Ανατολικά Αγραφα: Φθινοπωρινό κάλεσμα

Κάποτε ήταν απάτητα, απρόσιτα και αχαρτογράφητα, εξ ου και το όνομά τους, γι' αυτό και παρέμειναν περήφανα, ανυπότακτα και ανέγγιχτα από κάθε κατακτητή... Το πολυσχιδές ορεινό σύμπλεγμα που χαρακτηρίστηκε «Αγραφα» από Βυζαντινούς και Τούρκους φοροεισπράκτορες, οδικά προσβάσιμο πλέον σήμερα, προκαλεί το ίδιο δέος με παλιά, αλλά και γοητεύει τον επισκέπτη με την ατίθαση ομορφιά του.

Οσο κι αν επιστρατεύσεις τις γεωγραφικές γνώσεις σου, δύσκολα θα μπορέσεις να καθορίσεις τα όρια της πιο πολύκορφης και δαιδαλώδους οροσειράς της Ελλάδας. Οι περισσότεροι γνωρίζουν τα Αγραφα ως τη νοτιότερη απόληξη της Πίνδου, ενώ κάποιοι άλλοι τα θεωρούν ανεξάρτητο ορεινό σύμπλεγμα.

Καμάρια, το ψηλότερο χωριό των Αγράφων.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Δεκάδες κοινότητες έμαθαν εδώ και χρόνια να επιβιώνουν σε τούτη τη δύσβατη γη. Τα μεγαλύτερα και πιο γνωστά ποτάμια της κεντρικής και νότιας Ελλάδας, όπως ο Αχελώος, ο Αγραφιώτης, ο Μέγδοβας και ο Σπερχειός, πηγάζουν ή διέρχονται από εδώ, σχηματίζοντας στην ατέρμονη πορεία τους βαθιά φαράγγια και καταπράσινες κοιλάδες.
Τα βουνά των Αγράφων και τα δεκάδες χωριά που κρύβονται στο πλούσιο ανάγλυφο μπορείς να τα προσεγγίσεις από διάφορα μέρη της Στερεάς Ελλάδας αλλά και της Θεσσαλίας.
Η τραχιά αυτή ανθρωπογεωγραφική ενότητα με τα απάτητα βουνά και τους αδάμαστους κατοίκους δεν υποτάχθηκε ποτέ σε καμία εξουσία. Μάταια οι Βυζαντινοί προσπαθούσαν να εισπράξουν τους φόρους. Ισως την ονομασία Αγραφα να την έδωσε ο εικονομάχος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε΄ ο Κοπρώνυμος (741-775), όταν στην προσπάθειά του να καθαιρέσει τις εικόνες από τις εκκλησίες των χωριών, ήρθε αντιμέτωπος με τους κατοίκους οι οποίοι αποκεφάλισαν τους απεσταλμένους του.

Μεγάλα Βραγγιανά σε φόντο φθινοπωρινό.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Αλλά και οι Οθωμανοί αργότερα δεν είχαν καλύτερη τύχη, ώσπου εν τέλει ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής άφησε τους ορεσίβιους να διοικούν μόνοι τους τον άγονο τόπο τους. Με τη Συνθήκη του Ταμασίου του 1525, οι Τούρκοι παραχώρησαν αρκετά προνόμια στους Αγραφιώτες και συμφώνησαν να μην εγκατασταθούν τουρκικές οικογένειες στην περιοχή.
Για περίπου εκατό χρόνια, μεταξύ του 17ου και 18ου αιώνα, ο γεωγραφικός χώρος των Αγράφων στηριζόμενος στην κτηνοτροφία και στο εμπόριο γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη. Σε επίσκεψή του στην περιοχή στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Γάλλος περιηγητής Pouqueville αναφέρθηκε σε 180 ακμάζοντα χωριά όπου ζούσαν περισσότεροι από 40.000 κάτοικοι!

