Ελπίδα σε χιλιάδες παιδιά ανά τον κόσμο αλλά και στους γονείς τους, που αγωνιούν καθημερινά για τα αγγελούδια τους, έρχονται να προσφέρουν οι έρευνες ενός Ελληνα επιστήμονα....Ο Κωνσταντίνος Πολυχρονάκος, καθηγητής του Τμήματος Παιδιατρικής και Ανθρώπινης Γενετικής του Πανεπιστημίου Μακ Γκιλ του Καναδά,βρίσκεται σε πορεία δημιουργίας «εμβολίου» που θα θεραπεύει τον διαβήτη τύπου 1, ή αλλιώς τον ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη, που έχει αγαπημένα θύματα παιδιά κυρίως 10 έως 16 ετών, τα οποία αναγκάζονται να λαμβάνουν εφ' όρου ζωής ινσουλίνη.
Τον τελευταίο χρόνο οι προσπάθειες της ομάδας του στρέφονται στη δημιουργία ενός εξειδικευμένου ανοσοκατασταλτικού το οποίο θα έχει στόχο τα λεμφοκύτταρα που καταστρέφουν τα νησίδια του Λάνγκερχανς του παγκρέατος, τα οποία παράγουν την ινσουλίνη.
«Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση αρρώστια. Το ανοσοποιητικό σύστημα αδυνατεί να αναγνωρίσει τα νησίδια του Λάνγκερχανς ως μέρος του οργανισμού, επιτίθεται σε αυτά και τα καταστρέφει. Υπάρχουν διάφορα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να επηρεάσουμε το ανοσοποιητικό σύστημα. Το πιο χονδροειδές είναι η ανοσοκαταστολή, η οποία έχει δοκιμαστεί, χωρίς ωστόσο να είναι αποτελεσματική 100%. Ομως η ανοσοκαταστολή είναι κάτι το οποίο αποφεύγουμε, διότι όταν αδρανοποιήσει κανείς το ανοσοποιητικό σύστημα, ανοίγει την πόρτα στις λοιμώξεις. Δηλαδή, οι παρενέργειες μπορεί να είναι πιο σοβαρές από αυτό που προσπαθούμε να θεραπεύσουμε.
Αυτό που θα ήταν ιδανική θεραπεία είναι η ειδική ανοσοκαταστολή, δηλαδή να καταστείλουμε μόνο τα λεμφοκύτταρα που αναγνωρίζουν την ινσουλίνη. Στο εργαστήριό μου κάνουμε προσπάθεια να απομονώσουμε αυτά τα κύτταρα, δηλαδή να τα ξεχωρίσουμε από το υπόλοιπο ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτή, κατά τη γνώμη μου, είναι η μεγαλύτερη ελπίδα όχι μόνο για την πρόληψη, ααλλά και για τη θεραπεία του διαβήτη» εξηγεί ο Κωνσταντίνος Πολυχρονάκος.
Προς το παρόν η ομάδα του Ελληνα επιστήμονα προσπαθεί να ανιχνεύσει, σε διαβητικούς που μόλις έχουν διαγνωστεί, τα ειδικά λεμφοκύτταρα που αναγνωρίζουν και καταστρέφουν την ινσουλίνη στο αίμα. Σε αυτή τη φάση της έρευνας στόχος των ερευνητών είναι να δουν πώς μπορούν να αναγνωρίσουν αυτά τα λεμφοκύτταρα, ενώ σε επόμενη φάση θα εξετάσουν τους τρόπους με τους οποίους θα καταφέρουν να τα καταστείλουν. Βεβαίως, θα χρειαστεί να προηγηθούν πειράματα στο εργαστήριο, και αν αυτά πετύχουν, θα ακολουθήσουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.
«Μακροπρόθεσμα είμαι αισιόδοξος. Στο μεταξύ, όμως, τα παιδιά με διαβήτη και οι γονείς τους πρέπει να φροντίζουν για τη σωστή αντιμετώπιση και τον έλεγχο του σακχάρου, έτσι ώστε να προληφθούν οι επιπλοκές. Γιατί μπορεί να έχουμε μια πολύ αποτελεσματική θεραπεία σε 15-20 χρόνια, αλλά μέχρι τότε να έχουν καταστραφεί τα νεφρά και τα μάτια των διαβητικών και να είναι πολύ αργά γι’ αυτούς, παρά το γεγονός ότι θα υπάρχει πλέον η οριστική θεραπεία» τόνισε ο κ. Πολυχρονάκος.
Να σημειωθεί ότι οι έρευνες του Ελληνα καθηγητή στρέφονται στην εύρεση των γονιδίων που προδιαθέτουν για τον διαβήτη τύπου 1, ο οποίος εμφανίζεται σε ένα στα 200-300 παιδιά και είναι λιγότερο συχνός από τον διαβήτη τύπου 2, που πλήττει κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Και ενώ για τον διαβήτη τύπου 2 ενοχοποιούνται το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής, για το 50% των περιπτώσεων του διαβήτη τύπου 1 ενοχοποιείται ένας συνδυασμός σαράντα γονιδίων. Οπως εξήγησε ο κ. Πολυχρονάκος, ο διαβήτης τύπου 1 δεν έχει αποκλειστικά γενετικά αίτια, γι' αυτό η ομάδα του προσπαθεί να βρει τι άλλο τον επηρεάζει. Ο Ελληνας καθηγητής δήλωσε ότι θεωρεί μακρινό ενδεχόμενο τη γονιδιακή θεραπεία του διαβήτη. Τόνισε, όμως, ότι με τη γνώση των γονιδίων μπορεί να δημιουργηθούν πιο απλές θεραπείες, ώστε να μη χρειαστεί η γονιδιακή.
