Φωτογραφία:http://www.karditsa-net.gr/ |
Α
αγάλια -
αγάλια
|
= σιγά - σιγά
[επίρρημα]
|
αγάνες (οι) |
= το μαύρο
χρώμα που αφήνουν τα κάρβουνα
|
Αη Αντριάς (ο) |
= Δεκέμβριος
|
Αη Δημήτρης (ο) |
= Οκτώβριος
|
αλάργα [ιταλ.] |
= μακριά
[επίρρημα]
|
αλαφιάτης (ο) |
= είδος φιδιού
|
αλιά [αλί] |
= επιφώνημα
θλίψης
|
αλινάτσα (η) |
= τσουβάλι
για το βαμβάκι
|
Αλουνάρης (ο) |
= Ιούλιος
|
αμπουριά (η) |
= εξώπορτα
|
αναγκιασμένος (ο) |
= φιλάσθενος
|
ανακολώνομαι
|
= σηκώνω τη
φούστα μου
|
“αναμμένος” (ο) |
= αδύνατος
και ωχροκίτρινος
|
αναμπουμπούλα (η) |
= αναστάτωση
|
αντάρα (η) |
= ομίχλη
|
αντζιάκ
|
= εντάξει,
ακριβώς
|
αντίς λοΐς
|
= πολλών
ειδών
|
αντραλίζομαι
|
= ζαλίζομαι
|
άπαξ [επίρρ., αρχ.] |
= αν
|
απέλαση
|
= γρήγορα
|
απόπατος [αρχ.] |
= λουτρό,
αποχωρητήριο
|
αράμος ! !
!
|
= [επιφώνημα]
Πω ! Πω !
|
αραμπάς (ο) [τουρκ.] |
= παλιό κάρο
με δύο ρόδες συμπαγείς ξύλινες
|
αργάζω
|
= τεντώνω,
αναδεύω, ζυμώνω
|
αριβάνι
|
= γρήγορα
|
αρλό (το) |
= χαζό
|
αρμέγγια (τα) |
= φυτά που
μυρίζουν άσχημα και μοιάζουν με
χαμομήλι
|
αρούπωτος (ο) |
= αχόρταγος
|
αρχάνω
|
= κρυώνω
|
αστόρια (τα) [στόρια] |
= κουρτίνες
|
ατσίγγανος (ο) |
= αδύνατος
|
Β
βαγκαρισμένος (ο) |
= απότομος
στους τρόπους,
νευρικός |
βακούφι (το) [τουρκ.] |
= εκκλησάκι
|
βάλι (το) |
= βουβάλι
|
βαλόμσκου (το) |
= συνδυασμός
βουβαλιού και
μοσχαριού |
βαρώ τα
παπούτσια
|
= βάφω τα
παπούτσια
|
βατιόνα (η) |
= μέρος με
βάτα και μεγάλα
αγριόχορτα |
βελέντζα (η) [τουρκ.] |
= βαριά υφαντή
κουβέρτα
|
βέμπελη (η) |
= ιλαρά
|
βζάνω [βυζάνω] |
= θηλάζω
|
βιργιάνι
|
= ορθάνοιχτα
|
βιτσινόρος
(ο)
[βίτσα, σλαβ.]
|
= αυτός που
χτυπιέται από
βίτσα |
βλάμης (ο) [αλβαν.] |
= φίλος
|
βολά (η) |
= φόρα
|
βούζια (τα) |
= μεγάλο φυτό
με φαρδιά
φύλλα που μυρίζουν άσχημα |
βουλάω
|
= χωράω
|
βούλιαρας (ο) |
= αγριόχορτο
|
βούρι
|
= κτύπα
|
βούρλος (ο) |
= αψύθυμος
[μεταφορικά:
βουρλάερας = πολύ δυνατός αέρας] |
Γ
γαλατσίδα (η) |
= αγριόχορτο
[είδος φυτού
με γαλατένιο χυμό] |
γαλίκι (το) |
= κοφίνι
|
γαλόγκαζο (το) |
= δοχείο για
το γάλα
|
γάστρα (η) |
= είδος
φούρνου
|
γατσιούλια (τα) |
= γατάκια
|
γερολαδάς (ο) |
= τσιγκούνης
|
γιακού (το) |
= αλοιφή για
τα κατάγματα
χεριών - ποδιών |
γιατάκι (το) [τουρκ.] |
= παράπηγμα,
κατάλυμμα,
στρώμμα |
γίνεται
τσιουρβάς
|
= γίνεται
χαμός
|
γιουρουστάω
|
= ορμάω
[γιουρόυσι (τουρκ.)