Περνάς τον ποταμό Καριτσιώτη και ανηφορίζεις για Βραγγιανά.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Τα χωριά της γαλήνης
Το φθινόπωρο είναι μια ιδιαίτερη μεταβατική εποχή που φθάνει νωρίς σε τούτα εδώ τα υψίπεδα. Ηδη από τις αρχές του Σεπτέμβρη στις αλπικές ακρώρειες των Αγράφων νιώθεις έντονα τη μεταβολή στην ατμόσφαιρα, με τα πρώτα κιόλας ψυχρά περάσματα του αέρα. Πάνω στις οξιές που καλύπτουν τις υγρές πλαγιές, τα φυλλώματα αρχίζουν να παίρνουν όλες εκείνες τις γοητευτικές αποχρώσεις των θερμών γήινων χρωμάτων, για ν’ ακολουθήσουν προσθέτοντας τη δική τους πινελιά οι βελανιδιές, τα πλατάνια κι οι ιτιές.

Νιάλα, ένα ταπεινό μνημείο θυμίζει στους περαστικούς τα δραματικά γεγονότα του Eμφυλίου.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Τα ορεινά χωριά έχουν αδειάσει πια από τους πρόσκαιρους καλοκαιρινούς επισκέπτες, ενώ αυτά που βρίσκονται σε μεγαλύτερα υψόμετρα ερημώνουν εντελώς μέχρι τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου -στις 26 Οκτωβρίου-, αφού οι ποιμένες κάτοικοί τους μεταφέρουν τα κοπάδια στα πεδινά της Θεσσαλίας, του Αγρινίου και της Λαμίας για να ξεχειμωνιάσουν.
Χρησιμοποιώντας την άριστη υποδομή που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια στα πέριξ της λίμνης Πλαστήρα χωριά, θα διεισδύσουμε στην καρδιά των Αγράφων, στα όρια της Θεσσαλίας με την Ευρυτανία.
Αφετηρία για τις εξορμήσεις μας θα είναι το Νεοχώρι, το όμορφο κεφαλοχώρι του Δήμου Νεβρόπολης που παλιότερα ήταν και πρωτεύουσα των Θεσσαλικών Αγράφων.

Η μονή Πελεκητής όπως τη βλέπουμε από το ύψος του χωριού Ελατος.


Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Αγκαλιά με τις κορυφές
Από το Νεοχώρι ακολουθώντας τον περιμετρικό δρόμο της λίμνης Πλαστήρα, μετά από μια υπέροχη διαδρομή ανάμεσα σε έλατα, με θέα ανοικτή στα φιορδ της λίμνης, φτάνουμε στο χωριό Μπελοκομύτη (4 χλμ. άσφαλτος). Στη συνέχεια, κατηφορίζουμε πατώντας πάντα άσφαλτο, με κατεύθυνση προς το φράγμα. Περνάμε τη διασταύρωση για Καρίτσα και μονή Πελεκητής και φτάνουμε στις όχθες του Καριτσιώτη ποταμού, που αποτελεί τον κυριότερο τροφοδότη της λίμνης. Σε αυτό το σημείο ο δρόμος διχάζεται. Το σύνολο σχεδόν των οχημάτων ακολουθούν το αριστερό παρακλάδι που φεύγει με νότιο προσανατολισμό για το φράγμα και τα άλλα παραλίμνια χωριά.

Πανοραμική άποψη των Ανατολικών Αγράφων από το Τροβάτο.


Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Εμείς θα ακολουθήσουμε τον επίσης ασφάλτινο δρόμο με κατεύθυνση προς Βραγγιανά - Καρβασαρά (υπάρχουν ταμπέλες). Μετά από 2 χλμ. ο δρόμος διχάζεται και πάλι, το παρακλάδι δεξιά θα μας οδηγήσει στο απόμερο χωριό Καρβασαράς, ενώ ο κεντρικός δρόμος που συνεχώς ανηφορίζει θα μας φέρει στα όρια της Θεσσαλίας με την Ευρυτανία και στα Βραγγιανά, έναν από τους πιο απόμακρους οικισμούς του νομού.
Στην πορεία μας θα συναντήσουμε τον ποιμενικό οικισμό Ελατος και θα απολαύσουμε τη θέα προς τα Βόρεια Αγραφα και τη μονή Πελεκητής, που μοιάζει από μακριά σαν πεταλίδα πάνω στον κάθετο βράχο.

