγκαθάκια.
Για την αιματουρία, τη δυσπεψία και το διαβήτη πίνετε ένα ρόφημα με μια χούφτα από φύλλα σε ένα λίτρο νερό που βράζει δυο λεπτά και το αφήνετε για 10 λεπτά πριν σουρωθεί.
Ειδικά για το διαβήτη πίνετε 30-50 σταγόνες από υγρό εκχύλισμα βατομουριάς πριν κάθε γεύμα. Αντιδιαβητικά βότανα είναι και το αγριμόνιο, ο ευκάλυπτος, η καρυδιά και η ελιά που μπορούν να συνδυάζονται με τη βατομουριά. Αν θέλετε γλυκαίνετε και με λίγο μέλι τη στυφή γεύση.
Τα φύλλα και οι άκρες των βλαστών σε έγχυμα ενδείκνυνται για τις καρδιακές παθήσεις και τον σακχαρώδη διαβήτη (90-100 γρ ανά λίτρο νερού).
Το σιρόπι για τις διάρροιες γίνεται βράζοντας 7 μέρη φυσικό χυμό φρέσκων βατόμουρων με 10 μέρη καφέ ζάχαρη μέχρι να σιροπιάσει.
Τα μπουμπούκια αν τα μαζέψετε την άνοιξη θα τα βάλετε σε γυάλινο βάζο, το οποίο μετά θα το βάλετε στον ήλιο, ώσπου να χύσουν ένα χυμό σα σιρόπι, που χρησιμοποιείται στις πληγές σαν παυσίπονο και επουλωτικό και για γαργάρες σε βήχα.