 |
| Φωτογραφία: Nikoleta Bountouri |
Το
χωριό σαν κοινότητα άρχισε να λειτουργεί
από το 1914. Πριν ανήκε στο Δήμο Τιτανίου
(σημερινό Παλαμά). Το 1922 έγινε απαλλοτρίωση
και
το επίσημο συνεργείο μοίρασε τα χωράφια
με κλήρους, που ο καθένας περιλάμβανε
70 στρέμματα. Το 1933 μοιράστηκαν τα οικόπεδα
και το χωριό απλώθηκε στην έκταση που
είναι σήμερα. Παλιά ήταν μαζεμένο σε
τρεις μαχαλάδες (συνοικίες). Ο ένας
λεγόταν Μπελίδικο, ο άλλος Μπασιώτικο
και μεταξύ αυτών ήταν ο τρίτος που
λεγόταν Μισιακός. Τα σπίτια του κάθε
μαχαλά επικοινωνούσαν το ένα με το άλλο
και ήταν όλα ίδια.
 |
| Φωτογραφία: George Karras |
Ονομασία
- Παραδόσεις:
Οι περισσότεροι αποδίδουν την ονομασία
του χωριού στο γεγονός ότι ήταν το μάτι
(κέντρο) του κάμπου της Θεσσαλίας. Άλλη
παράδοση λέει ότι οι πρώτοι κάτοικοι
ήταν ένα ζευγάρι - η Μάτα και ο Ράγκα -
και από τότε το χωριό λέγεται Ματαράγκα.
Μία άλλη παράδοση αναφέρεται στο όνομα
του ποταμού Ονόχωνου. Η ονομασία αυτή
υπήρχε από τα χρόνια του Μεγάλου
Αλεξάνδρου. Όταν ο στρατός του περνούσε
πάνω από τη γέφυρα με τα γαϊδουράκια
του, του πνίγηκαν και του έδωσαν αυτό
το όνομα (όνος σημαίνει γάϊδαρος και
χώνος πνίχτης, δηλαδή γαϊδουροπνίχτης).
Οι
σημερινοί κάτοικοι του χωριού, ανήκουν
σχεδόν ολοκληρωτικά στην καραγκούνικη
ράτσα. Οι Θεσσαλοί καραγκούνηδες,
αποκλειστικά Ελληνόφωνοι, είναι από
τους αρχαιότερους κατοίκους της
Θεσσαλίας. Αν και κατοικούσαν σ’ ένα
χώρο που γνώρισε πολλές επιδρομές από
ξένους εισβολείς, έμειναν όμως γερά
δεμένοι με τις πανάρχαιες ρίζες τους.
Η
Ματαράγκα βρίσκεται 13Κm ανατολικά της
Καρδίτσας και είναι η τρίτη σε πληθυσμό
κοινότητα του νομού (μετά την Καρδιτσομάγουλα
και το Αγναντερό). Στο δημοτολόγιό της
είναι γραμμένοι 3000 κάτοικοι, αλλά από
την απογραφή του 1981 βρέθηκε ότι κατοικούν
στο χωριό 1826. Οι άνδρες και οι γυναίκες
είναι περίπου ίσοι αριθμητικά, αλλά
υπάρχει μικρή διαφορά στους άνω των 64
ετών, όπου οι γυναίκες υπερέχουν.
Παρατηρείται κάποια τάση γήρανσης της
περιοχής με αποτέλεσμα την ελάττωση
των εργατικών χεριών και την πτώση της
δυναμικότητάς της.
 |
| Φωτογραφία: Θωμάς Βασιλείου |
Η
Ματαράγκα είναι γενικά πολύ εύφορο
χωριό, με συνολική έκταση 28.500 στρέμματα,
από τα οποία τα 23.500 είναι καλλιεργήσιμα,
τα 1.270 βοσκότοποι, τα 30 δασικές εκτάσεις
και 1.200 ο οικισμός. Στα 23.500 στρ. καλλιεργείται
βαμβάκι, σιτάρι σκληρό ή μαλακό,
ζαχαρότευτλα, καλαμπόκι και μηδική. Το
βαμβάκι υπερέχει σημαντικά έναντι των
άλλων, αφού καλλιεργούνται 17.000 στρ. Τα
23.500 στρ. είναι όλα ποτιστικά και αρδεύονται
από κανάλια τα 5.450, από την λίμνη Ταυρωπού
τα 2.725 και από ιδιόκτητες και κοινοτικές
γεωτρήσεις τα υπόλοιπα. Οι κάτοικοι
επίσης ασχολούνται και με την κτηνοτροφία,
η οποία όμως δεν είναι ιδιαίτερα
αναπτυγμένη. Υπάρχουν συνολικά 4.000
πρόβατα, που αντιστοιχούν σε 20 οικογένειες
και 2 μονάδες με μοσχάρια (8 - 10 ζώα).
