To άγχος είναι μια αίσθηση ανησυχίας και πίεσης που
μπορεί να μας κατεβάσει λιγότερο ή περισσότερο συχνά, για το τι μπορεί
να συμβεί
Προβλήματα υγείας, περίοδοι εξετάσεων, συναισθηματικές ανακατατάξεις κ.λ.π. μας προκαλούν ανησυχία που μας δυσκολεύει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή.
Που οφείλεται
Το άγχος δεν αφορά μόνο τους σκληρά εργαζόμενους ή όσους τυχαίνει να περνάνε μια δύσκολη περίοδο στη ζωή τους. Μας αφορά όλους ανεξαρτήτως ηλικίας (σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, τα ποσοστά άγχους, ακόμα και ανάμεσα σε παιδιά και εφήβους, έχουν αυξηθεί σημαντικά), φύλου, επαγγέλματος και οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης, αν και δείχνει μια αδυναμία στις γυναίκες. Κι αυτό επειδή πίσω από το άγχος κρύβονται πολλές αιτίες που πολύ δύσκολα μπορεί να αποφύγει κανείς.
Έτσι το άγχος μπορεί να οφείλεται:
• Στο οικογενειακό μας περιβάλλον. Ο τρόπος που έχουμε μεγαλώσει και οι εμπειρίες από το άμεσο περιβάλλον μας είναι μια από τις συχνότερες πηγές άγχους. Αν π.χ. οι γονείς μας είχαν υπερβολικές απαιτήσεις από εμάς ή αν οι ίδιοι ήταν αγχώδες, είναι πολύ πιθανό να μετέδιδαν άγχος και σε εμάς, που ίσως μας συνοδεύει μέχρι και πολύ αργότερα από το τέλος της παιδικής μας ηλικίας. Επίσης, αν οι γονείς μας ανήκαν στην κατηγορία αυτή των γονιών που αγαπούν την κινδυνολογία (π.χ. «μην μιλάς σε αγνώστους γιατί μπορεί να σου κάνουν κακό», «πρόσεχε μήπως ρίξουν τίποτα στο ποτό σου» κ.λ.π.), τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητές μας να μην ξεφύγουμε από τον κλοιό του άγχους.
• Σε τυχόν αποτυχίες. Οι πιθανές μας αποτυχίες είτε σε σχολικές εξετάσεις είτε στην προσωπική μας ζωή είναι επίσης μια από τις πιθανότερες αιτίες που μας γεμίζουν με άγχος.
• Σε έλλειψη αυτοπεποίθησης. Όταν αμφιβάλλουμε για τις δυνατότητές μας και τα επίπεδα της αυτοπεποίθησής μας ολοένα πέφτουν, το πιο πιθανό είναι να αρχίσουμε να αγχωνόμαστε ακόμα και για τα πιο ασήμαντα πράγματα.
• Σε φόβο ή φοβία. Όταν π.χ. σκεφτόμαστε ότι μπορεί να κινδυνεύουμε εμείς ή οι δικοί μας άνθρωποι από κάποια αρρώστια, από ατύχημα κ.ά., ακόμα κι αν ο φόβος μας δεν έχει λογική βάση, μπορεί να μας προκαλέσει έντονο άγχος το οποίο μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να χειριστούμε. Επίσης οι τυχόν φοβίες μας (υψοφοβία, αγοραφοβία κ.λ.π.) είναι μια μόνιμη πηγή άγχους την οποία μας είναι σχεδόν αδύνατο να ελέγξουμε χωρίς βοήθεια.
• Σε διλήμματα πάσης φύσεως. Όταν πρέπει να πάρουμε κάποια απόφαση, ειδικά όταν αυτή είναι σημαντική και ακόμα περισσότερο όταν διχαζόμαστε για το τι πρέπει να κάνουμε, το μόνο σίγουρο μέχρι τελικά να καταλήξουμε κάπου είναι ότι το άγχος θα μας συντροφεύει καθημερινά.