= έφοδος] |
γκαβάνας (ο) |
= τυφλός
|
γκαβός (ο) [ρουμαν.] |
= τυφλός
|
γκαγκάνια (τα) |
= αγκαθωτός
θάμνος
|
γκαζοντενεκούλι (το) |
= μικρό
τσίγκινο δοχείο
|
γκαΐλι (το) |
= χαζό
|
γκαμπλάρου (η) |
= ψηλή και
ζωηρή γυναίκα
|
γκαρλίτσιασα
|
= δίψασα
|
γκαστρώνομαι
|
= μένω έγκυος
|
γκίλαλας (ο) |
= γεωργικό
εργαλείο
|
γκιούμι (το) [τουρκ.] |
= δοχείο για
νερό
[μετάλλινο κανάτι] |
γκλάβα (η) [σλαβ.] |
= μυαλό,
χοντροκέφαλο
|
γκόρτζα (τα) |
= άγρια
|
γκορτσιά (η) [αλβαν.] |
= η αγριοαχλαδιά
|
γκούλιος
[γκούλικος]
|
= φαλακρός
|
γκουντής (ο) |
= χαζός
|
γκουρδουκλιέμαι
|
= κυλιέμαι
κάτω
|
γκουρλό (το) |
= με μεγάλα
μάτια
|
γκούσια (η) [ρουμαν.] |
= πρόλοβος
των πουλιών
|
γκρουμπιάρης (ο) |
= καμπούρης
|
γλιέπω
|
= βλέπω
|
γουμαροσταλός (ο) |
= ακάθαρτος,
βρώμικος χώρος
|
γούτος (ο) |
= αρσενικό
περιστέρι
|
γούτσι (το) |
= παιδικό
παιχνίδι
|
γρατζάνα (η) |
= ζουγκράνα
|
γρούμπαλο (το) |
= μαζεμένος
άνθρωπος
|
γυαλί (το) |
= ποτήρι
|
Δ
δεν σ’
αραδίζω
|
= δεν σε
υπολογίζω
|
δεν φτουράει
|
= δεν κρατάει
πολύ, δεν
έχει μεγάλη διάρκεια |
δουλικό (το) |
= υπηρέτρια
|
Ε
έμελος (ο) |
= ήρεμος,
ήσυχος
|
Ζ
ζαβλακωμένο (το) |
= αγαθιάρικο,
αποβλακωμένο,
ηλίθιο |
ζαβός (ο) |
= στραβός
|
ζαγκανάω
|
= κουνάω
ρυθμικά
|
ζαγκανούδι (το) |
= όργανο με
χορδές
|
ζαλίκα (η) |
= φόρτωμα
στον ώμο
[φορτίο] |
ζάντσες (οι) |
= νάζια
|
ζαρζαβατικά
[τουρκ.]
|
= λαχανικά
|
ζγώνω [ζυγώνω] |
= πλησιάζω
|
ζελές (ο) |
= πουλόβερ
|
ζερβός (ο) |
= αριστερός
|
ζιάμπες (οι) |
= μεγάλα
βατράχια
|
ζίκα (η) |
= πάπια
|
ζιούνταβο (το) |
= άσχημο
|
ζλάπι (το) |
= κουνάβι
[μικρό και
ευκίνητο ζώο] |
ζνήχος (ο) |
= σβέρκος
|
ζουμπάς (ο) [τουρκ.] |
= κοντός
|
ζουρλός (ο) |
= τρελός
|
ζούφιος (ο) |
= κούφιος
|
ζυτούγκος (ο) |
=
αυτός που δεν παίρνει
από λόγια,
ο ξεροκέφαλος
|
Θ
θκούλι
(το),
[θκούλα
(η)] |
= γεωργικό
εργαλείο
[φορτώναν άχυρο στα κάρα] |
θληκώνω [θηλυκώνω] |
= κουμπώνω
|
Θριστής (ο) |
= Ιούνιος
|
Κ
καθίκι (το) [καθοίκι] |
= δοχείο
νυκτός [για τα μωρά],
ουροδοχείο |
καϊπώνω
|
= τοποθετώ
σε δυσεύρετο
μέρος κάτι |
καϊσιά (η) [τουρκ.] |
= βερυκοκιά
|
κακάβι (το) |
= το πολύ
μαύρο χρώμα
|
κακαρνάω
|
= μιμούμαι
τη φωνή της
κότας [κακαρίζω] |
καλιγώνω
|
= πεταλώνω
|
καλούδια (τα) |
= αγαθά, δώρα
|
καλούπα (η) |
= τα περιττώματα
της
αγελάδας |
καλτσούνια (τα) [ιταλ.] |
= κάλτσες ως
το γόνατο
|
κάμσο (το) |
= εσώρουχο
|
κανίστρα (η) |
= μεγάλο
καλάθι
|
καόνι (το) [τουρκ.] |
= πεπόνι
|
καπρί (το) |
= αρσενικό