Στον αυχένα της Νιάλας, μέσα Σεπτέμβρη, πριν αρχίσουν οι νεροποντές που μεταμορφώνουν το οδόστρωμα σε λασποδρόμιο.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Ψηλότερα ο δρόμος γίνεται βατός χωμάτινος, που όμως υποφέρει από έντονες κατολισθήσεις. Κομβικό σημείο για όλες τις διαδρομές εδώ στα Ανατολικά Αγραφα είναι το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, κτισμένο σε χαρακτηριστικό διάσελο με υψόμετρο 1.600 μ. σε σημείο θέας.
Μετά τον Αγιο Νικόλαο, ο δρόμος με αλλεπάλληλες φουρκέτες και έντονες κλίσεις κατηφορίζει για Βραγγιανά.

Αρχές Οκτωβρίου και η κορυφή Πλάκα παίρνει τα χρώματα του φθινοπώρου.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Τα Μεγάλα Βραγγιανά (όπως είναι το σωστό όνομα του χωριού) βρίσκονται σε ύψος 1.080 μ. και διοικητικά υπάγονται στον νομό Ευρυτανίας. Το χωριό περιβάλλεται από ένα πλήθος ψηλών κορυφών που αγγίζουν ή και ξεπερνούν τα 2.000 μ. Αν και η τελευταία απογραφή δείχνει πληθυσμό σχεδόν 300 κατοίκων, η τραγική αλήθεια είναι πως εδώ, στο πάλαι ποτέ μεγαλοχώρι των Αγράφων, μόλις και μετά βίας ζουν 30-40 υπερήλικες κάτοικοι.
Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Βρανιανά και πιθανόν να προήλθε από τους επί βυζαντινών χρόνων εύπορους κτηνοτρόφους Βρανάδες, που έφερναν εδώ να ξεκαλοκαιριάσουν τα κοπάδια τους. Με το όνομα Βρανιανά αναφέρεται το χωριό σε κώδικα των Μετεώρων του 13ου - 14ου αιώνα. Η ονομασία Βραγγιανά είναι νεότερη και προήλθε από παράφραση του αρχικού ονόματος.

Ο Αγιος Νικόλαος πάνω από τα Βραγγιανά.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr

Στη θέση «Γούβα» το 1661 (την εποχή που τα Αγραφα λόγω της συνθήκης του Ταμασίου γνώριζαν ακμή) ιδρύθηκε από τον Ευγένιο Γιαννούλη τον Αιτωλό (1597-1682) το περίφημο «Ελληνομουσείο», μια σχολή που πρόσφερε ανώτερη μόρφωση και έβγαλε αποφοίτους όπως ο Αναστάσιος Γόρδιος ο Βραγγιανίτης (1654-1729), ο Νικόλαος Μαζαράκης, ο ιερομάρτυρας Σάββας, ο Δαμασκηνός Αγγελοκαστρίτης. Στη βιβλιοθήκη της Σχολής υπήρχαν 4.000 τόμοι βιβλίων. Η Σχολή, που έφτασε σύμφωνα με τους μελετητές να έχει μέχρι και 3.000 μαθητές, καταστράφηκε το 1770 από τους Τούρκους, οι οποίοι το 1806 όταν οι κάτοικοι αρνήθηκαν να καταδώσουν τον θρυλικό Κατσαντώνη πυρπόλησαν ολόκληρο το χωριό.
Σπουδαίος είναι ο ιστορικός ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, με αξιόλογες τοιχογραφίες του 1646 και φορητές εικόνες του 1615. Επισκεφθείτε τον Ζερβομαχαλά με τα όμορφα γερασμένα πέτρινα σπίτια, αλλά και τον απόμερο οικισμό Βαλάρι που κρύβεται πίσω από τα δάση και τα βράχια του Ιταμου όρους. Μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση, στο Βαλάρι λειτουργούσαν μπαρουτόμυλος, καμίνι αλλά και εργαστήρια σιδήρου που έφτιαχναν σπαθιά. Στα Βραγγιανά υπάρχει καφενείο που λειτουργεί και σαν ψησταριά. Πέρα όμως από αυτό, μην περιμένετε άλλη υποδομή.
Από εδώ αν θέλετε μπορείτε να συνεχίσετε προς το χωριό Αγραφα και τη Λίμνη Κρεμαστών, διαδρομή που την έχουμε περιγράψει λεπτομερώς σε παλιότερο οδοιπορικό μας στην περιοχή. Επίσης, από τα Βραγγιανά μπορείτε να κατευθυνθείτε βόρεια και να προσεγγίσετε το Τροβάτο, ένα από τα μεγαλοχώρια των Αγράφων που βρίσκεται ανάμεσα στα Ευρυτανικά Αγραφα και στα χωριά της Αργιθέας. Από εκεί συνεχίζετε είτε προς Αργιθέα-Μουζάκι, είτε προς Αχελώο-Αρτα.
Στη ράχη της Κοιμωμένης
Επιστρέφουμε πίσω στον αυχένα του Αγίου Νικολάου για να προτείνουμε μια θαυμάσια, αλλά αρκετά δύσκολη, διαδρομή που ειδικά στις αρχές φθινοπώρου, πριν ακόμη πέσουν τα πρώτα χιόνα, είναι μια από τις ομορφότερες που μπορούν να πραγματοποιηθούν με όχημα 4x4 στον ορεινό όγκο της Πίνδου.
Αν αγαπάτε την πεζοπορία, μπορείτε επίσης από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου να συνεχίσετε με τα πόδια (προσοχή στα τσοπανόσκυλα που φυλάνε τα κοπάδια) μέχρι εκεί που αντέχετε, απολαμβάνοντας την άγρια ορεινή φύση σε όλο της το μεγαλείο.
Ομως προσοχή στον καιρό, γιατί στη λαϊκή μετεωρολογία ο Οκτώβριος ονομάζεται και «ανακατωσάρης». Τούτο τον μήνα μπορεί να δεις θαυμάσιες, σχεδόν καλοκαιρινές μέρες, μα και απρόοπτες, δυνατές κακοκαιρίες. Η κλιματολογική αυτή αστάθεια και οι απότομες αυξομειώσεις της θερμοκρασίας καλό είναι να μη σας βρουν απροετοίμαστους. Γι’ αυτό χρειάζεται ανάλογη εμπειρία σε παρόμοιες διασχίσεις, αλλά και ο κατάλληλος εξοπλισμός.
Πίσω από τον εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, λοιπόν, θα δείτε να φεύγει με κατεύθυνση νοτιοανατολική ένας στενότερος, αρκετά δύσβατος, δρόμος που τρέχει στη ράχη της «Κοιμωμένης των Αγράφων», όπως ονομάζουν οι ντόπιοι το βουνό τους, που καθώς το κοιτάς από τον κάμπο της Καρδίτσας να σφραγίζει τον ορίζοντα, θυμίζει τη σιλουέτα μιας ξαπλωμένης (κοιμωμένης) γυναίκας.