• Στον κοινωνικό περίγυρο. Όταν οι επιθυμίες μας συγκρούονται με τις κοινωνικές επιταγές, νιώθουμε έντονη πίεση καθώς αισθανόμαστε πως μας επιβάλλεται να κάνουμε κάτι διαφορετικό από αυτό που θέλουμε. Αν η ιδιοσυγκρασία μας δεν μας επιτρέπει να αψηφήσουμε αυτές τις επιταγές, τότε η «σύγκρουση» αυτή μεταξύ των «πρέπει» και των «θέλω» μας μας οδηγεί ρε μαθηματική ακρίβεια στη «συμβίωση» με το άγχος. Άλλες αιτίες που μπορεί να μας προκαλέσουν άγχος είναι κάποιο πρόβλημα υγείας δικό μας ή κοντινούς μας ανθρώπου, οι διαπροσωπικές σχέσεις, ο αποχωρισμός μας από κάποιον ή ο θάνατος αγαπημένου προσώπου, μια μετακόμιση (που, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, θεωρείται από τις πιο στρεσογόνες καταστάσεις), οι καθημερινοί ρυθμοί και η έλλειψη χρόνου για πιο χαλαρωτικές δραστηριότητες, η διαμονή ή η εργασία σε μη ήρεμο περιβάλλον, η εργασιακή ανασφάλεια, η κοινωνική απομόνωση, η απόρριψη, η έλλειψη ενδιαφερόντων, οι συγκρούσεις με άτομα του οικογενειακού ή κοινωνικού περιβάλλοντος, ακόμα και η κακή διατροφή και η λήψη κάποιων φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Πως λειτουργεί
Τo άγχος συνοδεύει σχεδόν κάθε φάση της ζωής μας, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό. Όταν υπάρχει σε ήπια μορφή, μπορεί να χαρακτηριστεί δημιουργικό αφού βοηθάει το άτομο να βρίσκεται σε εγρήγορση και σε διαρκή ετοιμότητα. Μάλιστα το άγχος σε αυτά τα επίπεδα μπορεί να μας βοηθήσει να «ζυγίσουμε» καλύτερα την κατάσταση ούτως ώστε να μην δράσουμε παρορμητικά και τελικά να προστατευτούμε από δυσάρεστες συνέπειες. Όταν όμως η ανησυχία μας ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια και φτάνει αυτά του παράλογου φόβου και της υπερβολής, τότε μιλάμε για παθολογική κατάσταση που χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια, μια και μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα μας.
Συμπτώματα
Εκτός από τα σωματικά συμπτώματα που προαναφέραμε όποιος υποφέρει από άγχος μπορεί να παρουσιάσει ενδείξεις κυκλοθυμίας, έντονου θυμού ακόμα και με ασήμαντη αφορμή αλλά και κατάθλιψη, τύψεις και ενοχές. Έτσι μπορούμε να φτάσουμε σε σημείο να κυριαρχούμαστε από ένα σωρό ανασφαλές και ακαθόριστους φόβους αδυνατώντας να αντεπεξέλθουμε στις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της καθημερινής μας ζωής. Κάποιες φορές μάλιστα, όταν το άγχος είναι πολύ έντονο, μπορεί να φτάσουμε στο σημείο να ξεσπάσουμε μέχρι και σε κρίσεις πανικού.
Της ΧΡΥΣΑΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΡ ΙΛΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑ, ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
http://www.myworld.gr/
Προβλήματα υγείας, περίοδοι εξετάσεων, συναισθηματικές ανακατατάξεις κ.λ.π. μας προκαλούν ανησυχία που μας δυσκολεύει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή.
Που οφείλεται
Το άγχος δεν αφορά μόνο τους σκληρά εργαζόμενους ή όσους τυχαίνει να περνάνε μια δύσκολη περίοδο στη ζωή τους. Μας αφορά όλους ανεξαρτήτως ηλικίας (σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, τα ποσοστά άγχους, ακόμα και ανάμεσα σε παιδιά και εφήβους, έχουν αυξηθεί σημαντικά), φύλου, επαγγέλματος και οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης, αν και δείχνει μια αδυναμία στις γυναίκες. Κι αυτό επειδή πίσω από το άγχος κρύβονται πολλές αιτίες που πολύ δύσκολα μπορεί να αποφύγει κανείς.
Έτσι το άγχος μπορεί να οφείλεται:
• Στο οικογενειακό μας περιβάλλον. Ο τρόπος που έχουμε μεγαλώσει και οι εμπειρίες από το άμεσο περιβάλλον μας είναι μια από τις συχνότερες πηγές άγχους. Αν π.χ. οι γονείς μας είχαν υπερβολικές απαιτήσεις από εμάς ή αν οι ίδιοι ήταν αγχώδες, είναι πολύ πιθανό να μετέδιδαν άγχος και σε εμάς, που ίσως μας συνοδεύει μέχρι και πολύ αργότερα από το τέλος της παιδικής μας ηλικίας. Επίσης, αν οι γονείς μας ανήκαν στην κατηγορία αυτή των γονιών που αγαπούν την κινδυνολογία (π.χ. «μην μιλάς σε αγνώστους γιατί μπορεί να σου κάνουν κακό», «πρόσεχε μήπως ρίξουν τίποτα στο ποτό σου» κ.λ.π.), τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητές μας να μην ξεφύγουμε από τον κλοιό του άγχους.
• Σε τυχόν αποτυχίες. Οι πιθανές μας αποτυχίες είτε σε σχολικές εξετάσεις είτε στην προσωπική μας ζωή είναι επίσης μια από τις πιθανότερες αιτίες που μας γεμίζουν με άγχος.