γουρούνι
|
καραουλίζω
|
= παραμονεύω
|
καράπι (το) |
= κεφάλι
|
καρδαμώνω
|
= δυναμώνω
|
καρδάρι (το) |
= τσίγκινος
κουβάς για
άρμεγμα |
καρκάρω
|
= αυτή που
έχει
ξεκαρδιστικό γέλιο |
καρμίρης (ο) |
= τσιγκούνης
|
καρπολόι (το) |
= ξύλινο
εργαλείο
με το οποίο “γύριζαν” το στάρι όταν τ’ αλώνιζαν |
καρτεράω
|
= περιμένω
|
καταή
|
= κάτω
|
κατιάζω
|
= κουρνιάζω
|
κάτκας (ο) |
= κοτέτσι
|
κατμέρι (το) |
= ασθένεια
|
κατοστάρι (το) |
= ποτήρι
|
κατσαπλιάς (ο) |
= κοντός
|
κατσιάφλουρας (ο) |
= κάτασπρος
|
κατσιούλα (η) [ρουμαν] |
= κουκούλα
|
κλαπατσιά (η) |
= σφαλιάρα
|
κλειδοστομιάζω
|
= συρρικνώνεται
το στομάχι
μου από την πείνα |
κοκαλάρια (τα) |
= κέρατα του
βοδιού
|
κολτσίδια (τα) |
= αγκάθια
που κολάνε
στα ρούχα |
κολτσιδιασμένος (ο) |
= μπερδεμένος
|
κομπιάζομαι
|
= πνίγομαι
από το φαγητό
|
κοντό (το) |
= πουκάμισο
|
κοπάνα (η) |
= μεγάλη
λεκάνη
|
κορδέλια (τα) [ιταλ.] |
= παπούτσια
|
κοσιάνα (η) |
= κοτσίδα
|
κοσιεύω
|
= τρέχω
|
κοσιόξλο (το) |
= η ξύλινη
λαβή της κοσιάς
|
κότσιαλο (το) |
= το ξερό
μέρος της ρόκας
του καλαμποκιού |
κουιάλαμα
|
= ισχνό,
αδύνατο
|
κουινάκια (τα) |
= παιδικό
παιχνίδι [μπίλλιες]
|
κουκόσιες (οι) |
= καρύδια
|
κουλιάστρα (η) |
= το πρώτο
γάλα της αγελάδας
μετά τη γέννηση του μοσχαριού |
κουλόβιο (το) |
= μπλούζα
|
κουλός (ο), [κ’λος (ο)] |
= ανάπηρος
στα χέρια ή
στα πόδια |
κουλούρα (η) |
= είδος ψωμιού
|
κουμάσι (το) |
= χοιροστάσιο,
κοτέτσι
|
κουρκάρι (το) |
= σπόρος για
κρεμμύδια
|
κουρνιαχτός (ο) |
= σκόνη
|
κουσιεύω
|
= τρέχω
|
κουτουρού
- χαβά
|
= για το
τίποτα [τουρκ.]
|
κουτρούπου (η) |
= χοντρή
|
κουτσιαμπδάω
|
= χοροπηδώ
|
κουτσιανάς (ο) |
= αντίχειρας
|
κούτσικος
[κούτσινος]
|
= μικρός
|
κοψίδι (το) |
= κρέας
|
κράπας (ο) |
= αυτός που
έχει μεγάλα δόντια
|
κρατσιανιστός (ο) |
= τραγανιστός
|
κρεμαντζιουλιόμαι
|
= κρεμιέμαι
από κάπου
|
κρένω
|
= μιλάω
|
κρούπι (το) |
= λαΐνι
|
κτάσου
[κτάσ’]
|
= κάτσε κάτω
|
κτσάλω (η) |
= κουτσή
|
κύκλες (οι) |
= γύροι
|
Λ
λαβίδα (η) |
= κουτάλι
|
λαβίζω
|
= γκρινιάζω
|
λαγαρά (τα) |
= πλευρά (τα)
|
λαγκονίζω
|
= χορταίνω
|
λαδκό (το) |
= δοχείο για
το λάδι
|
λαΐνι (το) |
= χωματένιο
δοχείο
|
λάκα (η) |
= λακούβα
|
λαλούνια (τα) |
= παντόφλες
|
λαμανάω
|
= ανακατεύω
|
λαμπουγιάλι (το) |
= λαμπόγιαλο
|
λανάρια [ψηλά] (τα) |
= εργαλεία
για να ξεμπερδεύουν
τα μαλλιά των προβάτων [κομμένα φυσικά]. Αποτελούνταν από 12 καρφιά [δόντια]. |
λανάρια [στρωτά] (τα) |
= ήταν στην
ίδια συσκευή με τα ψηλά.
