Του Μενέλαου Παπαδημητρίου
ΑΝΤΑΜΩΜΑΤΑ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ - ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑ – (Μαζεύονταν στα σπίτια για αλληλοβοήθεια σε εποχιακές δουλειές κυρίως Σεπτέμβριο -Οκτώβριο).
TA ΞΕΦΛΟΥΔΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ ΗΤΑΝ Η ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ!!!
Τα χέρια αέρας στον ξέφλο, ο καθένας με το ειδικό σουβλί του, τα δεμάτια ή δεσίματα να στρίβονται, οι κρεμμάδες να δένονται, οι σπορίτισσες χωριστά, οι χλωρές στην κατσαρόλα για βράσιμο ή στη γωνιά για ψήσιμο, οι κολοβές να πέφτουν μέσα στα ξύλινα σκαφίδια και μετά στα σακκιά, τα ροκόφυλλα να σακιάζονται για να βγούν την άλλη μέρα για ήλιασμα για να καταλήξουν ή για γέμισμα στα υποτυπώδη στρώματα ή για τροφή στα αλογομούλαρα και στα γελάδια. Οι παρέες στον ξέφλο να συναγωνίζονται και τα αστεία, τα πειράγματα, οι ιστορίες για πολέμους, για τον εμφύλιο, για νεράϊδες και φαντάσματα ήταν στην πρώτη γραμμή. Και το τραγούδι που τόπιαναν αντικρυστά. Ξεκινούσε ο πρωτοσύρτης και ακολουθούσαν οι άλλοι. Κι στο τέλος το τραπέζωμα κι ο χορός!!!!!!!!!
ΑΝΤΑΜΩΜΑΤΑ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ - ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑ – (Μαζεύονταν στα σπίτια για αλληλοβοήθεια σε εποχιακές δουλειές κυρίως Σεπτέμβριο -Οκτώβριο).
TA ΞΕΦΛΟΥΔΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ ΗΤΑΝ Η ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ!!!
Τα χέρια αέρας στον ξέφλο, ο καθένας με το ειδικό σουβλί του, τα δεμάτια ή δεσίματα να στρίβονται, οι κρεμμάδες να δένονται, οι σπορίτισσες χωριστά, οι χλωρές στην κατσαρόλα για βράσιμο ή στη γωνιά για ψήσιμο, οι κολοβές να πέφτουν μέσα στα ξύλινα σκαφίδια και μετά στα σακκιά, τα ροκόφυλλα να σακιάζονται για να βγούν την άλλη μέρα για ήλιασμα για να καταλήξουν ή για γέμισμα στα υποτυπώδη στρώματα ή για τροφή στα αλογομούλαρα και στα γελάδια. Οι παρέες στον ξέφλο να συναγωνίζονται και τα αστεία, τα πειράγματα, οι ιστορίες για πολέμους, για τον εμφύλιο, για νεράϊδες και φαντάσματα ήταν στην πρώτη γραμμή. Και το τραγούδι που τόπιαναν αντικρυστά. Ξεκινούσε ο πρωτοσύρτης και ακολουθούσαν οι άλλοι. Κι στο τέλος το τραπέζωμα κι ο χορός!!!!!!!!!
Ξεφλουδίσματα
Το Φθινόπωρο και αφού είχαν ωριμάσει τα καλαμπόκια η οικογένεια έκοβε αυτά στο χωράφι, τσάκιζε τα ρογκλιά και αφού τα σάκιαζε τα κουβαλούσε και τα σώριαζε σε ένα δωμάτιο στο σπίτι. Ανάλογα ποιανού στη γειτονιά τα καλαμπόκια γίνονταν νωρίτερα, από εκείνον άρχιζε ο ξέφλος και μετά έπαιρναν σειρά οι άλλοι.
Ο σωρός με τα καλαμπόκια, τις ρόκες στο δωμάτιο έπρεπε να ξεφλουδιστεί. Υπήρχε βία γιατί και το δωμάτιο το θέλαμε για ύπνο και για τα χειμαδιά θάφευγαν μερικοί.
Ήταν ευκαιρία συνάντησης των νέων, εκεί να κυταχτούν αγόρια με κορίτσια , να ρίξουν το ρογγλί πονηρά....να καλαμπουρίσουν...