 |
| Φωτογραφία: Γιώτα Αλμανταριώτου |
Διάθεση
γεωργικής παραγωγής: Στη
Ματαράγκα υπάρχει γεωργικός πιστωτικός
συνεταιρισμός που ιδρύθηκε το 1936 και
διοικείται από 5μελές συμβούλιο και από
εποπτικό συμβούλιο επίσης 5μελές. Η
ανώτερη διοίκησή του είναι η γενική
συνέλευση, που συνήθως γίνεται μία φορά
το χρόνο. Ο συγκεκριμένος συνεταιρισμός
δημιουργήθηκε για την αποφυγή της
τοκογλυφίας και προσφέρει είδη βιοτικής
ανάγκης στους συνεταίρους αγρότες και
καλλιεργητικά δάνεια. Οι συνεταιρισμένοι
με την λειτουργία του εξυπηρετούν πιο
πολύ τις ανάγκες τους, στο να μην γίνεται
αυτοπρόσωπη παρουσία τους στην τράπεζα,
αλλά μέσω του προέδρου του διοικητικού
συμβουλίου. Εκτός αυτού η ύπαρξη του
συνεταιρισμού έχει και κοινωνικό σκοπό,
βοηθώντας με την εξυπηρέτησή τους, τους
αδύνατους οικονομικά συνεταίρους με
χαμηλότοκα δάνεια. Ακόμη προβαίνει στη
συγκέντρωση και πώληση των αγροτικών
προϊόντων στους συνεταιρισμένους.
Υπάρχουν βέβαια και μικροπροβλήματα
όσον αφορά την κανονική λειτουργία του,
κυρίως στην εισαγωγή προϊόντων, που τις
περισσότερες φορές δεν είναι άμεση.
 |
| Φωτογραφία: Nikoleta Bountouri |
Το
χωριό διαθέτει αρκετά καταστήματα που
εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων
(9 καφενεία, 3 καφετέριες, 7 μπακάλικα, 3
συνεργεία, 2 φούρνοι, 4 ψησταριές, 2
κρεοπωλεία, 2 με ηλεκτρονικά παιχνίδια,
2 βενζινάδικα κά.).
Όσον
αφορά τη συγκοινωνία το ΚΤΕΛ συνδέει
το χωριό με την Καρδίτσα με 9 αστικά
ημερησίως, που θεωρούνται αρκετά για
την εξυπηρέτηση των κατοίκων. Επί πλέον
υπάρχουν 3 αγοραία TAXI. Στην Ματαράγκα
υπάρχει φαρμακείο από το 1989, που καλύπτει
και τις ανάγκες των γύρω χωριών (Ερμητσίου,
Πύργου Κιερίου). Στο κοινοτικό κατάστημα
στεγάζεται και λειτουργεί αγροτικό
ιατρείο από το 1971 περίπου. Σ’ αυτό
υπάρχει ένας παθολόγος γιατρός, που
εξετάζει τους ασθενείς και τους παραπέμπει
στα νοσοκομεία των πόλεων αν χρειαστεί.
Το αγροτικό ιατρείο δεν παρέχει νοσηλεία
στους ασθενείς, ούτε δυνατότητα να
κάνουν κάποιες εξετάσεις. Κάποια
προβλήματα δημιουργούνται κατά καιρούς
γιατί το ιατρείο δεν καλύπτει τις ανάγκες
όλων των ασθενών, παρά μόνο τα απλά
περιστατικά και επιπλέον δεν καλύπτει
επαρκώς την περιοχή.
 |
| Φωτογραφία: Θωμάς Βασιλείου |
Στον
τομέα της εκπαίδευσης, η Ματαράγκα
διαθέτει Παιδικό Σταθμό, Νηπιαγωγείο,
Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο. Ο Παιδικός
Σταθμός λειτουργεί από το 1986 και φιλοξενεί
21 παιδιά με δυνατότητα να εξυπηρετήσει
άλλα 45. Κτιριακά όμως ο χώρος δεν είναι
και πολύ κατάλληλος. Το Νηπιαγωγείο
λειτουργεί από το 1982 με 34 παιδιά και 2
νηπιαγωγούς σε κατάλληλο χώρο, από τον
οποίο όμως λείπει αίθουσα γυμναστικής
και παιχνιδού. Το Δημοτικό λειτουργεί
από το 1911, με 120 παιδιά, 9 δασκάλους και
αρκετά κατάλληλο χώρο. Το Γυμνάσιο και
οι Λυκειακές Τάξεις λειτουργούν από το
1981, με 174 μαθητές και 13 καθηγητές. Πρόσφατα
άρχισε η ανέγερση νέου σύγχρονου κτιρίου,
γιατί το υπάρχον είναι πολύ παλιό και
ακατάλληλο. Το σχολείο εξυπηρετεί τα
χωριά Ματαράγκα, Πύργο Κιερίου και
Ερμήτσι και υπάρχει ειδικά ναυλωμένο
λεωφορείο που μετακινεί τους μαθητές
από το σχολείο προς τα χωριά τους και
αντιστρόφως. Το χωριό επίσης διαθέτει
και φροντιστήρια Αρχαίων, Έκθεσης,
Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας, Αγγλικών
και Γαλλικών.