Ο δρόμος χάνεται στον ορίζοντα των βουνών διασχίζοντας το υψίπεδο της Νιάλας. Το υψόμετρο στροφή με τη στροφή γίνεται ακόμη μεγαλύτερο και σύντομα βρίσκεσαι να ταξιδεύεις 1900 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας! Παντού ολόγυρα οι κορυφές των Αγράφων Μπορλέρο, Φλυτζάνι, Πλάκα, Πέντε Πύργοι, Καταραχιά, κορυφές που ξεπερνούν όλες τους τα 2.000 μ., νομίζεις πως είναι δίπλα σου, πως φτάνει ν’ απλώσεις το χέρι για να τις αγγίξεις...
Το δάσος από αστραποκαμένα έλατα και γιγαντόκορμες οξιές σκαρφαλώνει μέχρι τα 1.700 –1.800 μ. Μετά αρχίζουν τα αλπικά λιβάδια με το παχύ χορτάρι, που προσφέρουν άφθονη τροφή στα κοπάδια των Σαρακατσάνων, οι οποίοι εδώ και αιώνες τα καλοκαίρια φέρνουν τα ζώα τους σε τούτα τα υψίπεδα.
Στην πορεία μας συναντάμε και δυο απλές μαρμάρινες πλάκες που έχουν στηθεί στη μέση του πουθενά για να θυμίζουν στους διαβάτες τις συγκλονιστικές ιστορίες που έζησε αυτός ο τόπος κατά τη διάρκεια του αιματηρού εμφύλιου πολέμου.
Επόμενη στάση το χωριό Καμάρια, που είναι κρυμμένο πίσω από τις κορυφές των Αγράφων Καρνόπι (1.972 μ.) Σβόνι (2.040 μ.) και Μορφοράχη (1.782 μ.). Ο οικισμός, κτισμένος σε ύψος 1.480 μ., κατοικείται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες από Σαρακατσάνους βοσκούς και τις οικογένειές τους, οι οποίοι έρχονται μαζί με τα κοπάδια τους από τα χειμαδιά της Φθιώτιδας και της Θεσσαλίας.
Τα Καμάρια είναι το ψηλότερο χωριό της Ευρυτανίας και ένα από τα χωριά του ορεινού όγκου της Πίνδου που είναι κτισμένα σε μεγάλο υψόμετρο. Η θέση του είναι σημείο κομβικό, καθώς εδώ διασταυρώνονται οι βουκολικές στράτες. Από εδώ μπορείτε να συνεχίσετε είτε προς το χωριό Αγραφα και από εκεί να πέσετε στον δρόμο Καρπενησίου-Αγρινίου, είτε προς Σάικα (θαυμάσια διαδρομή μέσα από πυκνό ελατόδασος) και στη συνέχεια να κατηφορίσετε προς Καρδίτσα.
Fast info
Αγραφιώτικη χλωρίδα & πανίδα
Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει πάνω από 650 είδη και υποείδη. Ολα σχεδόν τα δασικά είδη αναπτύσσονται σε συστάδες ή μεγάλα δάση εδώ στα Αγραφα, με εξαίρεση τη σημύδα και την ερυθρελάτη (δέντρα της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης που συναντάμε στα βουνά της Ροδόπης).
Ιδιαίτερα πλούσια, αν και ελάχιστα μελετημένη, είναι η πανίδα των Αγράφων που περιλαμβάνει όλα τα μεγάλα θηλαστικά, όπως ο λύκος, το ζαρκάδι, το ελάφι, το αγριογούρουνο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της φαιάς άρκτου, η οποία, αν και είχε εξαφανισθεί από τα Αγραφα εδώ και 50 χρόνια, σήμερα επανακτά βαθμηδόν τα παλαιά εδάφη της.
Αξιόλογη είναι επίσης η ορνιθοπανίδα, που περιλαμβάνει πολλά από τα σπάνια αλπικά είδη και τα μεγάλα αρπακτικά πουλιά όπως ο χρυσαετός, ο φιδαετός και το όρνιο. Ωστόσο, το ανελέητο παράνομο κυνήγι και ο κατακερματισμός των βιοτόπων περιορίζουν συστηματικά το κεφάλαιο της άγριας πανίδας.
Νιάλα, μια ιστορία διδακτική
Ηταν Παρασκευή, 12 Απριλίου 1947, Μεγάλη Παρασκευή, μέσα στη «φωτιά» του Eμφυλίου...
Μια πομπή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (Δ.Σ.Ε.) ξεκινά με τρομερή κακοκαιρία να διασχίσει τα Αγραφα. Φτάνοντας στη Νιάλα πέφτει σε χιονοθύελλα. Μαχητές του Δ.Σ.Ε., γυναικόπαιδα και άμαχοι πολίτες σχημάτισαν μια ανθρώπινη αλυσίδα προσπαθώντας να αντιπαλέψουν τη μανία των φονικών καιρικών φαινόμενων. Ομως μάταια. Γυναίκες, παιδιά, ακόμα και σκληροτράχηλοι μαχητές αργοσβήνανε από τον αδυσώπητο χιονιά.
