| ||||||||
| Βιογραφικό Σημείωμα ΖΗΣΗΣ ΣΚΑΡΟΣ (1917-1997) Ο Ζήσης Σκάρος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Απόστολου Ζήση) γεννήθηκε στα Κανάλια της Καρδίτσας από φτωχική οικογένεια και είχε πέντε μεγαλύτερα αδερφούς και μια αδερφή. Το 1929 γράφτηκε στο Γυμνάσιο Καρδίτσας όπου πρωτοστάτησε σε μαθητικές εξεγέρσεις και απεργίες, με αποτέλεσμα να αποβληθεί το 1933 από όλα τα σχολεία της Ελλάδας με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας. Τελικά αποφοίτησε από το Γυμνάσιο μετά από εξετάσεις σε επιτροπή καθηγητών το 1936. Περιπετειώδη ήταν και τα νεανικά του χρόνια. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά διώχτηκε για την παράνομη πολιτική δράση του και το 1937 καταδικάστηκε σε οκτάμηνη κάθειρξη, την οποία εξέτισε αρχικά στην Καρδίτσα και στη συνέχεια στη Λάρισα. Το 1938 γράφτηκε στο οικονομικό τμήμα της Νομικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών και στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Το 1941 μετά από διακοπή της αναβολής του στρατεύτηκε στη διλοχία σπουδαστών της Λαμίας. Η γερμανική εισβολή στάθηκε αιτία της απόλυσης όλων των φαντάρων της διλοχίας πριν την ολοκλήρωση της θητείας τους με επ’ αόριστον ανδρεία. Την περίοδο της γερμανικής κατοχής (1942) στρατεύτηκε στο ΕΑΜ και αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο. Το 1943 διορίστηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο, θέση από την οποία διώχτηκε λόγω πολιτικών φρονημάτων, φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους γερμανούς. Το τέλος της κατοχής τον βρήκε στη φυλακή του σανατορίου Σωτηρία, από όπου τον συνέλαβαν οι Άγγλοι και τον έκλεισαν στο στρατόπεδο στο Γουδί ως τη συμφωνία της Βάρκιζας. Από το 1946 και ως το 1967 - οπότε διώχτηκε από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου-, εργάστηκε στο Υπουργείο Οικονομικών. Την περίοδο εκείνη παρακολούθησε μαθήματα στο αγγλικό ινστιτούτο της Αθήνας και ταξίδεψε σε χώρες της κεντρικής Ευρώπη. Μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου απαγορεύτηκαν από το καθεστώς και ο Σκάρος κατέφυγε στη Ρώμα. Εκεί έμεινε ως το 1970 και ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση, από το 1969 από τη θέση του κεντρικού συμβούλου των ελληνικών αντιδικτατορικών επιτροπών του εξωτερικού. Από το 1970 εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του Αφροδίτη Σαμαρά στις Βρυξέλλες, όπου εργάστηκε ως μεταφραστής στα πλαίσια του ελληνόγλωσσου περιοδικού της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Στην Ελλάδα επέστρεψε μετά τη μεταπολίτευση, επανέκτησε την ελληνική ιθαγένεια η οποία του είχε αφαιρεθεί κατά την απουσία του και συνέχισε να εργάζεται στο Υπουργείο Οικονομικών ως τη συνταξιοδότησή του το 1980, χρονιά κατά την οποία τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο πεζογραφίας για την τριλογία του Οι ρίζες του ποταμού. Το 1977 εκλέχτηκε πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, θέση που διατήρησε ως το 1982. Το 1981 πήρε μέρος στο 7ο Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων. Τιμήθηκε με το αργυρό μετάλλιο της πόλης της Καρδίτσας για την αγωνιστική και λογοτεχνική προσφορά του (1981), το μετάλλιο της αντιφασιστικής νίκης από το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ. (1985), το βραβείο μυθιστορήματος του Ιδρύματος Τ.Τρανούλη για το έργο του Ο σημερινός κόσμος (1987), με τιμητική πλακέτα για τη λογοτεχνική του προσφορά από το Σύλλογο των απανταχού Καρδιτσιωτών (1988) και από το 4ο Αντάμωμα των Αγραφιώτικων Χωριών (1991) και από τη λέσχη γυναικών Καρδίτσας (1995). Πέθανε στην Αθήνα. Στη λογοτεχνία ο Σκάρος πρωτοεμφανίστηκε το 1937 με τη δημοσίευση του διηγήματος Το αέρι του θανάτου στο περιοδικό Νέος λενινιστής. Ένα χρόνο αργότερα εξέδωσε τη νουβέλα Οι δυνατοί. Το έργο του τοποθετείται χρονικά στα πλαίσια της ελληνικής πεζογραφίας του μεσοπολέμου, ενώ υφολογικά στο χώρο του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Χαρακτηριστικό του έργου του είναι ο σταθερός ιδεολογικός προσανατολισμός του, στα πλαίσια του οποίου κινήθηκε, με αξιοσημείωτη ικανότητα στο συνδυασμό αυτοβιογραφικών, ιστορικών και πλασματικών στοιχείων που προσδίδει στη γραφή του την αναγκαία δυναμική για αναγωγή του μερικού στο γενικό, με σαφή διδακτικό στόχο. 1. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα λήμματα Ζήρας Αλεξ., «Σκάρος Ζήσης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Μερακλής Μ.Γ., «Εργο-βιο-γραφικό χρονολόγιο», Σκάρος Ζήσης, Φωκίων · σχέδιο για μυθιστόρημα · Εισαγωγή Μ.Γ.Μερακλής, σ.111-118. Αθήνα, Εκκρεμές, 1997. | ||||||||
| Ενδεικτική Βιβλιογραφία • Αμαλιαδίτης Σ., «Ζήση Σκάρου: Ανοιχτοί Ουρανοί», Επιθεώρηση ΤέχνηςΗ΄, ετ.Δ΄, 8/1958, αρ.44, σ.150-151. • Ζήρας Αλεξ., «Σκάρος Ζήσης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988. • Ζωγράφου Ευγενία, Κριτική για το Τρεις νουβέλες, Ριζοσπάστης, 25/2/1976. • Μερακλής Μ.Γ., «Εργο-βιο-γραφικό χρονολόγιο», Σκάρος Ζήσης, Φωκίων · σχέδιο για μυθιστόρημα · Εισαγωγή Μ.Γ.Μερακλής, σ.111-118. Αθήνα, Εκκρεμές, 1997. • Σταματίου Κ., Κριτική για τον Κόσμο των ελπίδων, Τα Νέα, 13/11/1976. • Τσαούσης Κ.Ι., Κριτική για την Κρίσιμη καμπή, Ελευθεροτυπία, 11/1/1979. • Τσαούσης Κ.Ι., Κριτική για τη Συμμορία των αθώων, Ελευθεροτυπία, 14/8/1991. | ||||||||
| Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση • Αργώ. Αθήνα, 1942. • Το φλογισμένο βουνό. Αθήνα, 1954 (και έκδοση β΄ συμπληρωμένη στις Βρυξέλλες, 1971). ΙΙ.Πεζογραφία • Οι δυνατοί. Αθήνα, 1938 (και έκδοση β΄ συμπληρωμένη με τίτλο Τα γεράκια της Πίνδου, 1953). • Ναθαναήλ Μαρκός. Αθήνα, 1943. • Οι κλούβες. Αθήνα, 1945 (και έκδοση στο εξωτερικό από τις Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις το 1961). • Χαραυγή. Αθήνα, 1950 (= β΄ έκδοση συμπληρωμένη του Ναθαναήλ Μαρκός). • Ανοιχτοί ουρανοί. Αθήνα, 1957. • Οι ρίζες του ποταμούΑ΄ · Ραγιάδες και κολήγοι. Αθήνα, 20ος αιώνας, 1960. • Το κορίτσι με το σαντούρι. Αθήνα, Μέλισσα, 1963. • Οι ρίζες του ποταμούΒ΄ · Αστοί και εργάτες. Αθήνα, Δωρικός, 1966. • Τρεις νουβέλες: Οι δυνατοί – Ο νόμος – Μια πολύ πενιχρή εποχή. Αθήνα, Δωρικός, 1975. • Ο κόσμος των ελπίδων. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1976. • Οι ρίζες του ποταμούΓ΄ · Αντίσταση και πόλεμος. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1980. • Η τιμωρία· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Θουκυδίδης, 1982. • Ο σημερινός κόσμος· Μυθιστόρημα· Εισαγωγή Μιχ.Μερακλής. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1983. • Αλλαγή συνθηκών. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1991. • Η συμμορία των αθώων. Αθήνα, Δωρικός, 1991. • Φωκίων · σχέδιο για μυθιστόρημα · Εισαγωγή Μ.Γ.Μερακλής. Αθήνα, Εκκρεμές, 1997. ΙΙΙ. Ταξιδιωτικά κείμενα • Το ταξίδι της φιλίας. Αθήνα, 1956. ΙV. Θέατρο • Ανάψτε τα φώτα. Αθήνα, 1966. V. Άρθρα • Εκατόν πενήντα χρόνια αγώνων για τη λευτεριά και τη δημοκρατία. Αθήνα, 1972 (και αγγλική μετάφραση με τίτλο The cry of the Greek people από τις εκδόσεις Nouvelles Frontieres). • Ζητήματα τέχνης. Αθήνα, Σοκόλης, 1983. VΙ. Παιδική λογοτεχνία • Για ένα λουλούδι. Αθήνα, Μόκας-Μορφωτική, 1988. VΙΙ. Ανθολογήσεις • Ψηφίδες. Διηγήματα. Εισαγωγή Μ.Γ.Μερακλή. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1981. VII. Μεταφράσεις • Luigi da Porto, Ιουλιέτα και Ρωμαίος. Αθήνα, Διάττων, 1988. 1. Για πληρέστερα εργογραφικά στοιχεία για το Ζήση Σκάρο βλ. Μερακλής Μ.Γ., «Εργο-βιο-γραφικό χρονολόγιο», Σκάρος Ζήσης, Φωκίων · σχέδιο για μυθιστόρημα · Εισαγωγή Μ.Γ.Μερακλής, σ.111-118. Αθήνα, Εκκρεμές, 1997. | ||||||||
| Επιπλέον Πληροφορίες Αρχείο του λογοτέχνη υπάρχει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) http://www.ekebi.gr/ |