Για
τις αθλητικές δραστηριότητες υπάρχουν
περιφραγμένο γήπεδο με φυσικό χόρτο
και γήπεδα βόλλεϋ και μπάσκετ. Λειτουργούν
3 αθλητικοί σύλλογοι, δύο ποδοσφαιρικοί
και ένας γυμναστικός.
Οι
περισσότερες οικογένειες έχουν τηλέφωνο
και παρ’ ότι δεν υπάρχει κατάστημα του
ΟΤΕ, δεν δημιουργείται πρόβλημα στις
επικοινωνίες σε συνδυασμό και με τους
μετρητές που υπάρχουν σε περίπτερα του
χωριού. Σε ότι αφορά το δίκτυο της ΔΕΗ,
δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα γιατί
καλύπτει πλήρως την περιοχή. Τοπικοί
ραδιοφωνικοί ή τηλεοπτικοί σταθμοί δεν
υπάρχουν, αλλά γίνεται λήψη πολλών
καναλιών Θεσσαλικών, καθώς και από Αθήνα
και Θεσσαλονίκη. Κατάστημα των ΕΛΤΑ δεν
υπάρχει στο χωριό και οι ταχυδρόμοι
αφήνουν τα γράμματα στα καφενεία και
τα περίπτερα. Για την αποστολή των
γραμμάτων έχει τοποθετηθεί ταχυδρομικό
κουτί, αλλά για τα δέματα οι χωριανοί
είναι υποχρεωμένοι να πηγαίνουν στην
Καρδίτσα ή στις Σοφάδες. Στην Ματαράγκα
δεν υπάρχουν δημόσιες υπηρεσίες με
εξαίρεση την κοινότητα και το αγροτικό
ιατρείο. Στον ιδιόκτητο χώρο του
κοινοτικού καταστήματος, που λειτουργεί
πάνω από 40 χρόνια, στεγάζεται εκτός του
αγροτικού ιατρείου η βιβλιοθήκη καθώς
και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Η
βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1984 και διαθέτει
όλων των ειδών βιβλία. Στεγάζεται σε
αρκετά κατάλληλο χώρο που έχει πολύ
ησυχία, παρά την κίνηση που επικρατεί
στην γύρω περιοχή. Επειδή η βιβλιοθήκη
είναι αρκετά πλούσια σε αριθμό βιβλίων
δίνεται η δυνατότητα να λειτουργεί και
ως δανειστική για τους κατοίκους των
γύρω χωριών (κυρίως των κοντινών).
H
αποκομιδή των σκουπιδιών γίνεται με
φορτηγό και υπάρχει κοινοτικός χώρος,
νόμιμα ορισμένος, όπου τα καίνε.
Κύρια
απασχόληση των κατοίκων της περιοχής
είναι η γεωργία, εκτός από ένα μικρό
ποσοστό ατόμων που ασχολούνται με το
εμπόριο, τις οικοδομικές εργασίες και
την κτηνοτροφία. Υπάρχει όμως και κάποιο
ποσοστό ανεργίας, που οφείλεται κυρίως
στην ανυπαρξία εργοστασίων, βιοτεχνιών
και γενικά στην έλλειψη κενών θέσεων
εργασίας στην περιοχή.
Οι
χώροι αναψυχής είναι λιγοστοί, δηλ. δύο
παιδικές χαρές στις άκρες του χωριού
και ένα δασύλλιο έξω από το χωριό, το
οποίο είναι 20 στρέμματα. Για τους νέους
υπάρχουν οι καφετέριες, ως διέξοδος
διασκέδασης και για τους μεγαλύτερους
τα καφενεία.
