του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr
Αρκετοί
άνθρωποι αισθάνονται καθημερινά κούραση και δυσφορία, έχουν δυσκολία
συγκέντρωσης και νιώθουν συνεχώς υπνηλία, ακόμα και αν δεν καταβάλλουν
κάποια ιδιαίτερη σωματική προσπάθεια. Συνήθως το αποδίδουν στους ρυθμούς
της σύγχρονης ζωής αλλά πολλές φορές μπορεί να κρύβεται και κάτι
περισσότερο πίσω από αυτό το σύμπτωμα.
Η
κόπωση μπορεί να είναι παροδική ή χρόνια. Συνήθεις παράγοντες και
νοσήματα που προκαλούν παροδική κόπωση είναι οι κοινές ιώσεις, το
stress, τα πολύωρα ταξίδια ιδιαίτερα μεταξύ χωρών με διαφορά ώρας, οι
περίοδοι ανεπαρκούς ύπνου, η περίοδος πριν και κατά την διάρκεια της
εμμήνου ρήσεως σε γυναίκες με προ εμμηνορησιακό σύνδρομο, η εμμηνόπαυση,
η χρήση τοξικών ουσιών (π.χ. αλκοόλ κατά την διάρκεια και αμέσως μετά
τη μέθη).
Τρεις
καθημερινές συνήθειες ευθύνονται για το αίσθημα κόπωσης που συχνά
νιώθουμε αναίτια. Ποιες είναι όμως αυτές οι αιτίες που μας κάνουν να
κοιμόμαστε και να ξυπνάμε το ίδιο κουρασμένοι;
Ισορροπημένη Διατροφή
Η
υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης και ζάχαρης οι οποίες αντί να
«ξυπνήσουν» τον οργανισμό, προκαλούν διαταραχές του σακχάρου στο αίμα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν πως αλλάζοντας διατροφικές συνήθειες και
εντάσσοντας στο καθημερινό διαιτολόγιο φρούτα, λαχανικά και περισσότερη
άπαχο κρέας η κούραση θα αρχίσει να υποχωρεί σταδιακά.
Μία
ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή σημαίνει λιγότερο βάρος, άρα λιγότερη
κούραση. Εξάλλου, η παχυσαρκία είναι κυρίαρχος παράγοντας για την
κούραση.
Συγκεκριμένα, τα τρόφιμα που λειτουργούν βοηθητικά για την καταπολέμηση της κόπωσης είναι τα παρακάτω:
• Κατανάλωση σε καθημερινή βάση ψωμιού ολικής αλέσεως, ρυζιού, ζυμαρικών
• Ημερήσια πρόσληψη πέντε μερίδων φρούτων και λαχανικών
• Κατανάλωση δύο μερίδων καθημερινά άπαχων γαλακτοκομικών
• Συχνή πρόσληψη άπαχου κρέατος (ψάρι, κοτόπουλου), ξηρών καρπών, οσπρίων
•
Καταπολεμήστε τη κόπωση με τα καρύδια. Τα καρύδια είναι γεμάτα με
ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Μια μελέτη στο επιστημονικό έντυπο American
Journal of Clinical Nutrition δείχνει ότι εκτός από την αντιμετώπιση της
κόπωσης, μπορεί να βοηθήσει και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων
ήπιας κατάθλιψης.
•
Καταπολεμήστε τη κόπωση με μαύρη σοκολάτα. Ερευνητές στο Hull York
Ιατρική Σχολή στο Ηνωμένο Βασίλειο έδωσε σε 10 ασθενείς με χρόνια
κόπωση, 45g σοκολάτας κάθε μέρα για 2 μήνες. Τα άτομα που έφαγαν
σοκολάτα ανέφεραν λιγότερη κόπωση. Οι επιστήμονες προτείνουν ότι οι
πολυφαινόλες στη σκούρα σοκολάτα αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης
και, συνεπώς, σας κάνουν πιο ευτυχισμένους και μειώνει τη κόπωση.
Ύπνος
Στην
περίπτωση που δεν κοιμάστε όσο θα πρέπει ελαττώστε την ποσότητας
καφεΐνης και αλκοόλ χαλαρώστε και αφεθείτε στην αγκαλιά του Μορφέα. Αν
νιώθετε ότι δεν ξεκουράζεστε ποτέ (και τίποτα δεν φαίνεται να μπορεί να
το διορθώσετε αυτό) και ταυτόχρονα ροχαλίζετε, ίσως η απάντηση βρίσκεται
στον ύπνο σας.