Τα ψηλά τα κινούσαν ενώ τα στρωτά ήταν κάτω ακίνητα. Βοηθούσαν στο ίσιασμα πλέον, αφού ξεμπερδεύονταν τα μαλλιά. |
λαρώνω
|
= σωπαίνω,
ηρεμώ
|
λειψός (ο) |
= μισός, του
λείπει κάτι
|
λελέκι (το) [τουρκ.] |
= πελαργός
|
λέλικα (η) |
= δρεπάνι
θερισμού
|
λελίτσια (τα) |
= θρύψαλα
|
λεσβός (ο) |
= αδύνατος
|
λέσιο (το) |
= βρωμιάρικο
[ίσως και στους τρόπους]
|
λιανίζω
|
= τεμαχίζω
|
λιανοφτίρι (το) |
= πούπουλο
|
λιβακώνομαι
|
= ζεσταίνομαι
πολύ
|
λιμασμένος (ο) |
= πεινασμένος
|
λιπιτσίνας (ο) |
= αδύνατος
|
λόιδο (το) |
= τσουλούφι
|
λούρα (η) |
= μακρύ και
λεπτό κλαρί
|
λουχνάρι (το) |
= εξάνθημα
από μόλυνση
|
λοχερός (ο) |
= χλωρός
|
λωλός (ο) |
= τρελός
|
Μ
μαγκλαράς (ο) |
= ο πολύ ψηλός
και τεμπέλης,
μαντράχαλος |
μαγκρίτσα (η) |
= αγριόχορτο
|
μαϊριό (το) |
= κουζίνα
|
μαλιαγρίζω
|
= ανακατεύω
|
μαλίνα (η) |
= φόρεμα
|
μαμούτα (η) |
= δράκουλας
|
μανιά (η) |
= γιαγιά
|
μαντανία (η) |
= σκληρή
κουβέρτα
|
μαντζούνι (το) |
= γιατρευτικό
ποτό
|
μαργώνω
|
= κρυώνω,
παγώνω
|
μαρί
|
= καλέ
|
μαρκαλίζω [αλβ.] |
= γονιμοποιώ
ζώο [για αγελάδες,
αιγοπρόβατα] |
μαρκατοπιά (η) |
= μαγιά για
την πήξη του γιαουρτιού
|
μάσια (η) |
= σιδερένια
τσιμπίδα
|
μασιαλά ! [επιφώνημα] |
= τώρα μπράβο,
καλά τα κατάφερες !
|
ματογυάλια (τα) |
= γυαλιά
|
ματσιαλάω
|
= μασουλάω
|
ματσούκι (το) [ιταλ.] |
= μεγάλο
κομμάτι ξύλου, ξυλοδαρμός
|
μαχμούτης (ο) |
= αυτός που
δεν μιλάει καθαρά
|
μιλούρα (η) |
= μελίγκρα
|
μισάλι (το) |
= πετσέτα
φαγητού
|
μισάντρα (η) |
= ντουλάπα
|
μισίρα (η) |
= γαλοπούλα
|
μόλτσα (η) |
= σκώρος
|
μοσχίδα [μπσκίδα] (η) |
= νεαρή
αγελάδα
|
μουζικάντης (ο) [ιταλ.] |
= μουσικός
ασήμαντος
|
μουιαμπέτι (το) |
= συζήτηση
|
μουλαρώνω
|
= πεισμώνω
|
μουμούτσια (τα) |
= ζωύφια που
εμφανίζονται στα
φασόλια |
μουρτζουκλαίω
|
= κλαίω
ψεύτικα
|
μουσαφίρης (ο) [τουρκ.] |
= επισκέπτης
|
μούτος (ο) |
= μουγκός
|
μούτσκος (ο) |
= χαζός
|
μουτσούνια (τα) |
= πρόσωπο
|
μουχόζικο (το) |
= ξινό
|
μπαϊλντισμένος (ο) |
= ζαλισμένος
[τουρκ.]
|
μπάκακας (ο) |
= βάτραχος
|
μπαλιάκος (ο) |
= είδος
γερακιού
|
μπαμπαλίζω
|
= φλυαρώ
|
μπαμπζάρα (η) |
= τσαλαπετεινός
|
μπασιανάς (ο) |
= μέτωπο
|
μπασιούρης (ο) |
= ο πάρα πολύ
λερωμένος
|
μπάστρα (η) |
= τετράνυχος
[ασθένεια των φυτών]
|
μπαχτσές (ο) [τουρκ.] |
= κήπος με
λαχανικά
|
μπεγλέρι (το) |
= κομπολόι
|
μπέκος (ο) |
= κοντός και
άσχημος
|
μπέλκιμ [και σε πιάσω.] |
= έτσι και
σε πιάσω ..., αλίμονό σου ...
|
μπερντέφι (το) |
= ξυλοδαρμός
|
μπέτσιος (ο) |
= μέτωπο
|
μπιάδι (το) |
= πηγάδι
|
μπιλτζίκια (τα) |
= μπιχλιμπίδια
|
μπιρμπίλα (η) |
= περιττό
κρέας κάτω από το σαγόνι
|
μπισίκι (το) |
= κούνια για
μωρά
|
μπιτίζω [μπίτ’σι] |
= τελειώνω
[τέλειωσε] [τουρκ.]
