Αρχαία Ελληνική Διατροφή - To Ψάρι

Το ψάρι αλλά και γενικότερα τα θαλασσινά υπήρξαν για τους Έλληνες ένα πολύ σημαντικό στοιχείο διατροφής. Εδώ και αιώνες ανέπτυξαν μια σημαντική κουλτούρα η οποία σχετιζόταν όχι μόνο με την καθαυτό αλιεία των ψαριών αλλά και με εντυπωσιακές λεπτομέρειες που αφορούσαν τις εποχιακές μετακινήσεις ή μεταναστεύσεις των αλιευμάτων, τις περιοχές αναπαραγωγής τους ακόμα και ευφάνταστες μεθόδους μαγειρικής και συντήρησης τους. Στην αρχαία ελληνική γραμματεία υπάρχουν μάλιστα και ειδικά συγγράμματα με έξοχες και λεπτομερείς περιγραφές ψαριών όπως : το «Περί Ιχθύων» του Αριστοτέλη, ο «Αλιευτικός» του Νουμηνίου, η «Αλιευομένη», του Αντιφάνους.

Σ' αυτό συνέβαλε το γεγονός ότι ο ελλαδικός χώρος βρέχεται από 3 πελάγη, αλλά και το γεγονός ότι τα θαλασσινά ταξίδια αποτέλεσαν τον βασικό τρόπο μετακίνησης, επικοινωνίας και εμπορικών συναλλαγών με άλλους πολιτισμούς γύρω απ' τη Μεσόγειο, κάτι που επέτρεψε στους Έλληνες να έρθουν σε επαφή με ποικίλες μεθόδους αλιείας αλλά και να αναπτύξουν την παρατήρηση των μεταναστευτικών συνηθειών των διαφόρων ψαριών όπως του δημοφιλή τόνου.

Οι Μινωίτες αυτοί οι μικροκαμωμένοι θαλασσοπόροι κατακτητές και έμποροι φαίνεται ότι ήταν από τους πρώτους που εκμεταλλεύτηκαν τα πλούσια αλιεύματα του Αιγαίου και του Λυβικού πελάγους, πράγμα που μπορεί εύκολα κάποιος να συμπεράνει από τις λεπτομερείς απεικονίσεις θαλασσινών πλασμάτων ( όστρακα, χταπόδια, δελφίνια, χελιδονόψαρα, σκάροι) σε τοιχογραφίες, καθώς και χρηστικά και λατρευτικά αγγεία .

Μια στήλη που ανάγεται στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ. και που προέρχεται από τη Βοιωτική πόλη Ακραιφνία, στη λίμνη της Κωπαΐδας, περιέχει έναν τιμοκατάλογο ψαριών. Οι σαρδέλλες, οι αντζούγιες και οι μαρίδες φαίνεται να είναι οικονομικές και να αποτελούν φαγητά της καθημερινότητας για τους αρχαίους Αθηναίους. Επίσης στην ίδια κατηγορία μπορούν να αναφερθούν ο λευκός τόνος, το λυθρίνι, το σαλάχι, ο ξιφίας και ο οξύρρυγχος. Η λίμνη Κωπαϊδα φημιζόταν για τα χέλια της, ξακουστά σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ανάμεσα στα ψάρια του γλυκού νερού μπορούν να σημειωθούν το λαβράκι, ο κυπρίνος και το υποτιμημένο γατόψαρο.

Οι Έλληνες απολάμβαναν εξίσου και τα υπόλοιπα θαλασσινά. Σουπιές (σηπία), χταπόδια (πολύπους) και καλαμάρια μαγειρεύονταν ψητά ή τηγανητά και σερβίρονταν ως ορεκτικά, ως συνοδευτικά ή ακόμη και στα συμπόσια αν ήταν μικρού μεγέθους. Οι σουπιές και τα χταπόδια αποτελούσαν παραδοσιακά δώρα κατά τον εορτασμό των Αμφιδρομίων, όταν οι γονείς έδιναν ονόματα στα παιδιά τους. Όσον αφορά τα οστρακοειδή, οι αρχαίες πηγές αναφέρουν την κατανάλωση σπειροειδών κοχυλιών, μυδιών, πίννας, αυτιών της θάλασσας, αχιβάδων, πεταλίδων και χτενιών. Τέλος εκτίμησης έχαιραν τα καβούρια, οι αστακοί και οι καραβίδες.

Πηγές: "Τα ψάρια στην Αρχαιότητα", Μυρσίνη Λαμπράκη & Wikipedia - "Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα" http://users.sch.gr/