Η νοικοκυρά με λαμπερό πρόσωπο - παρά το τέντωμα στην κούραση - θα ζύμωνε, θα μαγέρευε...θα οργάνωνε το χώρο στο δωμάτιο...(λουκούμι για κέρασμα στον ερχομό....τσίπρο στο μπουχαρί....σκαφίδια, κλπ,,,σακιά, σκαμνάκια γύρα γύρα,.....σακοράφα ή ειδικά ξύλινα σουφλιά για να ανοίγουν τα φύλλα καλύτερα....και να μην παλεύουν με τα νύχια..., πετρέλαιο στις λάμπες και στα καντήλια για το νυχτέρι...)
Σουρούπωμα και οι πρώτοι γειτόνοι, άντρες γυναίκες και νέοι κατέφταναν στο σπίτι του νοικοκύρη που είχε τον ξέφλο.
Καλώς ανταμωθήκαμε μπάρμπα Νικόλα!!!
Το Φθινόπωρο και αφού είχαν ωριμάσει τα καλαμπόκια η οικογένεια έκοβε αυτά στο χωράφι, τσάκιζε τα ρογκλιά και αφού τα σάκιαζε τα κουβαλούσε και τα σώριαζε σε ένα δωμάτιο στο σπίτι. Ανάλογα ποιανού στη γειτονιά τα καλαμπόκια γίνονταν νωρίτερα, από εκείνον άρχιζε ο ξέφλος και μετά έπαιρναν σειρά οι άλλοι.
Ο σωρός με τα καλαμπόκια, τις ρόκες στο δωμάτιο έπρεπε να ξεφλουδιστεί. Υπήρχε βία γιατί και το δωμάτιο το θέλαμε για ύπνο και για τα χειμαδιά θάφευγαν μερικοί.
Ήταν ευκαιρία συνάντησης των νέων, εκεί να κυταχτούν αγόρια με κορίτσια , να ρίξουν το ρογγλί πονηρά....να καλαμπουρίσουν...
Η νοικοκυρά με λαμπερό πρόσωπο - παρά το τέντωμα στην κούραση - θα ζύμωνε, θα μαγέρευε...θα οργάνωνε το χώρο στο δωμάτιο...(λουκούμι για κέρασμα στον ερχομό....τσίπρο στο μπουχαρί....σκαφίδια, κλπ,,,σακιά, σκαμνάκια γύρα γύρα,.....σακοράφα ή ειδικά ξύλινα σουφλιά για να ανοίγουν τα φύλλα καλύτερα....και να μην παλεύουν με τα νύχια..., πετρέλαιο στις λάμπες και στα καντήλια για το νυχτέρι...)
Σουρούπωμα και οι πρώτοι γειτόνοι, άντρες γυναίκες και νέοι κατέφταναν στο σπίτι του νοικοκύρη που είχε τον ξέφλο.
Καλώς ανταμωθήκαμε μπάρμπα Νικόλα!!!
Καλως ορίσατε φίλοι μου καλοί!!!
Άντε και καλά μπερικέτια !!! Κι τ΄Χρόν πλειότερα!!!!!
Φχαριστώ – φχαριστώ , κι συ σένα τα λτσέκια να ναι πολλά μπάρμπα!!!!!!
Αλήθεια ως πόσα λτσέκια εχς ιδώ απόψι; Γλέπου τρανό σωρό!!!!!!!!!!!
Θάχς γερό χωράφι, τα γλέπω γερά τα ρογκλιά!!!!!!!!
Ήταν καρπερό χωράφι, κουβάλσα 15 σακιά λέω νάναι καθαρό 10 λτσέκια!!!!!!!
Γύρα-γύρα από το σωρό λάβαιναν θέσεις παιδιά(αγόρια), κορίτσια και γεροντότεροι.
Στα χέρια τους είχαν σουϊές, και ξύλινα σουβλιά για να ανοίγουν καλύτερα τα φύλλα του ρογκλιού και να βγάνουν από μέσα τη ρόκα.
Σε λίγο θα άρχιζαν το ξεφλούδισμα. Οι παλιοί και έμπειροι στο ξεφλούδισμα το είχαν παιγνίδι. Τα χέρια τους έπαιζαν!!!!! Οι δέτες στις κρεμμάδες έδειχναν την τέχνη στους νεότερους για να μαθαίνουν να φκιάνουν την πλεξάνα και να στρίβουν τα φύλλα και έπειτα να δένουν αυτές με τα ειδικά φκιαγμένα δεσίματα.