Η
Ματαράγκα έχει δύο ιερούς ναούς, τον
Άγιο Νικόλαο, που γιορτάζει στις 6
Δεκεμβρίου και τον Άγιο Γεώργιο που
γιορτάζει στις 23 Απριλίου. Στον Άγιο
Νικόλαο γίνεται ο εσπερινός την παραμονή
της πανήγυρης. Ένα ακόμη εκκλησάκι, ο
Άγιος Ανδρέας, που βρίσκεται 3Km ανατολικά
του χωριού λειτουργεί μόνο στη γιορτή
του. Μία παράδοση λέει ότι υπήρχε κάποια
βασίλισσα στην περιοχή, που για να
γλυτώσει από τους ληστές έθαψε θησαυρό
έξω από το εκκλησάκι, που αποτελούνταν
από 2 χρυσά γουρουνάκια και μία χρυσή
κούνια, τα οποία όμως δεν βρέθηκαν ποτέ.
Οι
διέξοδοι των νέων του χωριού είναι
περιορισμένες. Οι περισσότεροι καταφεύγουν
στην κοντινή πόλη της Καρδίτσας, όπου
οι δυνατότητες ψυχαγωγίας, διασκέδασης
και εύρεσης ικανοποιητικής εργασίας
είναι περισσότερες. Εξαίρεση μοναδική
αποτελεί ο πολιτιστικός σύλλογος της
περιοχής, που ιδρύθηκε το 1978, ύστερα από
ενέργειες κάποιων δραστήριων συγχωριανών
μας. Για τέσσερα χρόνια περίπου ο σύλλογος
δεν είχε καμμιά δραστηριότητα, μέχρι 3
Ιανουαρίου 1982, όπου άρχισε να παρουσιάζει
σημαντικό έργο. Συγκεκριμένα κάθε χρόνο
στην αρχή της χρονιάς οργάνωνε χοροεσπερίδα
με σκοπό να δώσει την ευκαιρία στους
κατοίκους του χωριού μας να γλεντήσουν
όλοι μαζί με το μικρότερο δυνατό κόστος.
Στη Ματαράγκα προγραμματίστηκαν και
πραγματοποιήθηκαν εκδρομές με μεγάλη
συμμετοχή (Πήλιο, Σέλι, Βεργίνα, Διεθνή
Έκθεση Θεσσαλονίκης, κά). Στο ενεργητικό
επίσης του συλλόγου ανήκουν οι
πασχαλιάτικες εκδηλώσεις, έκθεση παλιάς
φωτογραφίας, οργάνωση γιορτής για το
Πολυτεχνείο, διαλέξεις από επιφανείς
επιστήμονες για τη Μάχη της Ματαράγκας,
τα ναρκωτικά και τη θανατηφόρα επίδρασή
τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσέλευση
των κατοίκων για την παρακολούθηση των
διαλέξεων κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα.
Αποκορύφωμα
των δραστηριοτήτων του συλλόγου αποτελούν
οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που
οργανώνονται κάθε χρόνο στο προαύλιο
του Λυκείου το τελευταίο δεκαήμερο του
Αυγούστου και περιλαμβάνουν εμφάνιση
όλων των χορευτικών τμημάτων του χωριού
μας, αθλητικές εκδηλώσεις, διάφορους
διαγωνισμούς και εκθέσεις, θεατρικές
παραστάσεις, συναυλίες από επαγγελματίες
μουσικούς, αλλά και από Ματαραγκιώτες
ερασιτέχνες. Επίσης εμφάνιση χορευτικών
συγκροτημάτων απ’ όλη την Ελλάδα,
διαλέξεις πάνω σε επίκαιρα θέματα,
παραστάσεις Καραγκιόζη, κουκλοθέατρο,
παιδικά χορευτικά συγκροτήματα, παιδικά
θέατρα, βράβευση αριστούχων μαθητών
Γυμνασίου - Λυκείου. Θα πρέπει εδώ να
αναφερθεί ότι ο σύλλογος αντιμετωπίζει
και πολλά προβλήματα, όπως η έλλειψη
μόνιμης αίθουσας για την διοργάνωση
εκδηλώσεων στους χειμερινούς μήνες και
η καχυποψία με την οποία τον αντιμετωπίζουν
πολλοί συγχωριανοί, οι οποίοι όχι μόνο
δεν συμμετέχουν στις εκδηλώσεις, αλλά
εμποδίζουν και τα παιδιά τους να τις
παρακολουθούν. Πιστεύουμε όμως ότι με
τις φιλότιμες προσπάθειες του Διοικητικού
Συμβουλίου του συλλόγου και τη συμπαράσταση
της κοινότητας, ο σύλλογος θα αποκτήσει
την απαιτούμενη μαζικότητα, έτσι ώστε
οι δραστηριότητες του να επεκταθούν
ακόμη περισσότερο.
ΓΥΜΝΑΣΙΟ-Τ.ΛΥΚΕΙΟΥ
ΜΑΤΑΡΑΓΚΑΣ -1993
Φωτογραφίες & Επιμέλεια ύλης: Σερ. Μπίτσιος - Δημ. Μπίτσιος