|
μπιχλιμπίδια (τα) |
= κοσμήματα
[ασήμαντης αξίας]
|
μπλαστρώνω
|
= μουντζουρώνω
|
μπλόντζο (το) |
= μεγάλη
κατσαρόλα
|
μπλούκι (το) [τουρκ.] |
= κοπάδι,
ομάδα
|
μπόντσα (η) |
= ταψί που
γίνονταν από κοκκινόχωμα,
μέσα στο οποίο έψηναν το ψωμί |
μπόρνικα (τα) |
= αυτά που
φυτρώνουν μόνα τους
|
μποστάνι (το) [τουρκ.] |
= μεγάλος
κήπος συνήθως στα χωράφια
|
μπουγάς (ο) |
= νεαρό
μοσχάρι
|
μπουγρίζομαι
|
= λερώνομαι
|
μπουζνάρι (το) |
= μπατζάκι
|
μπούκλα (η) [ιταλ.] |
= τσίγκινο
δοχείο [γκιούμι], [βόστρυχος]
|
μπουμπουριασμένος (ο) |
= “μαζεμένος”
συνήθως εξαιτίας του κρύου
|
μπουνταλάς (ο) [τουρκ] |
= κουτός
|
μπούρδα (η) [ιταλ.] |
= τσουβάλι
για το βαμβάκι, [ανοητολογία]
|
μπουρλιάζω
|
= χύνω νερά
|
μπουρμπουλάχανο (το) |
= λάχανο
|
μπουρμπουτσέλια (τα) |
= μικρά έντομα
|
μπουρωμένος (ο) |
= πεισμωμένος
|
μπουτινέλο[ς] (το[ο]) |
= αντικείμενο
όπου έβαζαν το γάλα και
κτυπούσαν με το μπουτινόξυλο για να βγει βούτυρο |
μπουτσκάρια (τα) |
= μεγάλα
ποταμίσια ψάρια
|
μπουχαρί (το) |
= καπνοδόχος
τζακιού
|
μπσκάρας (ο) |
= αγαθός
[χαζός]
|
μπσκίδας (ο) |
= αγαθός
[χαζός]
|
μποχτσιάδες (οι) |
= βλάμηδες
|
μπράσκα (η) |
= βατράχι
|
μπρατίμια (τα) [βουλγ.] |
= στενοί
φίλοι
|
μσίτσια (τα) |
= μικρά έντομα
|
μωρή
|
= καλέ
|
Ν
να δεις τι
τρανός θα σε χορέψει
|
= να δεις
πόσο ξύλο θα φας
|
||
νεράγκρο (το) |
= αγγούρι
|
||
νταβαντούρι (το) |
= φασαρία,
βοή [τουρκ.]
|
||
νταϊακώνω
|
= υποβαστάζω
|
||
νταϊρές (ο) |
= ντέφι
|
||
νταλντάω
|
= ορμάω
|
||
ντάμι (το) [τουρκ.] |
= στάβλος,
αγροτική καλύβα
|
||
νταντανιασμένος (ο) |
= κρυωμένος
[κρύος]
|
||
νταούλι (το) |
= κοροϊδευτικά
ο χονδρός και επίσης
ο πρησμένος, είδος παγίδας για ψάρια |
||
ντε και
καλά
|
= οπωσδήποτε
|
||
ντερλικώνω
|
= τρώω,
χορταίνω
|
||
ντερωμένος (ο) |
= καμαρωτός
|
||
ντιβιρλίγκα (η) |
= βόλτα
|
||
ντιζέζα (η) [γαλλ.] |
= τραγουδίστρια
|
||
ντιπ [τουρκ.] |
= καθόλου
|
||
ντουμανιάζω [τουρκ.] |
= γεμίζω με
καπνό, σκόνη κτλ.
|
||
ντουμοσιάρης (ο) |
= αυτός που
γυρνάει παντού
|
||
ντουνιάς (ο) [τουρκ.] |
= ο κόσμος,
η γη
|
||
ντουρνοθήρου (η) |
= αυτή που
γυρνάει παντού
|
||
ντούχος (ο) |
= εσωτερική
δυσφορία,αδιαθεσία
|
||
ντράγκανος (ο) |
= ξερός
|
||
ντραπέτσι (το) |
= πολύ ξινό
|
||
ντρούγκα (η) |
= εξάρτημα
τσικρικιού, ξύλινη βέργα
για γνέψιμο |
||
νυφαντοπάνι (το) |
= ιστός
ανυφαντή ή αράχνης
|
Ξ
ξεγκαρνιάζομαι
|
= φωνάζω πολύ
δυνατά
|
ξεμισκλείζομαι
|
= κάνω μεγάλο
διασκελισμό
|
ξεμπλετσώνομαι
|
= γδύνομαι
|
ξενηστκώθηκα
|
= πείνασα
|
ξέντιος (ο) |
= άντυτος
|
ξεπαστρεύω
|
= τελειώνω,
εξοντώνω
|
ξεσφουρλιασμένος (ο) |
= εξαντλημένος
|
ξετζανιάζομαι
|
= ξεθεώνομαι
|
ξετσανίζω
|
= ξεφεύγω
από τις συνήθειές μου,
παραστρατώ |
ξεχαβδωμένος (ο) |
= ξέννοιαστος,
αραχτός
|
ξιαγκλίζω
|
= ισιάζω
|
ξιαστοχάω
|
= ξεχνάω
|
ξιώστης (ο) |
= εξώστης,
υπόστεγο
|
ξόμπλιο (το) |
= σχέδιο
|
ξυνάρι (το) |
= τσάπα
|
Ο
οντάς (ο) [τουρκ.] |
= δωμάτιο
|
ορέ !
