 |
| Φωτογραφία: Antzy Kwnsta |
Ο οικισμός του Αγίου Ακακίου του πρώην Δήμου Ιθώμης βρίσκετε σε υψόμετρο 320 μέτρα και έχει 254 κατοίκους (απογραφή 2011). Βρίσκεται σε απόσταση 14 χλμ. από το Μουζάκι και 10 χλμ από το Φανάρι.
Παλιά το χωριό ονομαζόταν Γόλιτσα (σλαβική λέξη=γούρνα) και Γκόπλα. Χρόνος ίδρυσης ή επανίδρυσης του Χωριού θεωρούνται τα μέσα του 14ου αι. από Σέρβους ηγεμόνα και Αρβανιτόβλαχους. Ο πληθυσμός του Αγίου Ακακίου αποτελείται από 220 άτομα, μόνιμους κατοίκους, που αυξάνονται σε 350 κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αντλούν το εισόδημά τους από την κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα και Βοοειδή), τη γεωργία (δημητριακά, καλαμπόκια, Βαμβάκι, κηπευτικά, αμπέλια, καστανιές, κερασιές και καρυδιές), τις οικοδομικές εργασίες και παρεμφερή επαγγέλματα. Ασκείται το παραδοσιακό επάγγελμα των πετράδων κτιστών, οι οποίοι με τον εξοπλισμό τους αναλαμβάνουν δημόσια και ιδιωτικά έργα. Προϋπήρχε από τους Βυζαντινούς χρόνους, αφανίστηκε όμως λόγω επιδημίας. Ο πρώτος οικισμός Βρισκόταν στην περιοχή «Γκούρλιγκα».
Επί Τουρκοκρατίας είχε πληθυσμό κωμόπολης κατανεμημένο σε τρεις συνοικισμούς. Το 1601-2 το Χωριό κάηκε από τους Τούρκους. Η νέα ονομασία, Άγιος Ακάκιος, δόθηκε το 1927 Χαρακτηριστικό του Χωριού αποτελεί η αρχιτεκτονική του. Σήμερα σώζεται μόνο ένας από τούς επτά νερόμυλους που είχε το χωριό. Ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία θα εντυπωσιάσουν τους επισκέπτες του Χωριού. Ο Ναός του Αγίου Νικολάου ΝΑ του οικισμού, μονόχωρη βασιλική του 14ου αι., διασώζει λίγες τοιχογραφίες. Λίγα μέτρα πιο πέρα, σε μια μικρή σπηλιά, διαμορφώθηκε θρησκευτικός χώρος του ασκητή του Αγίου Ακακίου. Η Εκκλησία του Αγίου Ακακίου, σε ρυθμό τρίκλιτης Βασιλικής, θεμελιώθηκε το 1850. Στολίδι της Εκκλησίας αποτελεί η ασημένια σκευοθήκη, όπου φυλάσσεται ο βραχίονας του Αγίου.
Σπάνιο μνημείο φυσικής ομορφιάς ηλικίας 40.000 χρόνων, ΒΔ του Χωριού, είναι το σπήλαιο «Αετοφωλιά», μήκους 250 μ. Η πρόσβαση είναι αρκετό καλή, τα τοιχώματα του σπηλαίου είναι λειασμένα από τη ροή του νερού και σε πολλά σημεία του υπάρχουν πανέμορφοι σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Τρία ποτάμια ρέουν στην περιοχή. Ο ποταμός Μέγας ή Νέδας, ο ποταμός Γκουρλίγκας και το ποτάμι Καρκατούνα. Χαρακτηριστικό φυσικό μνημείο είναι και ο θαυμάσιος καταρράκτης το χειμώνα στη Βρονταριά.
Πανέμορφα όμως είναι και τα δάση: ο «Άϊ-Λιας», έκτασης 500 στρεμμάτων, αποτελείται από δρυς και η πανίδα του είναι αρκετά πλούσια.
Το Χωριό γιορτάζει τη μνήμη του προστάτη του Αγίου Ακακίου κάθε χρόνο την Πέμπτη μετά το Πάσχα. Γιορτάζεται με μεγαλοπρέπεια και μεγάλο γλέντι, χορούς και τραγούδια στο κέντρο του Χωριού, που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον πολλών επισκεπτών, αλλά και κατοίκων των κοντινών περιοχών. Την 23η Οκτωβρίου γιορτάζεται η ημερομηνία ανακομιδής των ιερών λειψάνων του Αγίου Ακακίου από το Άγιο Όρος.