Το ροχαλητό μπορεί να είναι μέρος της αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου,
στην οποία οι άνθρωποι σταματούν να αναπνέουν για λίγο αρκετές φορές τη
νύχτα. Αλλά μην ανησυχείτε, γιατί υπάρχουν θεραπείες για αυτό. Απλά
απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
Άσκηση
Αν
η άσκηση δεν υπάρχει στην ζωή σας προσπαθήστε να την εντάξετε στην
καθημερινότητα σας καθώς η γυμναστική προκαλεί κούραση αλλά και
χαλάρωση. Όσοι ασκούνται αισθάνονται πολύ λιγότερη κούραση από τους
ανθρώπους που εξακολουθούν να «αναπαύονται» στον καναπέ. Ποια όμως είναι
η συνταγή; Πόση άσκηση χρειάζεστε, πόσο συχνά και για πόσο χρονικό
διάστημα, πριν αρχίσετε να παρατηρείτε το «τέλος» της εξάντλησή σας;
Να
ασκείστε 40 λεπτά, τουλάχιστον τέσσερις ημέρες την εβδομάδα. Μέσα σε
αυτό το χρονικό διάστημα, θα πρέπει να αισθανθείτε τουλάχιστον κάποια
βελτίωση. Αν όμως ακολουθήσετε την άσκηση για τουλάχιστον ένα μήνα - και
εξακολουθείτε να κοιμάστε αρκετά, αλλά και να αισθάνεστε χάλια,
επισκεφτείτε τον γιατρό σας και κοιτάξτε να βρείτε την αιτία της
κούρασης σας σε άλλες καταστάσεις.
Το φως κουράζει.
Οι
Έλληνες, λόγω της σχεδόν διαρκούς έκθεσής τους στο άπλετο ηλιακό φως,
εμφανίζονται πιο επιρρεπείς σε "εποχιακά σύνδρομα κόπωσης". Περισσότερο
φως σημαίνει περισσότερα ερεθίσματα και μεγαλύτερη διέγερση για το
ορμονικό μας σύστημα. Κυρίως επηρεάζονται η σεροτονίνη και η
νοραδρεναλίνη, ουσίες που ρυθμίζουν την ψυχική διάθεση, τον ύπνο και την
αίσθηση κορεσμού.
Τι
αποτέλεσμα επιφέρει η μεταβολή στην έκκριση τους; Μια ελαφρά μελαγχολία
ή αϋπνία και λαιμαργία. Το σώμα καταναλώνει περισσότερη ενέργεια και
συνεπώς απορρυθμίζεται. Υπάρχει, ωστόσο, και μια άλλη αιτία για την
εποχιακή απώλεια ενέργειας. Αποδείχθηκε ότι τα επίπεδα του μαγνησίου στο
αίμα πέφτουν στο ελάχιστο την άνοιξη. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό; Με
τροφές πλούσιες σε βιταμίνες της ομάδας Β, οι οποίες αυξάνουν την
παραγωγή ενέργειας στον οργανισμό. Πλούσιες επίσης σε βιταμίνες C και Ε,
καθώς η αντιοξειδωτική δράση τους προστατεύει τα κύτταρα από την πρόωρη
γήρανση. Ενώ από τα μεταλλικά ιόντα, σημαντικά είναι το μαγνήσιο, το
ασβέστιο και ο ψευδάργυρος.
Πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό;
Όταν
η κόπωση επιμένει για χρονικό διάστημα άνω του εξαμήνου και δεν
υποχωρεί με απλά μέτρα (π.χ. ξεκούραση τέλεση αγχολυτικών
δραστηριοτήτων), πρόκειται για το παθολογικό πρόβλημα της χρόνιας
κόπωσης. Κατά την ιατρική εξέταση και αξιολόγηση πρέπει να διερευνηθούν
παθολογικά νοσήματα και καταστάσεις που ευθύνονται για την χρόνια
κόπωση. Τέτοια υποκείμενα νοσήματα είναι
• η αναιμία,
• οι ορμονικές διαταραχές,
• υποθυρεοειδισμός
• οι χρόνιες φλεγμονές,
• το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης,
• τα ψυχιατρικά σύνδρομα,
• η ινομυαλγία,
• οι ελλείψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων,
• αλλοιώσεις του ανοσοποιητικού συστήματος,
• παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος,
• αναπνευστικές παθήσεις.
Το ιδιοπαθές σύνδρομο χρόνιας κόπωσης χαρακτηρίζεται
από γενικευμένη κόπωση, η οποία δεν οφείλεται σε συγκεκριμένο
υποκείμενο παράγοντα ή νόσο και χαρακτηρίζεται από ταυτόχρονη παρουσία
τεσσάρων ή περισσότερων από τα παρακάτω σημεία που εκτίθενται παρακάτω.