|
= επιφώνημα
περιφρόνησης
|
ότι μου
κουκιάζει
|
= ότι μου
’ρχεται
|
ότι μου
ρώχνεται
|
= ότι μου
μπαίνει στο μυαλό
|
ουδιέτσι
|
= έτσι όπως
είναι
|
ούι !
|
= επιφώνημα
έκπληξης
|
Π
παγάλια
|
= ήρεμα, σιγά
- σιγά
|
παζιά (τα) |
= είδος
λαχανικών
|
παίρνω
ξεκοπί
|
= επαναλαμβάνω
κάτι συνέχεια
|
παίρνω
φούσμα
|
= παίρνω φόρα
|
παίρνω
χαμπάρι
|
= καταλαβαίνω
|
παλαμίζω
|
= ασβεστώνω
|
παλιαρούτα (η) |
= παλιό ρούχο
|
παναθεό
|
= πάνω
|
πανιασμένος (ο) |
= μαραμένος
|
παραλαλώ
|
= παραμιλώ
|
παρασάνταλο (το) |
= συνεσταλμένο
|
παρμάρα (η) |
= αδεξιότητα,
παράλυση των άκρων
|
παταρνάω
|
= φεύγω
τρέχοντας [βιαστικά]
|
πατικώνω
|
= συμπιέζω
|
πατλιτζιάνι (το) |
= μελιτζάνι
|
πατσιαβούρι (το) |
= ξεσκονόπανο
παλιό
|
Παχνιστής (ο) |
= Νοέμβριος
|
περγελάω
|
= κοροϊδεύω
|
πετσώνω
|
= δέρνω
ανηλεώς
|
πιδικλώνομαι
|
= σκοντάφτω
|
πίλακο (το) |
= ένα μέρος
του χωραφιού που
κρατάει νερό |
πιλατεύω
|
= ενοχλώ,
βασανίζω
|
πιπιγκιάζω
|
= ντουμανιάζω,
γεμίζω με καπνό
|
πιστουμάω
|
= γυρίζω
μπρούμυτα
|
πιτσιμάλα (η) |
= ποδιά
|
πλάδα (η) [πουλάδα] |
= νεαρή κότα
|
πλαϊάζω [πλαγιάζω] |
= κοιμάμαι
|
πλαλάω
|
= τρέχω
|
πλασταρίζω
|
= πλάθω [τα
πέταρα]
|
πλατσανάω
|
= πιτσιλάω,
χαστουκίζω
|
πλευριτώνω
|
= κρυώνω πάρα
πολύ
|
πνάκι (το) |
= γαϊδούρι
|
ποδέσου [ποδένω] |
= βάλε τα
παπούτσια σου
|
πούντα (η) [ιταλ.] |
= κρύο, βαρύ
κρυολόγημα
|
πουντιάζω
|
= κρυώνω
|
πουρκά (τα) |
= φρούτα
[οπωρικά]
|
πουρτουξλιά (η) |
= εξώπορτα
|
πρατίνα (η) |
= προβατίνα
|
πρισκάρια (τα) |
= μαγουλάδες
|
προγκάω (ενεργ. φωνή) |
= διώχνω
κάποιον θορυβοδώς
|
προγκάω (μέση διάθεση) |
= πετάγομαι
φοβισμένος - η, [ερεθίζομαι]
|
προκαίνω [προκάνω] |
= προλαβαίνω
|
προκόβια (τα) |
= σκεπάσματα
|
προσκέφαλο (το) |
= μαξιλάρι
|
πυρόβολο (το) |
= αναπτήρας
|
Ρ
ράχλα (η) |
= βρωμιά
|
ρεντίρι (το) |
= ποτιστήρι
|
ριγκλότο (το) |
= μεγάλο
δαμάσκηνο
|
ρούγα (η) [λατιν.] |
= αυλή,
[δρόμος, σοκάκι]
|
ρόχος (ο) |
= αχόρταγος
|
Σ
σάκος (ο) |
= σακάκι
|
σαλιάρα (η) |
= φορεματάκι
|
σαλτάω [ιταλ,σαλτάρω] |
= πηδάω
|
σάλτημα (το) |
= πήδημα
|
σαρμανίτσα (η) |
= κούνια για
μωρά
|
σβάνα (η) |
= κανάτα
|
σβουνιά (η) [βουνιά] |
= τα περιττώματα
της αγελάδας
|
σγαντζαρός (ο) |
= σγουρός
|
σγκουπακιά (η) |
= σπρώξιμο
|
σέα (τα) |
= πράγματα
|
σεκλέτι (το) [τουρκ.] |
= στεναχώρια
|
σερβάντα (η) |
= είδος μπουφέ
|
σερσένι (το) |
= ντάβανος
(έντομο)
|
σίβασμα (το) |