Από τις μικρότερες έκοβαν τα φύλλα, τις έκαναν κολοβές ενώ από τις μεγαλύτερες αραίωναν κάπως τα φύλλα και άφηναν επάνω τους αρκετά ώστε να τις κάνουν κρεμμάδες που κρεμούσαν στο ταβάνι (κέρδιζαν έτσι χώρο αφού δεν χωρούσαν τα αμπάρια) και να τις έχουν για σπόροστην επόμενη καλλιέργεια....
Ήταν καρπερό χωράφι, κουβάλσα 15 σακιά λέω νάναι καθαρό 10 λτσέκια!!!!!!!
Γύρα-γύρα από το σωρό λάβαιναν θέσεις παιδιά(αγόρια), κορίτσια και γεροντότεροι.
Στα χέρια τους είχαν σουϊές, και ξύλινα σουβλιά για να ανοίγουν καλύτερα τα φύλλα του ρογκλιού και να βγάνουν από μέσα τη ρόκα.
Σε λίγο θα άρχιζαν το ξεφλούδισμα. Οι παλιοί και έμπειροι στο ξεφλούδισμα το είχαν παιγνίδι. Τα χέρια τους έπαιζαν!!!!! Οι δέτες στις κρεμμάδες έδειχναν την τέχνη στους νεότερους για να μαθαίνουν να φκιάνουν την πλεξάνα και να στρίβουν τα φύλλα και έπειτα να δένουν αυτές με τα ειδικά φκιαγμένα δεσίματα.
Από τις μικρότερες έκοβαν τα φύλλα, τις έκαναν κολοβές ενώ από τις μεγαλύτερες αραίωναν κάπως τα φύλλα και άφηναν επάνω τους αρκετά ώστε να τις κάνουν κρεμμάδες που κρεμούσαν στο ταβάνι (κέρδιζαν έτσι χώρο αφού δεν χωρούσαν τα αμπάρια) και να τις έχουν για σπόροστην επόμενη καλλιέργεια....
Το τραγούδι το αντικρυστό δεν έλειπε. Το ξεκίναγε η μία παρέα και τόπαιρνε η άλλη!!!
Σε τούτην τάβλα πού' μαστε....
Βαρκούλα μ΄τι χαλεύς εδώ....
Στάζουν τα κεραμίδια σου.........
Κάτω στα δασιά πλατάνια......
Χειμώνας και Χινόπωρος....
Έτσι η ώρα περνά και η δουλειά – το ξεφλούδισμα – προχωρά ευχάριστα.
Όσο η νύχτα βάθαινε τόσο το ξεφλούδισμα γινόταν ποιό γρήγορο και χωρίς ιδιαίτερη κούραση.
Άϊτι πιδιά μ' αϊτι,νια προσπάθεια ακόμα κι τς μπίτσαμαν......(μπιτίζω= τελειώνω), Κατιρίν ισύ του χαλβά για τα πιδιά νάχς έτοιμου φώναξι ου πατέρας, κι του χουσιμάρ για μας...τήρα μην κάηκι του κραμποκούκ στ΄γωνιά....
Παιγνίδια όπως η κολοκυθιά, παραμύθια, ιστορίες για φαντάσματα, για νεράϊδες, για τα ανταρτικά και τον ΑΡΗ έδιναν και έπαιρναν....και εμείς οι μικροί μας έφευγε το μυαλό από όλα αυτά και από το φόβο...που να βγούμε έξω ένας ένας....νάααααααααα μας πήγαινε....
Σε τούτην τάβλα πού' μαστε....
Βαρκούλα μ΄τι χαλεύς εδώ....
Στάζουν τα κεραμίδια σου.........
Κάτω στα δασιά πλατάνια......
Χειμώνας και Χινόπωρος....
Έτσι η ώρα περνά και η δουλειά – το ξεφλούδισμα – προχωρά ευχάριστα.
Όσο η νύχτα βάθαινε τόσο το ξεφλούδισμα γινόταν ποιό γρήγορο και χωρίς ιδιαίτερη κούραση.