• Σε έλλειψη αυτοπεποίθησης. Όταν αμφιβάλλουμε για τις δυνατότητές μας και τα επίπεδα της αυτοπεποίθησής μας ολοένα πέφτουν, το πιο πιθανό είναι να αρχίσουμε να αγχωνόμαστε ακόμα και για τα πιο ασήμαντα πράγματα.
• Σε φόβο ή φοβία. Όταν π.χ. σκεφτόμαστε ότι μπορεί να κινδυνεύουμε εμείς ή οι δικοί μας άνθρωποι από κάποια αρρώστια, από ατύχημα κ.ά., ακόμα κι αν ο φόβος μας δεν έχει λογική βάση, μπορεί να μας προκαλέσει έντονο άγχος το οποίο μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να χειριστούμε. Επίσης οι τυχόν φοβίες μας (υψοφοβία, αγοραφοβία κ.λ.π.) είναι μια μόνιμη πηγή άγχους την οποία μας είναι σχεδόν αδύνατο να ελέγξουμε χωρίς βοήθεια.
• Σε διλήμματα πάσης φύσεως. Όταν πρέπει να πάρουμε κάποια απόφαση, ειδικά όταν αυτή είναι σημαντική και ακόμα περισσότερο όταν διχαζόμαστε για το τι πρέπει να κάνουμε, το μόνο σίγουρο μέχρι τελικά να καταλήξουμε κάπου είναι ότι το άγχος θα μας συντροφεύει καθημερινά.
• Στον κοινωνικό περίγυρο. Όταν οι επιθυμίες μας συγκρούονται με τις κοινωνικές επιταγές, νιώθουμε έντονη πίεση καθώς αισθανόμαστε πως μας επιβάλλεται να κάνουμε κάτι διαφορετικό από αυτό που θέλουμε. Αν η ιδιοσυγκρασία μας δεν μας επιτρέπει να αψηφήσουμε αυτές τις επιταγές, τότε η «σύγκρουση» αυτή μεταξύ των «πρέπει» και των «θέλω» μας μας οδηγεί ρε μαθηματική ακρίβεια στη «συμβίωση» με το άγχος. Άλλες αιτίες που μπορεί να μας προκαλέσουν άγχος είναι κάποιο πρόβλημα υγείας δικό μας ή κοντινούς μας ανθρώπου, οι διαπροσωπικές σχέσεις, ο αποχωρισμός μας από κάποιον ή ο θάνατος αγαπημένου προσώπου, μια μετακόμιση (που, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, θεωρείται από τις πιο στρεσογόνες καταστάσεις), οι καθημερινοί ρυθμοί και η έλλειψη χρόνου για πιο χαλαρωτικές δραστηριότητες, η διαμονή ή η εργασία σε μη ήρεμο περιβάλλον, η εργασιακή ανασφάλεια, η κοινωνική απομόνωση, η απόρριψη, η έλλειψη ενδιαφερόντων, οι συγκρούσεις με άτομα του οικογενειακού ή κοινωνικού περιβάλλοντος, ακόμα και η κακή διατροφή και η λήψη κάποιων φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Πως λειτουργεί
Τo άγχος συνοδεύει σχεδόν κάθε φάση της ζωής μας, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό. Όταν υπάρχει σε ήπια μορφή, μπορεί να χαρακτηριστεί δημιουργικό αφού βοηθάει το άτομο να βρίσκεται σε εγρήγορση και σε διαρκή ετοιμότητα. Μάλιστα το άγχος σε αυτά τα επίπεδα μπορεί να μας βοηθήσει να «ζυγίσουμε» καλύτερα την κατάσταση ούτως ώστε να μην δράσουμε παρορμητικά και τελικά να προστατευτούμε από δυσάρεστες συνέπειες. Όταν όμως η ανησυχία μας ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια και φτάνει αυτά του παράλογου φόβου και της υπερβολής, τότε μιλάμε για παθολογική κατάσταση που χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια, μια και μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα μας.
Συμπτώματα
Εκτός από τα σωματικά συμπτώματα που προαναφέραμε όποιος υποφέρει από άγχος μπορεί να παρουσιάσει ενδείξεις κυκλοθυμίας, έντονου θυμού ακόμα και με ασήμαντη αφορμή αλλά και κατάθλιψη, τύψεις και ενοχές. Έτσι μπορούμε να φτάσουμε σε σημείο να κυριαρχούμαστε από ένα σωρό ανασφαλές και ακαθόριστους φόβους αδυνατώντας να αντεπεξέλθουμε στις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της καθημερινής μας ζωής. Κάποιες φορές μάλιστα, όταν το άγχος είναι πολύ έντονο, μπορεί να φτάσουμε στο σημείο να ξεσπάσουμε μέχρι και σε κρίσεις πανικού.
Της ΧΡΥΣΑΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΡ ΙΛΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑ, ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
http://www.myworld.gr/