= αρραβώνας
|
σίβρασμα (το) |
= η γέμιση
του λουκάνικου
|
σιμά [σ’μα]
|
= κοντά
[επίρρημα]
|
σίνακας
(ο)
|
= ο κατάμαυρος
|
σιντικλιάρι (το) |
= τσιμπιδάκι
για τα μαλλιά
|
σιουσιουλιασμένος (ο) |
= τρελαμένος
|
σκαλτσιά (η) |
= πονηριά με
κακό σκοπό
|
σκάματα (τα) |
= βρώμικα
νερά
|
σκαμνιά (η) |
= μουριά
|
σκάφη (η) |
= λεκάνη
|
σκιάζομαι
|
= φοβάμαι
|
σκλέντζα (η) |
= παιδικό
παιχνίδι
|
σκοτωμύγι (το) |
= μυγοσκοτώστρα
|
σκρουμπί (το) |
= επιβλαβές
ζωύφιο για τα φυτά
|
σκρόφα (η) [λατιν.] |
= θηλυκό
γουρούνι
|
σουγκράω
|
= σπρώχνω,
σκουντάω
|
σούδα (η) |
= χωλ
|
σουϊάς (ο) |
= μαχαιράκι
|
σουμιάζω
|
= κουτσομπολεύω
|
σοφράς (ο) [τουρκ.] |
= τσιμεντένιο
κρεβάτι στην αυλή
|
σταλίζω
|
= στέκομαι
στο ίδιο μέρος για αρκετή ώρα
|
σταλίκωσα
|
= κουράστηκα
από την ορθοστασία
|
στέρφα (η) |
= στείρα
|
στιαρίθρα (η) |
= γαλιάνδρα
|
στούμπος (ο) |
= κοντός
|
στράνια (τα) |
= ρούχα
|
στράτα (η) |
= δρόμος
|
σύκια (τα) |
= παιχνίδια
με τα κότσια των αρνιών
|
συνταβλάω
|
= σκαλίζω τα
κάρβουνα για να μην
σβύσει η φωτιά |
συνταβλόξυλο (το) |
= κάτι
αντίστοιχο με τη μάσια, όμως
ξύλινο |
συνταρχάω
|
= βιάζομαι
|
συντρόφια (τα) |
= βρακιά
|
σύρε
|
= πήγαινε
|
συρμή (η) |
= επιδημία
|
σύστριβος (ο) |
= φασαρία,
σαματάς
|
σφουγγάω
|
= σκουπίζω
|
σώνω
|
= τελειώνω
|
Τ
ταβάς (ο) [τουρκ.] |
= ταψί βαθύ
|
τάβλα (η) |
= χαμηλό
τραπέζι
|
τ’ ακούρκουμα
|
= ανάσκελα
|
τ’ αλόρθα
|
= όρθια
|
τάνα (η) |
= λάστιχο
|
τ’ απίστομα
|
= μπρούμυτα
|
ταχιά [επίρρημα] |
= αύριο
|
τεμπλαρώνομαι
|
= αράζω στο
κρεβάτι
|
τενιάζω
|
= εξαντλούμαι,
κουράζομαι πολύ
|
τεντζερέδια (τα) [τέντζερης (ο)] [τουρκ.] |
= κατσαρολικά
[κατσαρόλα]
|
τζάτζαλα
- μάτζαλα
|
= άνω - κάτω
|
τζιαμαλάιου (η) |
= αναμαλλιασμένη
|
τζιαουνίζω
|
= γκρινιάζω
|
τζιμάνι (το) |
= έξυπνος
|
τζιουμάνας (ο) |
= ωραίος,
όμορφος
|
τζιουρνοπλιάς (ο) |
= νεαρή
καρδερίνα
|
τζιουτζιουβές [τζισβές] (ο) |
= μπρίκι
|
τζιροπούλι (το) |
= ισχνό
κοτόπουλο
|
τζιτζίνα
|
= το να
παίρνεις κάποιον στην πλάτη
|
τηράω
|
= κοιτάζω
|
τιμαρεύω
|
= καθαρίζω,
περιποιούμαι
|
τλούφα (η) |
= χοντρή
νιφάδα χιονιού
|
τούμπα (η) |
= μαντήλι
που στόλιζε το κεφάλι της
καραγκούνας |
τουμπρούκι (το) |
= [κοροϊδευτικό]
για τον χονδρό
|
τουρκοπλάγκαθα (τα) |
= αγκάθια
που προτιμούν οι καρδερίνες
|
τρανός (ο) |
= μεγάλος
|
τρανεύω
|
= μεγαλώνω
|
τραχλιά (η) |
= εξάρτημα
της καραγκούνικης στολής
|