Άϊτι πιδιά μ' αϊτι,νια προσπάθεια ακόμα κι τς μπίτσαμαν......(μπιτίζω= τελειώνω), Κατιρίν ισύ του χαλβά για τα πιδιά νάχς έτοιμου φώναξι ου πατέρας, κι του χουσιμάρ για μας...τήρα μην κάηκι του κραμποκούκ στ΄γωνιά....
Παιγνίδια όπως η κολοκυθιά, παραμύθια, ιστορίες για φαντάσματα, για νεράϊδες, για τα ανταρτικά και τον ΑΡΗ έδιναν και έπαιρναν....και εμείς οι μικροί μας έφευγε το μυαλό από όλα αυτά και από το φόβο...που να βγούμε έξω ένας ένας....νάααααααααα μας πήγαινε....
H κολοκυθιά
Οι συμμετέχοντες στο παιχνίδι έπαιρναν από ένα αριθμό μέχρι να καλυφτούν όλοι, π.χ από το 1-10 αν συμμετείχαν 10. Ο πρώτος ξεκίναγε με τη φράση " Εχω μια κολοκυ θιά, που κάνει τρία κολοκύθια ". Αμέσως έπρεπε να απαντήσει αυτός που είχε το τρία και να πει : " Γιατί να κάνει τρία; Ο πρώτος που συντονίζει το παιγνίδι τον ρωτάει: "Πόσα θέλεις να κάνει ;" " Να κάνει ένα" λέει αυτός, για να διαμαρτυρηθεί ο ίδιος και να πει “γιατί να κα΄νει ένα.....” και το παιχνίδι να συνεχίζεται ώσπου κάποιος να πει αριθμό τον δικό του και έτσι να χάσει αφού δεν είχε τεταμένη την προσοχή του, δεν παρακολουθούσε το παιχνίδι. Τότε η μάνα του παιγνιδιού με τους άλλους παίχτες κανόνιζαν ποιά ποινή αξίζει στον "χαμένο". Οι ποινές που συνήθως επιβάλλονταν ήταν να γκαρίξει ως γάϊδαρος, να κάνει το σκύλο ή το λύκο, να λαλήσει σαν κόκκοτας, να κάνει τον μπούφο κ.α.
Οι νεότεροι στο παιγνίδι αυτό πρότειναν το νούμερο της κοπέλας που καλόβλεπαν για να προσελκύουν το ενδιαφέρον της.
Όσο ο σωρός φύλλων μεγάλωνε τόσο μεγάλωνε και η χαρά μας σαν παιδιά – οι κωλοτούμπες μέσα στο σωρό έδιναν και έπαιρναν!!!
Οι μεγάλοι έκαναν παρέες, παράβγαιναν, έβαναν και στοιχήματα: όποιος γόμιζε νωρίτερα 3-4 σακιά σταματούσε τον ξέφλο και τόριχνε στην κουβέντα, στο πιώμα στην τσιγάρα.....Τα μεσιάνυχτα τραπέζωμα και το πρωϊ τραχανάς......Και στο τέλος ο χορός !!!!
Κι τ΄Χρόν τώρα μπάρμπα Νικόλα!!!! Και ακούτε όλοι: τ΄άλλο Σαββάτο ξεφλουδάμε απάν στο μπάρμπα Γιάνν Μερεντίτη...έπρεπε να έχει προηγηθεί για να φύγει για τα χειμαδιά, για το Ξηρόμερο.
Μετά τα ξεφλουδίσματα θα ακολουθούσαν το ήλιασμα ρόκας, στούμπισμα, ξανά ήλιασμα για να ξεραθεί καλά το καλαμπόκι, ύστερα το λύχνισμα με το κόσμινο και το ρίξιμο από ψηλά σε στρωμένο σεντόνι ή χεράμι για να φύγουν τα τυχόν ζάκατα και σκουπιδάκια, το σάκιασμα ή σακούλιασμα για νάναι έτοιμο για το μύλο για να γευτούμε τη γλυκειά ζεστή μπομπότα. Το μεγάλο μέρος του καλαμποκιού λαβαινε τη θέση του στο αμπάρι.
Για εμάς που ζήσαμε στα Χωριά - αγροτόπαιδα τα ξεφλουδίσματα είναι σήμερα γλυκιές αναμνήσεις είναι γλυκειά νοσταλγία!!!!!!!!!!
Μενέλαος Νικ. Παπαδημητρίου ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