«Μια τελευταία ανακάλυψη είναι το γονίδιο RFX6, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία των νησιδίων του Λάνγκερχανς. Εγινε μια μεγάλη προσπάθεια για τη θεραπεία του διαβήτη με την αναγέννηση αυτών των νησιδίων που παράγουν την ινσουλίνη. Ομως αυτή η προσπάθεια δεν είχε αποδώσει, γιατί το γονίδιο αυτό δεν ήταν γνωστό. Το ανακαλύψαμε μελετώντας μια πολύ σπάνια περίπτωση: μωρά που γεννιούνται χωρίς να έχουν τα νησίδια του Λάνγκερχανς και χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης από την πρώτη στιγμή της γέννησής τους. Με την ανακάλυψη αυτού του γονιδίου θα δοθεί μεγάλη ώθηση στην αναγέννηση αυτών των νησιδίων, που είναι κατεστραμμένα στους διαβητικούς τύπου 1» κατέληξε ο κ. Πολυχρονάκος.
Πολυβραβευμένος επιστήμονας και πρωτοπόρος ερευνητής
Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Πολυχρονάκος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Εδεσσα. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), από όπου αποφοίτησε το 1972 και επέστρεψε πρόσφατα για να ανακηρυχτεί επίτιμος διδάκτωρ σε αυτό.
Μετά τις σπουδές του ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική στα Πανεπιστήμια της Μανιτόμπα (1973-1974) και του Νταλχάουζι (1975-1977), στην Εργαστηριακή Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα (1974-1975) και στην Παιδιατρική Ενδοκρινολογία στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ (Hospital St Justine) του Καναδά (1977-1979). Μετά την απόκτηση της ειδικότητας ξεκίνησε ακαδημαϊκή σταδιοδρομία στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και στο Τμήμα Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Μακ Γκιλ. Παράλληλα, από το 1991 είναι Αναπληρωματικό Μέλος της Πειραματικής Ιατρικής και από το 1997 του Τομέα Ανθρώπινης Γενετικής του Πανεπιστημίου Μακ Γκιλ. Οσον αφορά τη νοσοκομειακή σταδιοδρομία του, από το 1998 είναι διευθυντής του Τμήματος Ενδοκρινολογίας στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο του Μόντρεαλ, ενώ ηγείται και των σχετικών γενετικών ερευνών.
Κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας του έχει λάβει πολλές υποτροφίες, αλλά και σημαντικά βραβεία, όπως το βραβείο Sessenwein από το Montreal Children's Hospital Foundation, συνοδευόμενο από πενταετή χρηματοδότηση για τα έτη 2008-2013. Σε μεταπτυχιακό επίπεδο, καθοδηγεί δεκάδες μεταπτυχιακούς και μεταδιδακτορικούς ερευνητές -μεταξύ αυτών και πολλούς Ελληνες- σε σύγχρονες επιστημονικές αναζητήσεις με χρηματοδοτούμενα προγράμματα, σε πεδία αιχμής που σχετίζονται κυρίως με τον σακχαρώδη διαβήτη, με κλινικές προεκτάσεις και εφαρμογές.
Οι ερευνητικές του δραστηριότητες περιλαμβάνουν είκοσι πέντε ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν από διάφορους φορείς και ολοκληρώθηκαν μέχρι το 2009. Από το 2009 μέχρι σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη και χρηματοδοτούνται ακόμη οχτώ ερευνητικά πρωτόκολλα. Ωστόσο, αυτό που τον έχει καταξιώσει διεθνώς είναι οι πρωτοπόρες έρευνές του στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και το γενετικό του υπόστρωμα σε μοριακό και γονιδιακό επίπεδο. Την ίδια στιγμή έχει κατοχυρώσει τίτλο ευρεσιτεχνίας για τεστ DNA για την πρόγνωση του αυτοάνοσου διαβήτη, ενώ έχει υποβάλει αιτήσεις και για την κατοχύρωση άλλων έξι τίτλων ευρεσιτεχνίας σε Καναδά, ΗΠΑ και Ευρώπη.
Σήμερα, ως επικεφαλής εκλεκτής επιστημονικής ομάδας στο δικό του εργαστήριο δίνει τις δικές του γόνιμες απαντήσεις στο θέμα του νεανικού σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1, που έχει όχι μόνο ιατρικές, αλλά και τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Στο πλαίσιο της διεθνούς προσπάθειας στον τομέα αυτό, ο καθηγητής Πολυχρονάκος προσφέρει με το έργο του μια σημαντική ελληνική συμβολή που μας κάνει υπερήφανους.
Ο ίδιος έχει δηλώσει: «Νιώθω υποχρεωμένος στον πατέρα μου, Αλέξανδρο, που είναι καθηγητής Φιλοσοφίας, άνθρωπος των γραμμάτων και γενναίος εξασκών της επεμβατικής ακτινολογίας πολλές δεκαετίες πριν δημιουργηθεί ο όρος αυτός. Με βοήθησε να βρω μια θέση για την επιστήμη στο ευρύτερο πλαίσιο της ζωής και με δίδαξε να λέω “δεν γνωρίζω”».
http://apolitistosteki.blogspot.com/2011/03/blog-post_5349.html