Μέσα σε αυτή την κοσμοχαλασιά, ο 3ος λόχος της οπισθοφυλακής της πομπής, μαζί με τραυματίες και αμάχους χάνουν τον προσανατολισμό τους και πέφτουν αργά το απόγευμα πάνω σε κατασκήνωση του κυβερνητικού στρατού που είχε στηθεί μέσα στο χιόνι. «Μην πυροβολείτε, είμαστε αδέρφια», φώναξαν οι επικεφαλής και τότε άνοιξαν τα αντίσκηνα του κυβερνητικού στρατού για να υποδεχθούν τους αντάρτες. Αυτή είναι η ιστορική «Ανακωχή της Νιάλας», που έστω και για μία μόνο νύχτα αδέλφωσε τους Ελληνες.
Μικρά & Μεγάλα Βραγγιανά
Τα Μεγάλα Βραγγιανά, αν και διοικητικά υπάγονται στον Νομό Ευρυτανίας, απέχουν από το Καρπενήσι, την πρωτεύουσα του νομού 80 χλμ., ενώ από την Καρδίτσα 55 χλμ. Υπάρχουν και τα Μικρά Βραγγιανά που υπάγονται στον νομό Καρδίτσας και βρίσκονται λίγα χιλιόμετρα πιο δυτικά, κοντά στην κοίτη του ποταμού Αχελώου.
Τροβάτο, ένα ποιμενικό κεφαλοχώρι
Παλιότερα ήταν από τα πολυπληθέστερα χωριά των Αγράφων με κύρια ασχολία των κατοίκων του την κτηνοτροφία. Σήμερα, τον χειμώνα ζουν εδώ μόλις 20 με 30 γέροντες και γερόντισσες. Από τις εκκλησίες του χωριού να αναφέρουμε τον Αγιο Δημήτριο, που είναι και ο πολιούχος του Τροβάτου και κτίστηκε το 1611. Αν βρεθείτε εδώ, ζητήστε να σας ανοίξουν τον ναό για να δείτε τις σπουδαίες, βυζαντινής τεχνοτροπίας, εικόνες των αγιογράφων Ιωάννου.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Ενδεικτικά παραθέτουμε κάποια από τα ξενοδοχεία που βρίσκονται πολύ κοντά στην προτεινομένη διαδρομή.
Στο Νεοχώρι «ΝΑΪΑΔΕΣ» (24410 93333, www.naiades.gr),  «PANDION MOUNTAIN RESORT» (24410 93440, www.pandion.gr),  «ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΖΑΚΟΝΙ» (24410 93433, www.zakoni.gr),  «ΝΕΒΡΟΣ» (24410 93201, www.nevros.gr),  «ΑΓΝΑΝΤΙ» (24410 93190, www.limniplastirahotels.com).
Στο χωριό Μπελοκομίτης «ΞΕΝΩΝΑΣ ΙΡΙΔΑ» (24410 93140, www.xenonas-irida.gr).
Στο χωριό Αγραφα «ΚΥΡΑ ΝΙΚΗ» (22370 93209, www.kyra-niki.gr)  και «ΠΥΡΓΟΣ ΑΓΡΑΦΩΝ» (22370 93200, www.pyrgosagrafa.gr).
ΦΑΓΗΤΟ
Στο γεφύρι του Καριτσιώτη ποταμού, στην έναρξη της προτεινόμενης διαδρομής μας για Βραγγιανά, θα βρείτε την ψαροταβέρνα «ΚΑΡΙΤΣΙΩΤΙΚΟ ΡΕΜΑ».
Στον Μπελοκομίτη η ταβέρνα «ΠΑΝΟΡΑΜΑ» είναι πάνω στον δρόμο για το φράγμα Πλαστήρα.
Στο φημισμένο εστιατόριο του ξενοδοχείου «ΝΑΪΑΔΕΣ» δοκιμάστε μοσχαράκι με κάστανα Αγράφων, χοιρινό με σάλτα μουστάρδας και πορτοκαλιού.
Στο Νεοχώρι, στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «ΑΓΝΑΝΤΙ», θα απολαύσετε πανοραμική θέα στη λίμνη.
Μέσα στο Νεοχώρι επισκεφθείτε τις παραδοσιακές ταβέρνες «ΚΕΛΕΠΟΥΡΗΣ» και «ΤΟ ΣΕΡΓΙΑΝΙ», για να φάτε κρεατικά της ώρας από ζώα ελεύθερης βοσκής.
Στα Βραγγιανά, στο Τροβάτο και στη Σάικα τα καφενεία θα ετοιμάσουν πάντα κάτι και για φαγητό.
Στο χωριό Αγραφα, στην ταβερνούλα της «ΚΥΡΙΑΣ ΝΙΚΗΣ» θα γευτείτε χειροποίητες αγραφιώτικες πίτες και στον «ΝΕΡΟΜΥΛΟ» φρέσκια πέστροφα (ιχθυοτροφείου) στο τηγάνι με βούτυρο ή στα κάρβουνα.
Κείμενο: Ζερμαίν Αλεξάκη
Φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr
ΠΗΓΗ:http://www.ethnos.gr/