τρέβλα (η) |
= αγριόχορτο
|
Τριητής (ο) |
= Σεπτέμβριος
|
τριχιά (η) |
= χοντρό
σχοινί
|
τρόγαλο (το) |
= το γάλα που
απομένει μετά την
πήξη του τυριού |
τρόπι (το) |
= κυλινδρικό
κομμάτι από κορμό δένδρου
πάνω στο οποίο έκοβαν το κρέας |
τρούιρα
|
= τριγύρω
|
τσαγκρισούλι (το) |
= εργαλείο
που χρησιμοποιούσαν οι
τσαγκάρηδες |
τσακμάκι (το) [τουρκ.] |
= αναπτήρας
|
τσιαΐρι (το) |
= ακαλλιέργητο
χωράφι
|
τσιακατισμένος (ο) |
= νευριασμένος
|
τσιακνάκια (τα) |
= μικρά
ξυλάκια, αδύνατα πόδια
[κοροϊδευτικά] |
τσιαλίδι (το) |
= νευρικός
|
τσιαμπάς (ο) |
= κορυφή του
κεφαλιού
|
τσιανάκια (τα) |
= μαγειρικά
σκεύη
|
τσιαούλια (τα) |
= σαγόνι
|
τσιατί (το) |
= η σκεπή
|
τσιάτσαλα (τα) |
= θρύψαλα
|
τσιάχαλο (το) |
= σκουπιδάκι
|
τσιβέτα (η) |
= σίδερο για
οικοδομή
|
τσιβικώνω
|
= ζορίζω,
πιέζω
|
τσίγγανος (ο) |
= ο εκλεκτικός
στα φαγητά
|
τσίθρα (η) |
= χύτρα
|
τσική (η) |
= μαχαίρι
|
τσικρίκι (το) |
= αντικείμενο
με το οποίο
έγνεθαν το μαλλί |
τσιλώνω
[τα αφτιά]
|
= “τεντώνω”
τα αφτιά για
να ακούσω κάτι |
τσίμα - τσίμα [ιταλ.] |
= ίσα - ίσα
|
τσινάω
|
= αντιστέκομαι
βίαια
|
τσιόκια (τα) |
= γαλόπουλα
|
τσιόλι (το) |
= χαλί,
κουβέρτα
|
τσιοπαρίτσα (η) |
= είδος
πουλιού
|
τσιόπορο (το) |
= αγκάθι
|
τσιρέπια (τα) [τσερέπια] |
= μάλλινες
κάλτσες
|
τσιφνιάρα (η) |
= παλαβιάρα
|
τσουλιάσου
|
= σκεπάσου
|
τσούνα
|
= προχώρα,
κουνήσου
|
τσουτσούλι (το) |
= σάκος
|
τσουτσούλικος (ο) |
= μοντέρνος,
φιλάρεσκος
|
τσουτσουρώνω
|
= ανατριχιάζω
|
τυφλοσκοτάω
|
= προσπαθώ
να δω κάτι
ενώ είναι πολύ σκοτεινά |
τυφλοσούρτης (ο) |
= με κλειστά
μάτια
|
Φ
φουκαλίζω
[φουκάλι]
|
= σκουπίζω
[σκούπα]
|
φτσέλα (η) |
= ξύλινο
δοχείο σαν το
σημερινό θερμός |
φωτίκια (τα) |
= θρησκευτικό
έθιμο κατά το
οποίο ο νονός το Πάσχα δίνει δώρα στο βαφτιστήρι του |
Χ
χαζοκλούκου (η) |
= χαζή, ανόητη,
χαζοχαρούμενη
|
χαζοντάμαρο (το) |
= ανόητο
|
χαζοπαζαρεύομαι
|
= σκοτώνω
τον καιρό μου
|
χαΐρι (το) [τουρκ.] |
= προκοπή
|
χαλεύω
|
= ζητάω
|
χαμπέρι (το) [τουρκ.] |
= νέο, είδηση
|
χατίλια (τα) |
= το ψηλότερο
μέρος της σκεπής
του σπιτιού |
χλαπανάω
|
= τρώω με
μεγάλες μπουκιές
|
χλιάρι (το) |
= κουτάλα
ξύλινη
|
χλιαρολόγος (ο) |
= θήκη για
μαχαιροπήρουνα
|
χνάρι (το) |
= χήνα
|
χούι (το) |
= συνήθεια
[συνήθως κακή]
|
χουιάζω
|
= φωνάζω
|
χουλιάρα [χλιάρα] (η) |
= κουτάλα
|
χουλμπατσκιές (οι) |
= χτυπήματα
[κλωτσιές]
|
χτράω
|
= είμαι
επιδέξιος
|